قطعگسترده اینترنت در افغانستان؛ بازگشت به عصر انزوا
خبرگزاری دید: قطع اینترنت در افغانستان تنها یک اختلال فنی نیست، بلکه تداوم سیاست محدودسازی فضای مجازی است که از هفتههای گذشته آغاز شده بود.
افغانستان، روز گذشته (دوشنبه، ۷ میزان) شاهد قطع گسترده خدمات اینترنتی در سراسر کشور بود. بر اساس گزارشهای رسانهای و تأیید سازمان ناظر جهانی اینترنت (نتبلاکس/ NetBlocks) دسترسی به شبکه جهانی اطلاعات به تنها ۱۴ درصد ظرفیت عادی کاهش یافت و اختلالی تقریباً کامل بر خدمات مخابراتی حاکم شد.
این اقدام که به دستور اداره تنظیم امور مخابرات و با مجوز طالبان اجرا گردید، پرسشهای جدی درباره آینده ارتباطات دیجیتال و جایگاه افغانستان در جامعه جهانی برانگیخت.
قطع اینترنت در افغانستان تنها یک اختلال فنی نیست، بلکه تداوم سیاست محدودسازی فضای مجازی است که از هفتههای گذشته آغاز شده بود. طالبان پیش از این اینترنت فیبر نوری را در برخی مناطق مسدود کرده و اکنون این محدودیت به سراسر کشور تسری یافته است.
این در حالی است که افغانستان در سال ۲۰۲۴ شبکه فیبر نوری ۹۳۵۰ کیلومتری را که میراث حکومتهای پیشین بود، به عنوان اولویتی ملی برای اتصال به جهان و کاهش فقر معرفی کرده بود.
تبعات این تصمیم در ابعاد اقتصادی و اجتماعی غیرقابل انکار است. قطع اینترنت شریانهای حیاتی کشور از جمله شبکههای ترانزیتی، نظامهای مالی و ارتباطات تجاری با جهان را فلج میکند.
در عصری که اقتصاد جهانی بر پایه اتصال دیجیتال استوار است، چنین محدودیتی افغانستان را به حاشیه نظام بینالمللی میراند و زمینههای توسعه اقتصادی را از میان میبرد. بخش خصوصی، کارآفرینان دیجیتال و فعالان اقتصادی در شرایطی قرار میگیرند که نمیتوانند با بازارهای جهانی ارتباط برقرار کنند.
بیش از همه، حوزه علمی و آموزشی از این محرومیت آسیب میبیند. دانشجویان و پژوهشگران افغانستانی که به منابع علمی آنلاین، کتابخانههای دیجیتال و دورههای آموزشی وابستهاند، در تاریکی مطلق قرار میگیرند.
این وضعیت نه تنها نسل کنونی را از دانش محروم میسازد، بلکه شکاف علمی میان افغانستان و جهان را به گونهای عمیقتر میکند که جبران آن سالها زمان خواهد برد. جامعه افغانی در چرخهای تأسفبار از عقبماندگی فرو میرود.
در سطح بینالمللی، این اقدام پیامهای نگرانکنندهای به جامعه جهانی مخابره میکند. افکار عمومی جهانی ممکن است این تصمیم را گامی در راستای تجرید افغانستان از دنیای مدرن و بازگشت به قرون وسطا تلقی کنند.
در حالی که طالبان هنوز موضع رسمی و شفافی درباره این قطعی اعلام نکردهاند، محدودیتهای پیاپی و قطع سریالی شبکههای فیبر نوری این شائبه را تقویت میکند که هدف نهایی، محرومیت کامل جامعه از ابزارهای ارتباطی دیجیتال است.
واقعیت امر این است که در قرن بیست و یکم، هیچ کشوری نمیتواند در انزوای دیجیتال به حیات خود ادامه دهد. اینترنت دیگر یک امکان نیست، بلکه ضرورتی حیاتی برای بقا و توسعه است. افغانستان با این انتخاب، خود را از جریان اصلی تمدن بشری جدا میسازد.
اکنون تنها میتوان امیدوار بود که این قطعی زودتر پایان یابد و فضای سایبری به حالت طبیعی بازگردد، زیرا هر روز تأخیر، هزینهای سنگینتر بر دوش ملت افغانستان تحمیل میکند.
نویسنده: احمد ذکی نویسا – خبرگزاری دید