خبرگزاری دید: نشریه نشنال اینترست نوشت در حالی که دونالد ترامپ بازپسگیری پایگاه بگرام را در صدر سیاست خارجی خود قرار داده است، روسیه، چین، ایران و پاکستان در نشستی چهارجانبه در مسکو گرد هم آمدند تا درباره پیامدهای حضور دوباره آمریکا در افغانستان گفتگو کنند؛ نشستی که بسیاری از ناظران آن را آغاز شکلگیری یک ائتلاف منطقهای برای مهار راهبرد جدید واشنگتن میدانند.
به نوشته این نشریه، نشست دیروز مسکو در شرایطی برگزار شد که تحرکات تازه آمریکا برای بازگشت نظامی به افغانستان، توازن شکننده قدرت در منطقه را به چالش کشیده است. کشورهای حاضر در این نشست، با محوریت مخالفت با استقرار مجدد نیروهای خارجی در خاک افغانستان، تلاش کردند تا موضعی هماهنگ در برابر سیاستهای تهاجمی دولت ترامپ اتخاذ کنند.
این نشریه افزوده است: با آنکه حکومت طالبان تاکنون از درگیری مستقیم لفظی با واشنگتن پرهیز کرده است، اما واگذاری احتمالی پایگاه بگرام به آمریکا را «خط سرخ» خود میداند. این موضعگیری، در کنار فشارهای فزاینده داخلی و خارجی، بر پیچیدگی معادلات سیاسی کابل افزوده است. تحلیلگران میگویند واشنگتن بازگشت به بگرام را نه از منظر افغانستان، بلکه برای ایجاد توازن استراتژیک در برابر چین، ایران و روسیه دنبال میکند.
به نوشته نشریه نشنال اینترست، حضور دوباره آمریکا در بگرام صرفاً بازگشت به یک پایگاه نظامی نیست، بلکه تلاشی برای استقرار مجدد قدرت ایالات متحده در آسیای مرکزی و جنوبی است؛ منطقهای که اکنون به میدان رقابت مستقیم میان قدرتهای بزرگ تبدیل شده است.
در چنین فضایی، کشورهای منطقه میکوشند تا با ایجاد سازوکاری مشترک، حکومت طالبان را وادار کنند در تصمیمگیریهای مربوط به همکاری با آمریکا، منافع منطقهای را در نظر گیرد. اعطای عضویت رسمی طالبان در قالب «فرمت مسکو» نشانهای از این رویکرد است؛ اقدامی که همزمان با دادن مشروعیت نسبی به حکومت طالبان، این گروه را در برابر تصمیمهای آیندهاش در خصوص بگرام پاسخگو میکند.
با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که ساختن یک بلوک منطقهای علیه سیاستهای واشنگتن، بهویژه در فضایی پر از رقابت و وابستگیهای متقاطع، کاری دشوار است. روابط متفاوت هر یک از این کشورها با آمریکا و وابستگیهای اقتصادی و امنیتیشان، مانع از شکلگیری یک ائتلاف منسجم شده است.
به نوشته نشریه نشنال اینترست، با وجود این چالشها، اجماع دیروز در مسکو را میتوان تلاشی کمسابقه برای بازتعریف نظم امنیتی در آسیای مرکزی دانست. در شرایطی که آمریکا در پی بستن پرونده خاورمیانه و تمرکز بر مهار چین و روسیه است، کشورهای منطقه دریافتهاند که بیتفاوتی در برابر بگرام، به معنای واگذاری دوباره ابتکار عمل به واشنگتن خواهد بود.
از این منظر، نشست چهارجانبه مسکو بیش از آنکه صرفاً یک رویداد دیپلماتیک باشد، هشداری است برای قدرتهای منطقهای تا پیش از تثبیت حضور مجدد آمریکا در افغانستان، به اجماعی مؤثر و پایدار دست یابند.