خبرگزاری دید: نشست اخیر «فرمت مسکو» با حضور قدرتهای منطقهای، از جمله ایران، روسیه، چین، هند و اعضای آسیای مرکزی، با صدور بیانیهای قاطع هرگونه استقرار زیرساختهای نظامی خارجی در افغانستان را مردود دانست. این موضعگیری همزمان با تلاش دونالد ترامپ برای بازپسگیری پایگاه هوایی بگرام، پیام روشنی از همگرایی منطقهای علیه حضور دوباره نظامی آمریکا در قلب آسیا دارد.
به گزارش الجزیره، کشورهای شرکتکننده در نشست «فرمت مسکو» بر این نکته تأکید کردند که هرگونه تلاش برای بازگشت نیروهای بیگانه یا ایجاد پایگاه نظامی در افغانستان، تهدیدی مستقیم برای ثبات و امنیت کل منطقه است. در بیانیه پایانی آمده است: «استقرار زیرساختهای نظامی خارجی در افغانستان یا کشورهای همجوار غیرقابلقبول است، چرا که چنین اقدامی با استقلال و صلح منطقه در تضاد است.»
این اجماع بیسابقه در حالی شکل گرفته که رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اخیرا بار دیگر از برنامه خود برای بازپسگیری پایگاه بگرام سخن گفته و حتی تهدید کرده بود که در صورت مخالفت حکومت طالبان، «اتفاقات بدی» در انتظار افغانستان خواهد بود.
پایگاه بگرام، که در فاصله حدود ۸۰۰ کیلومتری مرز چین واقع شده، در دوران جنگ پس از حملات ۱۱ سپتامبر به مرکز عملیات نظامی آمریکا در افغانستان تبدیل شد و نمادی از اشغال و نقض حقوق بشر به شمار میرفت. هزاران زندانی بدون محاکمه در آن بازداشت و بسیاری در جریان بازجوییها مورد شکنجه قرار گرفتند.
تحلیلگران معتقدند که مخالفت کشورهای منطقه با طرح ترامپ، نشانهای از شکلگیری محور جدیدی از همکاریهای امنیتی در برابر هرگونه بازگشت نظامی غرب به افغانستان است.
اشلی جکسون، مدیر مرکز گروههای مسلح در جنوا، در گفتگو با الجزیره گفت: «بازاستقرار نیروهای آمریکایی از نظر لجستیکی و سیاسی دشوار و پرهزینه است و به احتمال زیاد موجب تشدید تنشها در منطقه خواهد شد.»
در همین حال، هند که تا چندی پیش از متحدان راهبردی واشنگتن به شمار میرفت نیز در کنار دیگر کشورهای منطقه از بیانیه ضدحضور خارجی حمایت کرده است. دهلی نو قرار است از ۹ تا ۱۶ اکتوبر میزبان امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان باشد؛ دیداری که به باور ناظران، نشانهای از واقعگرایی جدید هند در قبال افغانستان است.
متقی نیز پس از نشست مسکو تأکید کرد: «افغانستان کشوری آزاد و مستقل است و هرگز حضور نظامی بیگانگان را نخواهد پذیرفت.»
به نظر میرسد با موضعگیری هماهنگ قدرتهای منطقهای، مسیر بازگشت نظامی آمریکا به افغانستان بیش از هر زمان دیگر مسدود شده و کابل در آستانه تثبیت استقلال و بازیابی نقش خود به عنوان محور تعادل در آسیای مرکزی قرار گرفته است.