خبرگزاری دید: گسترش روابط با هند نه تنها ابزاری برای متنوعسازی روابط خارجی، بلکه اهرمی برای اعمال فشار معکوس بر اسلامآباد محسوب میشود. طالبان با این حرکت استراتژیک، پیام روشنی را به پاکستان مخابره میکند مبنی بر این که سیاستهای فشار یکجانبه دیگر بیپاسخ نخواهد ماند.
سفر امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان به هند، رویدادی است که فراتر از یک دیدار دیپلماتیک معمول، بازتعریف عمیقی از معادلات ژئوپولیتیک جنوب آسیا را نوید میدهد.
این سفر که با انتشار تصویر رسمی راندهیر جایسوال، سخنگوی وزارت خارجه هند از استقبال متقی در دهلینو آغاز شد، نشان از گذار از فصل تعلیق به دوران تعامل فعال در روابط کابل-دهلی دارد. آنچه این حرکت دیپلماتیک را از اهمیت مضاعف برخوردار میسازد، همزمانی آن با اوجگیری تنشهای کابل و اسلامآباد در چهار سال گذشته است.
پس از بازگشت طالبان به قدرت، تحلیلگران منطقهای پیشبینی میکردند که هند به حاشیه سیاست افغانستان رانده خواهد شد و پاکستان با بهرهگیری از نفوذ تاریخی خود بر طالبان، نقش محوری در شکلدهی به آینده افغانستان ایفا خواهد کرد.
اما گذر زمان، برخلاف این پیشبینیها، شکافی عمیق میان کابل و اسلامآباد ایجاد کرد. این شکاف که عمدتا ریشه در مسائلی چون فعالیت گروههای شبهنظامی، اخراج مهاجران افغان و اختلاف بر سر خط دیورند دارد، زمینه را برای بازگشت هند به صحنه سیاسی افغانستان فراهم آورد.
حکومت طالبان امروز در موقعیتی قرار دارد که نمیتواند وابستگی یکجانبه به اسلامآباد را تحمل کند. فشارهای پاکستان از بستن گذرگاههای مرزی گرفته تا اخراج بیرویه مهاجران، کابل را به جستجوی گزینههای جایگزین واداشته است.
در این راستا، گسترش روابط با هند نه تنها ابزاری برای متنوعسازی روابط خارجی، بلکه اهرمی برای اعمال فشار معکوس بر اسلامآباد محسوب میشود. طالبان با این حرکت استراتژیک، پیام روشنی را به پاکستان مخابره میکند مبنی بر این که سیاستهای فشار یکجانبه دیگر بیپاسخ نخواهد ماند.
سفر متقی به دهلینو همچنین گواهی است بر تحول تدریجی در استقلال سیاسی طالبان. این گروه که سالها تحت سلطه سیاسی اسلامآباد عمل میکرد، اکنون در تلاش است تا فضای مانوری بیشتری برای خود ایجاد کند.
اتخاذ سیاستهای مستقل از دیکتههای پاکستان، نشان از بلوغ نسبی در رویکرد دیپلماتیک طالبان دارد، هرچند این استقلال هنوز آزمونهای جدی را در پیش رو دارد. موضعگیری طالبان در خصوص خط دیورند که همچنان آن را «خط فرضی» مینامند، نمونهای از این تلاش برای حفظ استقلال سیاسی است.
این درحالی است که سهیل شاهین، سفیر طالبان در قطر هم در گفتگو با «سیانان-نیوز ۱۸» بر افزایش سطح روابط دیپلماتیک و بهرسمیت شناخته شدن حکومت طالبان از سوی هند تأکید کرده است.
این موضعگیری نشان میدهد که طالبان به دنبال عادیسازی روابط با یکی از قدرتهای اصلی منطقه است. هند نیز که همواره به دنبال حفظ نفوذ خود در افغانستان بوده، این فرصت را غنیمت شمرده تا پای خود را دوباره به کشور باز کند. این همگرایی منافع، بستر مناسبی برای گسترش همکاریهای دوجانبه فراهم میآورد.
برای پاکستان، این سفر هشداری جدی محسوب میشود. اسلامآباد که سالها تلاش کرده هند را از افغانستان دور نگه دارد، اکنون شاهد نزدیکی هر چه بیشتر کابل و دهلینو است.
این تحول میتواند به تضعیف نفوذ پاکستان در افغانستان منجر شود و موازنه قدرت در منطقه را به نفع هند تغییر دهد. برای طالبان نیز، این بازی ژئوپولیتیک ریسکهایی به همراه دارد؛ چرا که حفظ تعادل میان دهلی و اسلامآباد، مهارتی است که نیازمند دیپلماسی ظریف و حسابشده است.
سفر متقی به هند، آغازگر فصل جدیدی در روابط منطقهای است. این سفر نشان میدهد که طالبان در تلاشاند تا خود به بازیگری مستقل تبدیل شوند. موفقیت یا شکست این راهبرد، نه تنها آینده افغانستان، بلکه معادلات امنیتی کل منطقه جنوب آسیا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. آنچه مسلم است، این است که دوران انحصار پاکستان بر سیاست خارجی افغانستان به پایان رسیده و دوره جدیدی از رقابتهای منطقهای آغاز شده است.
نویسنده: رحمت الله عنایتی-خبرگزاری دید