خبرگزاری دید: حملات هوایی ارتش پاکستان به کابل و پکتیکا و تهدید وزیر دفاع این کشور برای ورود به خاک افغانستان، نشانهای از تغییر بنیادین راهبرد اسلامآباد است. پس از دههها سیاست نفوذ نیابتی و حمایت از گروههای مسلح، پاکستان اکنون خود گرفتار بحران امنیتی و سیاسی شده است؛ هشدارهایی که از سوی چهرههای سیاسی افغانستان و تحلیلگران برجسته، از جمله رحمتالله نبیل، مطرح شده است.
شامگاه پنجشنبه (۱۷ میزان) جنگندههای ارتش پاکستان مناطقی در کابل و پکتیکا را هدف قرار دادند. وزارت دفاع حکومت طالبان این حملات را محکوم و آن را نقض آشکار حاکمیت افغانستان خواند. امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در نشست خبری در دهلینو، پاکستان را به عبرت گرفتن از سرنوشت شوروی، آمریکا و ناتو فراخواند و حملات را «اقدامی غیرمسوولانه» توصیف کرد.
در واکنش رسمی، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، هشدار داد: «اگر عناصر تروریستی از خاک افغانستان وارد پاکستان شوند، پاسخ ما ورود مستقیم به خاک افغانستان خواهد بود. اجازه نخواهیم داد حرمت و تمامیت ارضی کشورمان زیر پا گذاشته شود.» سخنگوی ارتش پاکستان نیز اعلام کرد که هر اقدامی برای حفظ امنیت کشور انجام خواهد شد.
تحلیلگران، از جمله احمد سعیدی، معتقدند این تحولات نشانه پایان نفوذ سنتی اسلامآباد بر طالبان و آغاز رقابت منطقهای با ابزارهای نظامی است. او گفته است: «طالبان نه تنها از خواستههای پاکستان فاصله گرفته، بلکه با رقبای استراتژیک اسلامآباد، از جمله هند، وارد تعامل شدهاند. اگر طالبان نتوانند روابط خود با TTP را مهار کنند، احتمال افزایش حملات هوایی پاکستان بیشتر خواهد شد.»
رحمتالله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان نیز در واکنش به این تحولات هشدار داد که پاکستان اکنون گرفتار همان باتلاقی شده که سالها برای دیگران ساخته بود. نبیل نوشت: «سیاست عمق استراتژیک و اتکای بیرویه به نیروهای نیابتی، اکنون بحران سیاسی، اقتصادی و امنیتی را برای اسلامآباد به ارمغان آورده است. افغانستان، با همه زخمها و رنجهایش، نشان داده که هیچ قدرتی نمیتواند سرنوشت این سرزمین را به زور و نفوذ کنترل کند.»
در کنار این تحولات، حمله مرگبار جمعه شب در دیره اسماعیلخان پاکستان، که مقامهای این کشور آن را به فعالیت گروههای تروریستی مستقر در افغانستان نسبت دادند، بیانگر ادامه تنشها در مرزهای دو کشور است.
جمعبندی
پاکستان که روزگاری با حمایت نیابتی از طالبان سعی در کنترل افغانستان داشت، اکنون خود در معرض تهدید مستقیم و بحران داخلی قرار گرفته است. تحولات اخیر نشان میدهد که رابطه دو کشور از «عمق استراتژیک» به «رقابت مسلحانه و رویارویی مستقیم» تبدیل شده و اسلامآباد باید هزینه اشتباهات گذشته را بپردازد.