خبرگزاری دید: تاریخ روابط پاکستان و افغانستان، آکنده از دخالتهای استراتژیک اسلامآباد است. از حمایت از گروههای مخالف در برابر حکومتهای پیشین تا نقش در سقوط نظام جمهوری افغانستان، پاکستان همواره تلاش کرده تا نفوذ خود را در کابل حفظ کند.
در میان تنشهای فزاینده مرزی میان پاکستان و افغانستان، اظهارات اخیر خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، لایههای پنهان سیاستهای دیرینه اسلامآباد در قبال کابل را آشکار میسازد.
او با صراحت اعلام کرد که طالبان «ساخته خود ماست» و در دوران نزدیکی با امریکا پرورش یافتهاند، اما اکنون به «مردمانی غیرقابل اعتماد» تبدیل شدهاند. این سخنان، در حالی بیان میشود که روابط دو کشور به پایینترین سطح در چهار سال اخیر رسیده و حملات متقابل مرزی، سایه جنگ را بر منطقه گسترانده است.
وزیر دفاع پاکستان تأکید کرد که اسلامآباد تمایلی به جنگ ندارد، اما به دشمنی پاسخی نرم نخواهد داد. او با اشاره به تعقیب مهاجمان تا خانهشان در افغانستان، نشان داد که پاکستان از موقعیتهای جغرافیایی و افراد کلیدی آگاه است.
با این حال، این رویکرد، بیش از آنکه راهحلی پایدار ارائه دهد، بر عمق بحران میافزاید و یادآور سیاستهایی است که در نیم قرن اخیر، افغانستان را به کانون بیثباتی تبدیل کردهاند.
تاریخ روابط پاکستان و افغانستان، آکنده از دخالتهای استراتژیک اسلامآباد است. از حمایت از گروههای مخالف در برابر حکومتهای پیشین تا نقش در سقوط نظام جمهوری افغانستان، پاکستان همواره تلاش کرده تا نفوذ خود را در کابل حفظ کند. این سیاستها، که خود وزیر دفاع پیشتر آن را «بازی کثیف» نامیده بود، اکنون میوه تلخ خود را به بار آورده و منافع ملی پاکستان را تهدید میکند.
با بازگشت طالبان به قدرت، معادلات قدرت در افغانستان خلاف انتظارات اسلامآباد پیش رفت. استراتژیستهای پاکستانی تصور میکردند که طالبان به عنوان ابزاری وفادار عمل خواهند کرد، اما واقعیت نشان داد که بحرانآفرینی در افغانستان، مرزها را نمیشناسد و اکنون دامن پاکستان را گرفته است.
اوضاع مرزی همچنان متشنج است و وزیر دفاع پاکستان هشدار داد که خصومتها میتوانند هر لحظه از سر گرفته شوند. او افغانستان را مأمن گروههای تروریستی مانند داعش، القاعده و طالبان توصیف کرد و همه را زیر چتر کابل دانست. این اتهامات، در حالی مطرح میشود که جهان شاهد است چگونه سیاستهای گذشته پاکستان، به تقویت چنین گروههایی کمک کرده و اکنون منطقه را در آستانه بیثباتی بیشتر قرار داده است.
بحث نزدیکی طالبان با هند، لایه دیگری از پیچیدگی را به روابط کابل-اسلامآباد افزوده است. پاکستان خود را در برابر یک عمل انجامشده میبیند، جایی که متحدان سابق، مسیرهای جدیدی را میپیمایند. این تحول، نه تنها منافع استراتژیک اسلامآباد را به چالش میکشد، بلکه نشاندهنده شکست سیاستهایی است که بر پایه کنترل از راه دور بنا شده بودند.
با این همه، اعترافات خواجه آصف بیش از آنکه نشانه تغییر سیاست اسلامآباد باشد، انعکاسی از انفعال این کشور در برابر شرایط حساس کنونی است. برای دستیابی به صلح پایدار، پاکستان نیازمند بازنگری بنیادین در سیاستهای خارجی خود است تا پیش از آنکه تنشها به جنگی تمامعیار بدل شوند، ثبات به منطقه بازگردد.
نویسنده: رحمت الله عنایتی-خبرگزاری دید