روز جهانی تلویزیون و چالشهای رسانهای افغانستان در حکومت طالبان
خبرگزاری دید: امروز، ۲۱ نوامبر، روز جهانی تلویزیون است؛ فرصتی برای بررسی نقش رسانههای تصویری در اطلاعرسانی و صلحسازی، اما در افغانستان، تلویزیونها تحت حکومت طالبان با محدودیتهای شدید، خودسانسوری و فشارهای سیاسی روبهرو هستند.
مجمع عمومی سازمان ملل در ۱۹۹۶ روز ۲۱ نومبر را به عنوان «روز جهانی تلویزیون» تعیین کرد تا اهمیت این رسانه در پوشش منازعات، صلح، امنیت و رویدادهای اقتصادی برجسته شود.
تلویزیون همواره یکی از اصلیترین ابزارهای اطلاعرسانی و شکلدهی افکار عمومی بوده است.
در افغانستان «تلویزیون خلق افغانستان» نخستین شبکه رسمی تلویزیونی بود که در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی آغاز به کار کرد و مسیر توسعه رسانهای کشور را رقم زد.
پس از شروع جنگهای داخلی در افغانستان، رسانه تلویزیون نهتنها مسیر توسعه را طی نکرد، بلکه در دوره اول حاکمیت طالبان بهطور کامل تعطیل شد. در آن دوران، قرائت ویژه طالبان از شریعت، علاوه بر محدود کردن فعالیت رسانه تصویری، موجب تخریب مانیتورها و گیرندههای تلویزیونی نیز شد و در هر مکانی که دیده میشدند، توسط نیروهای این گروه شکسته میشدند.
با سقوط طالبان در سال ۱۳۸۰ خورشیدی و برقراری نظام جمهوری مورد حمایت آمریکا و ناتو، رسانهها به ویژه تلویزیون، با فرصت تاریخی و بیسابقهای برای فعالیت آزاد روبهرو شدند و گسترش چشمگیری یافتند.
اما پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۱۴۰۰، فضای رسانهای کشور بار دیگر به شدت محدود شد؛ بسیاری از رسانههای دیداری و شنیداری و تمام رسانههای نوشتاری تعطیل شدند و رسانههای باقیمانده نیز با تهدید توقیف برنامهها، قطع بودجه و فشار بر خبرنگاران مواجه هستند. این شرایط، فعالیتهای مستقل خبری را به خودسانسوری گسترده سوق داده و آزادی رسانهها را به شدت کاهش داده است.
روز جهانی تلویزیون در چنین شرایطی یادآور نقش حیاتی رسانهها در تقویت شفافیت، اطلاعرسانی فراگیر و شکلدهی گفتمانهای اجتماعی است و فشار بر تلویزیونها، چالشی جدی برای آینده اطلاعرسانی در افغانستان به شمار میرود.