گزارش اختصاصی؛ خبرگزاری دید: ۲۵ نوامبر تنها یک روز تقویمی نیست، بلکه روزی است برای بررسی لایههایی پیچیده از خشونت و محدودیت که معمولاً کمتر دیده میشوند، اما زندگی زنان افغانستان را شدیدا تحت تأثیر قرار دادهاند.
در سالهای اخیر، پس از بازگشت طالبان به قدرت، زنان با محدودیتهای مختلفی مواجه شدهاند که زندگی روزمره، آموزش، اشتغال و حضور اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار داده است.
این محدودیتها میتواند پیامدهای روانی و اجتماعی بلندمدتی به همراه داشته باشد.
محرومیتهای آموزشی و شغلی، محدودیتهای رفتوآمد و حضور عمومی، فشار روانی قابل توجهی بر زنان وارد کرده است. افسردگی، اضطراب، اختلال خواب و کاهش اعتماد به نفس از پیامدهای گزارششده این وضعیت هستند.
بسیاری از زنان به دلیل محدودیتهای ساختاری امکان مشارکت فعال در جامعه را از دست دادهاند و این شرایط بر هویت فردی و اجتماعی آنها تأثیر گذاشته است.
خشونت خانگی نیز از جمله چالشهای مهم است. گزارشها نشان میدهد که بسیاری از زنان امکان گزارشدهی، یا دسترسی به سازوکارهای حمایتی را در اختیار ندارند؛ مسالهای که خود موجب افزایش فشار روانی و کاهش حس امنیت برای آنان شده است.
به همین دلیل، پیامدهای روانی محدودیتها تنها بر زندگی فردی زنان تأثیر نمیگذارد، بلکه سلامت روانی خانوادهها و جامعه را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
در افغانستان، دختران پس از کلاس ششم دیگر امکان ادامه تحصیل در مکاتب رسمی را ندارند و در دانشگاهها نیز به روی آنان بسته شده است.
بسیاری از زنان شاغل، از حضور در ادارات دولتی و فعالیتهای اقتصادی منع شدهاند.
کسبوکارهای زنانه با محدودیت مواجه شده و استقلال مالی زنان کاهش یافته است.
علاوه بر محدودیتهای آموزشی و شغلی، محدودیت در رفتوآمد و حضور عمومی نیز واقعیت دردناک دیگری است که بر زنان افغانستان تحمیل شده است.
الزام داشتن همراه مرد برای خروج از خانه، کنترل پوشش و محدودیت فعالیتهای رسانهای از جمله محدودیتهایی هستند که حضور زنان در جامعه را تقریبا به صفر کاهش داده است.
این محدودیتها به تغییر نقش اجتماعی زنان و کاهش مشارکت آنان در تصمیمگیریهای خانوادگی و اجتماعی منجر شده است.
پیامدهای این محدودیتها گسترده است و تنها محدود به زنان نیست. کاهش مشارکت زنان در آموزش و اقتصاد میتواند اثرات بلندمدتی بر جامعه و توسعه افغانستان داشته باشد.
به دلیل محدودیت در فرصتهای شغلی و آموزشی، بخش مهمی از پتانسیل انسانی و ظرفیتهای توسعهای کشور عملا از کار افتاده و تعطیل شده است.
راهکارهایی که در گزارشهای بینالمللی و سازمانهای غیر دولتی پیشنهاد شده، شامل ایجاد سازوکارهای امن برای گزارشدهی خشونت، ارائه حمایت روانی، فراهم کردن فرصتهای آموزشی جایگزین و حمایت از استقلال اقتصادی زنان است.
همچنین افزایش دسترسی زنان به رسانهها و فرصتهای مشارکت اجتماعی میتواند به کاهش اثرات محدودیتها کمک کند.
زنان افغانستان میتوانند به جای قربانیانی خاموش، چراغهای روشن فردای کشور باشند، اما این مشروط به حمایت از آنان و مجال دادن به بروز ظرفیتهای زنان برای روشن نگه داشتن چراغ امید و آینده افغانستان است.
این روز جهانی یادآور آن است که جامعه نباید زخمهای خاموش زنان را نادیده بگیرد، بلکه باید با اقدام عملی، از نسلی که اکنون در سکوتی تلخ میسوزد، حمایت کند و راه را برای زندگی عادلانه و برابر، هموار سازد.
گزارش: زهرا حسینی – خبرگزاری دید