مراودات اقتصادی ایران و افغانستان؛ کلید توسعه پایدار و همگرایی منطقهای
خبرگزاری دید: یکی از نقاط قوت این همکاریها، ظرفیتهای گسترده اقتصادی ایران است. ایران میتواند با انتقال دانش فنی، توسعه زیرساختهای لجستیکی، تأمین سرمایه و مشارکت در پروژههای صنعتی و کشاورزی، نقش موثری در توسعه اقتصادی افغانستان ایفا کند.
سفر اخیر غلامحسین مظفری والی خراسان رضوی به هرات، در رأس هیأتی ۶۵ نفره اقتصادی و عمدتاً بخش خصوصی، اهمیت مراودات اقتصادی میان ایران و افغانستان را بیش از پیش برجسته کرد. محور اصلی این سفر، بررسی مسائل حمل و نقلی، تجاری و زیرساختی بود؛ مسائلی که سالهاست بخش عمده تجارت دو کشور را شکل میدهد و میتواند نقش موثری در کاهش فقر و ایجاد اشتغال در افغانستان داشته باشد.
مرز دوغارون، بهعنوان یکی از پرترددترین و حیاتیترین مسیرهای ترانزیتی بین ایران و افغانستان، همچنان نیازمند بهسازی جادهها و اتصال سریع ریلی به هرات است. والی خراسان رضوی در جریان سفر خود بر ضرورت ایجاد مسیرهای متعدد، روانسازی تردد ناوگان تجاری و افزایش ظرفیت روزانه مرز تا دو هزار کامیون تأکید کرد. این اقدامات، بهویژه در شرایطی که افغانستان با محدودیتهای زیرساختی مواجه است، میتواند تجارت را تسهیل و فرصتهای اقتصادی را دوچندان کند.
پیگیری مصوبات گذشته و استفاده از ظرفیتهای ایران
تأکید بر پیگیری مصوبات قبلی همکاریهای اقتصادی میان دو کشور، نکتهای کلیدی است. توافقهای گذشته شامل تسهیل واردات و صادرات، سرمایهگذاری مشترک در بخش کشاورزی و صنعت، و توسعه زیرساختهای مرزی بوده است. برای تحقق این اهداف، حکومت افغانستان باید موانع موجود را رفع کند و زمینه اجرای دقیق توافقها را فراهم سازد. این موضوع نه تنها اعتماد تجار و سرمایهگذاران را تقویت میکند، بلکه مسیر همکاریهای اقتصادی پایدار را هموار میسازد.
یکی از نقاط قوت این همکاریها، ظرفیتهای گسترده اقتصادی ایران است. ایران میتواند با انتقال دانش فنی، توسعه زیرساختهای لجستیکی، تأمین سرمایه و مشارکت در پروژههای صنعتی و کشاورزی، نقش موثری در توسعه اقتصادی افغانستان ایفا کند. در بخش کشاورزی، ایجاد شرکت سهامی زراعی مشترک و کشت محصولاتی مانند دانههای روغنی، سویا و پنبه، میتواند نیاز دو کشور را به محصولات استراتژیک تأمین کند. در بخش صنعت، بهرهگیری از صنایع سبک و متوسط، و در بخش انرژی، سرمایهگذاری در نیروگاههای خورشیدی و بادی، نمونههای عملی همکاریهای اقتصادی هستند که میتوانند اقتصاد افغانستان را تحرک دهند.
با این حال، بهرهبرداری حداکثری از توانمندیهای ایران مستلزم بازنگری طالبان در نگاههای فرهنگی و اجتماعی نسبت به همسایه غربی خود است. تعامل مثبت، احترام به تفاوتهای فرهنگی و پیگیری سیاستهای همگرایی اقتصادی، پیشنیاز استفاده از ظرفیتهای اقتصادی و زیرساختی ایران است. بدون این نگاه سازنده، فرصتهای بالقوه اقتصادی ممکن است محدود باقی بماند و تأثیرگذاری همکاریها کاهش یابد.
سفر والی خراسان رضوی همچنین نشان داد که اقتصاد و فرهنگ بهطور همزمان میتوانند زمینهساز ثبات و توسعه منطقهای باشند. بازدید از مسجد جامع هرات و مزار خواجه عبدالله انصاری، میراثهای فرهنگی و تمدنی مشترک، یادآور پیوندهای تاریخی عمیق ایران و افغانستان است و پیام ضمنی دارد؛ همکاری اقتصادی موفق، زمانی پایدار خواهد بود که با درک متقابل فرهنگی و اجتماعی همراه باشد.
در نهایت، مراودات اقتصادی ایران و افغانستان میتواند کلید توسعه پایدار، کاهش فقر و افزایش اشتغال در افغانستان و همزمان ارتقای ظرفیت تجاری ایران در منطقه باشد. تداوم تعاملات، پیگیری مصوبات پیشین، رفع موانع توسط حکومت طالبان و استفاده هوشمندانه از ظرفیتهای ایران، مسیر را برای ایجاد همگرایی اقتصادی و اجتماعی پایدار در مرزهای مشترک هموار خواهد کرد. این سفر و اقدامات مرتبط، نمونهای روشن از نقش فعال اقتصاد و دیپلماسی منطقهای در حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی دو کشور همسایه است و میتواند الگویی برای توسعه مشارکتی و پایدار در دیگر مناطق مرزی باشد.
نویسنده: سلیمان صابر – خبرگزاری دید