بازداشت، شکنجه و تعهدگیری؛ روایت مستند از برخورد طالبان با یک فعال فرهنگی در کابل
گزارش اختصاصی: خبرگزاری دید به اطلاعاتی دست یافته که نشان میدهد نیروهای استخبارات طالبان در ریاست ۰۱۵ با بازداشت یک استاد دانشگاه و هنرمند فرهنگی در کابل، او را بهاتهام همکاری با نهادهای فرهنگی «غیرمطلوب» مورد بازجویی، لتوکوب و تهدید قرار داده و پس از ساعتها تحقیق، آزادی او را مشروط به امضای تعهدنامه کردهاند. آنچه در این گزارش اختصاصی انعکاس یافته، یک نمونه از دهها مورد بازداشت، شکنجه و سرکوب خودسرانه فعالان فرهنگی و هنری افغانستان، توسط اداره استخبارات حکومت طالبان است.
بر پایه اطلاعات منابع معتبر نزدیک به سید صابر هاشمی، استاد پیشین دانشگاه کابل و بازیگر و کارگردان معروف کشور، وی به تاریخ دهم اسد سال روان، در محدوده ششدرک توسط نیروهای ریاست ۰۱۵ استخبارات حکومت طالبان بازداشت شد. مأموران در اقدامی ناگهانی و با انداختن خریطه سیاه روی سر هاشمی و بستن دستان او، وی را بدون ارائه هیچگونه توضیحی به یکی از بخشهای این ریاست منتقل کردند و مورد بازجویی شدید قرار دادند.
بازجویان در نخستین مرحله درباره فعالیتهای او با نمارسانه پرسش کردند و با لحن تند و تحقیرآمیز، داشتن شماره تماس برخی شخصیتهای فرهنگی را مورد پرسش قرار دادند.
در ادامه بازجویان درباره رابطه او با سید تقی حیدری، مسوول نمارسانه تحقیق کردند و فعالیتهای فرهنگی، رسانهای و هنری وی را «وابسته به ایران» دانستند. در جریان بازجویی از سید صابر هاشمی، مواردی چون نوع پوشش هنرمندان زن در سریالها، همکاری با تلویزیونها و موسسات فرهنگی و مشارکت در پروژههای هنری مورد بازپرس قرار گرفت.
منابع نزدیک به سید صابر هاشمی به خبرگزاری دید گفتند که پس از بازجویی، به دستور یکی از آمرین ریاست، او به اتاق انفرادی برده شد. سه نفر وارد اتاق شدند و برای حدود دو دقیقه با چوب و کیبل او را لتوکوب کردند، اما این روند با ورود یکی از آمرین متوقف شد؛ فردی که اعلام کرد «سوء تفاهم» رخ داده، اما تحقیقات ادامه خواهد یافت.
سرانجام در پایان روز، یک ورق تعهد به او ارائه شد؛ تعهدی که شامل ممنوعیت اطلاعرسانی درباره حادثه و الزام به انتظار برای تماس بعدی جهت دریافت موبایل بود. پس از آزادی، سید صابر هاشمی برای مدتی از کابل خارج شد.
اما یک ماه و ده روز بعد چند بار با خانواده او تماس گرفته و از پدرش خواسته بودند تا فرزندش برای دریافت موبایل مراجعه کند. او دوباره به کابل بازگشت و با وساطت برخی آشنایان، به ریاست ۰۱۵ معرفی شد.
در این مراجعه، برخورد ظاهری نیروها آرام بود، اما چندین ساعت تعهدگیری و بازجویی ادامه یافت و سرانجام از وی تعهد کتبی گرفته شد که دیگر با نهادهایی چون نمارسانه، تلویزیون تمدن، موسسه تبیان، تلویزیون راه فردا، دانشگاه جامعهالمصطفی و دیگر مراکز فرهنگی، همکاری نکند.
بازجویان درباره ارتباط او با چهرههایی چون سید تقی حیدری و همکارانش در نمارسانه پرسشهای زیادی مطرح کردند. همچنین درباره فعالیت او در سریالهای «راه پاک» و «گل گنج» در موسسه موج، پرسوجوی سنگینی انجام شد.
جالب آن که وقتی سید صابر هاشمی پیشنهاد همکاری فرهنگی با طالبان برای ساخت مستندهای عمرانی را مطرح کرده، با پاسخ تند و رد کامل مواجه شده است. این واکنش نشان داد که حساسیت نیروهای استخبارات حکومت طالبان نهتنها به نهادهای فرهنگی، بلکه به زبان فارسی، جامعه شیعه افغانستان و هرگونه ارتباط فرهنگی با ایران معطوف است.
بر اساس اطلاعات منابع نزدیک به این استاد دانشگاه، فشار بر همکاران سنی و پشتون او نیز اعمال شده است.
مجموعه این رفتارها نشان میدهد که دستگاه استخبارات حکومت طالبان برخوردی سیستماتیک و هدفمند علیه فعالیتهای فرهنگی فارسیزبانان و جامعه شیعه اعمال کرده و کوچکترین ارتباط فرهنگی با ایران را تهدیدی امنیتی تلقی میکند.