خبرگزاری دید: اظهارات سید عباس عراقچی در نشست منطقهای تهران درباره ضرورت ادغام افغانستان در شبکههای اقتصادی و ترانزیتی، با استقبال مقامهای حکومت طالبان روبهرو شد؛ واکنشی که در عین غیبت طالبان در نشست، بار دیگر شکاف میان گفتار همکاریمحور و رفتار دیپلماتیک کابل را برجسته کرد.
ذاکر جلالی، رئیس دوم سیاسی وزارت خارجه حکومت طالبان، با انتشار پیامی در شبکه ایکس تأکید کرد که عبور از رویکردهای صرفا امنیتمحور و تمرکز بر ظرفیتهای ژئواکونومیک افغانستان، پیششرط شکلگیری آیندهای باثبات برای منطقه است. به گفته او، افغانستانِ امروز دیگر موضوع «مدیریت بحران» نیست و با سیاست خارجی اقتصادمحور حکومت کنونی میتواند به پل ارتباطی مؤثر میان آسیای مرکزی، غرب و جنوب آسیا بدل شود.
جلالی با اشاره به دوره پیش از ۲۰۲۱ و حضور نظامی بازیگران خارجی افزود که تغییر پارادایم از امنیت به اقتصاد، نه تنها به سود افغانستان، بلکه در جهت منافع جمعی همسایگان است. او همچنین از سخنان سید عباس عراقچی در افتتاحیه نشست تهران قدردانی کرد و تأکید وی بر بهرهگیری از ظرفیتهای افغانستان را «شایسته توجه» دانست.
در نشست منطقهای تهران که با حضور نمایندگان ویژه ایران، پاکستان، چین، روسیه، ازبیکستان، تاجیکستان و ترکمنستان برگزار شد، عراقچی آینده منطقه را «گرهخورده به آینده افغانستان» توصیف کرد و گفت هیچ نسخه فرامنطقهای قادر به حل مسائل افغانستان نیست. به باور او، همسایگان طبیعیترین و موثرترین بازیگران برای کمک به ثبات افغانستان به شمار میروند و ادغام آن در شبکههای ترانزیتی و اقتصادی منطقه، یک ضرورت راهبردی است.
با وجود این رویکرد، حکومت طالبان علیرغم دریافت دعوت رسمی در نشست تهران شرکت نکرد. محمدرضا بهرامی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران، این غیبت را بدون اثر منفی بر روابط دوجانبه ارزیابی کرد و گفت تهران همچنان بر ادغام سیاسی و اقتصادی افغانستان در ساختارهای منطقهای تأکید دارد؛ هرچند حضور طالبان میتوانست روند این ادغام را تسریع کند.
حکومت طالبان در توضیح عدم حضور خود اعلام کرد که از طریق چارچوبهای همکاری موجود، روابط فعالی با کشورهای منطقه دارد و ضرورتی برای شرکت در چنین نشستهایی نمیبینند.
در مقابل، برخی ناظران منطقهای این تصمیم را نشانهای از فاصله میان ادعاهای همکاریمحور طالبان و کنش عملی آنان در دیپلماسی چندجانبه دانستند؛ شکافی که میتواند مسیر تبدیل افغانستان به محور همکاریهای منطقهای را با چالش مواجه کند.