واحد بینالملل خبرگزاری دید: احزاب اپوزیسیون هند هشدار دادهاند که اجرای طرح «بازنگری ویژه و فشرده» (SIR) در فهرستهای رأیدهندگان، دموکراسی این کشور را با تهدیدی جدی روبهرو کرده است. منتقدان گفتهاند این طرح، فراتر از یک اقدام اداری، ابزاری هدفمند برای سلب حق رأی از اقلیتها ـ بهویژه مسلمانان ـ و تثبیت قدرت حزب حاکم بهاراتیا جاناتا (BJP) است.
دولت هند اخیراً تصمیم گرفته که فهرست رأیدهندگان در سراسر این کشور را با طرحی موسوم به «بازنگری ویژه و فشرده» (SIR) بهروزرسانی کند؛ اقدامی که به گفته دولت دهلی نو صرفاً برای اصلاح و پاکسازی اطلاعات و حذف افراد فوتشده یا جابهجا شده انجام میشود. با این حال، احزاب اپوزیسیون هشدار دادهاند که این بازنگری فراتر از جنبه اداری است و میتواند به ابزاری برای محرومسازی گسترده مسلمانان از حق رأی تبدیل شود.
بحثهای داغی در هفته گذشته پارلمان هند را فرا گرفت؛ جایی که نمایندگان درباره اجرای SIR در فهرستهای انتخاباتی به شدت با یکدیگر درگیر شدند. این فرآیند که هماکنون در ۹ ایالت و ۳ قلمرو اتحادیه در جریان است، یکی از بزرگترین تغییرات در نظام ثبت رأیدهندگان هند طی دهههای اخیر به شمار میرود.
دولت نارندرا مودی، این طرح را اقدامی صرفاً اداری برای بهروزرسانی فهرست شهروندان واجد شرایط رأیدادن معرفی کرده، اما احزاب اپوزیسیون معتقدند حزب حاکم BJP از SIR بهعنوان نوعی «سرشماری پنهان شهروندی» استفاده میکند؛ فرآیندی که هدف آن حذف فقرا، مهاجران و اقلیتهای دینی ـ بهویژه مسلمانان ـ تحت عنوان مقابله با «مهاجران غیرقانونی» است.
منتقدان تأکید کردهاند که این طرح در جهت پروژه ایدئولوژیک ناسیونالیزم هندو قرار دارد؛ جریانی که بهگفته آنان، طی ۱۱ سال حاکمیت BJPبهطور سیستماتیک در پی تغییر ماهیت سکولار هند و تبدیل کردن آن به «هندو راشترا» بوده و جامعه را بهشدت در خطوط مذهبی دوقطبی کرده است.
راهول گاندی، رهبر حزب کنگره و از چهرههای اصلی اپوزیسیون، در پارلمان اعلام کرد که SIR بخشی از پروژه گستردهتر ناسیونالیستهای هندو برای «رأیدزدی» و تضعیف بنیانهای انتخابات دموکراتیک است. او هشدار داد: «وقتی رأی را نابود میکنید، بافت این کشور، هند مدرن و ایده بنیادین هند را نابود میکنید.»
اپوزیسیون همچنین SIR را پوششی برای احیای غیرعلنی طرح جنجالی «ثبت ملی شهروندان» (NRC) میداند؛ طرحی که پیشتر در ایالت آسام اجرا شد و به بازداشت گسترده و اخراج هزاران نفر ـ عمدتاً مسلمان ـ انجامید.
در مقابل، آمیت شاه، وزیر داخله هند، این اتهامات را رد کرده و SIR را اقدامی ضروری برای «پاکسازی» فهرستهای انتخاباتی از «نفوذیها» توصیف کرده است؛ اصطلاحی که منتقدان گفتهاند در عمل عمدتاً به مسلمانان مهاجر نسبت داده میشود. او تصریح کرد: «آیا دموکراسی یک کشور زمانی امن است که نخستوزیر و سروزیر آن توسط مهاجران غیرقانونی تعیین شوند؟»
اجرای زودهنگام این طرح در ایالت بیهار با جمعیتی حدود ۱۳۰ میلیون نفر، به حذف بیش از ۶.۵ میلیون نفر از فهرست رأیدهندگان انجامید. اگرچه کمیسیون انتخابات دلیل این اقدام را فوت یا جابهجایی افراد اعلام کرد، اما شکایات گسترده نشان داد که شمار زیادی از افراد، زنده و ساکن منطقه نیز حذف شدهاند. اپوزیسیون گفته است بیشتر حذفشدگان از میان مسلمانان یا گروههایی بودهاند که در پایگاه رأی BJP جایگاهی ندارند. در انتخابات بعدی این ایالت، حزب مودی با اختلافی تاریخی پیروز شد.
در بنگال غربی، ایالتی با جمعیت قابل توجه مسلمان و هممرز با بنگلادش، نگرانیها ابعاد حادتری به خود گرفته است. ماماتا بنرجی، سروزیر این ایالت، SIR را تلاشی «سیاسی و فریبکارانه» برای تسلط بر بنگال غربی توصیف کرده است. ترس از سلب تابعیت، به گفته منابع محلی، به فشار روانی شدید و حتی خودکشی چند نفر انجامیده است.
در یکی از موارد تکاندهنده، «جاهیر مال» کارگر مسلمان بیسواد که با حذف نامش از فهرست رأیدهندگان دچار وحشت شده بود، از ترس اخراج به بنگلادش به زندگی خود پایان داد. همسرش میگوید او مدام میپرسید اگر به بنگلادش فرستاده شود چه سرنوشتی در انتظارش خواهد بود.
منتقدان همچنین به معیارهای دوگانه دولت اشاره میکنند؛ در حالی که مسلمانان بهعنوان «نفوذی» حذف میشوند، مهاجران هندو از بنگلادش بر اساس قانون شهروندی ۲۰۱۹ (CAA) از حمایت برخوردارند. یکی از این افراد به گاردین گفته است که رهبران محلی BJP به او اطمینان دادهاند صرف نظر از وضعیت اقامتیاش، به دلیل هندو بودن اخراج نخواهد شد.
ایالتهایی مانند کرالا و تامیل نادو که تحت اداره احزاب اپوزیسیون هستند، رسماً با این طرح مخالفت کردهاند. دولت کرالا با تصویب قطعنامهای، SIR را «سرشماری شهروندی از در پشتی» خوانده است.
قرار است فهرستهای نهایی رأیدهندگان در فبروری ۲۰۲۶ منتشر شود، اما به دلیل اعتراضها و جنجالهای گسترده، ضربالاجلها در چندین ایالت به تعویق افتاده است.
منبع: گاردین