خبرگزاری دید: برخی رسانههای معاند و جریانهای مهاجرستیز، با بزرگنمایی بدرفتاریهای ادعایی، سعی در ایجاد تنش میان دو ملت دارند. این تبلیغات اغلب فاقد صحت بوده و با هدف اختلافافکنی و تولید نفرت میان مردم ایران و افغانستان طراحی شدهاند.
مهاجرت افغانستانیها به ایران در چند دهه گذشته، تحت تأثیر تحولات سیاسی و نظامی در افغانستان، بهصورت موجهای پیاپی شکل گرفته است. موج نخست در دهه ۱۳۵۰، پس از کودتای ۱۳۵۷ و اشغال شوروی در ۱۳۵۸، به دلیل جنگ و ناامنی آغاز شد و بسیاری از افغانستانیها به مناطق شرقی ایران پناه بردند. موج دوم در دهه ۱۳۷۰ با تسلط طالبان و درگیریهای داخلی شدت گرفت و صدها هزار نفر به دنبال امنیت و کار به ایران مهاجرت کردند.
موج سوم پس از سقوط دولت افغانستان در سال ۱۴۰۰ و بازگشت طالبان، به دلیل بحرانهای اقتصادی و سیاسی، بار دیگر ایران را به مقصدی کلیدی برای مهاجران تبدیل کرد. این موجها، ریشه در مداخلات قدرتهای جهانی و بیتدبیری سران سیاسی افغانستان دارد که کشور را به صحنه ناامنی و فقر بدل کردهاند.
با این حال، در ماههای اخیر، روند مهاجرت معکوس از ایران به افغانستان شدت گرفته است. بر اساس گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت، در یک ماه گذشته، نزدیک به ۴۵۰ هزار مهاجر افغانستانی از ایران بازگشتهاند، که بخش عمده آنها بهصورت داوطلبانه و خودمعرف بوده است. این بازگشتها اخیرا اما با واکنشهای متفاوتی مواجه شده است.
برخی رسانههای معاند و جریانهای مهاجرستیز، با بزرگنمایی بدرفتاریهای ادعایی، سعی در ایجاد تنش میان دو ملت دارند. این تبلیغات اغلب فاقد صحت بوده و با هدف اختلافافکنی و تولید نفرت میان مردم ایران و افغانستان طراحی شدهاند. چنین اقداماتی، بهجای تقویت همبستگی، به سوءتفاهم و دوری منجر میشود.
جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه گذشته، با وجود چالشهای اقتصادی و سیاسی، میزبانی سخاوتمندانهای از مهاجران افغانستانی داشته است. مشترکات فرهنگی، زبانی و تاریخی، ایران را به فضای امن برای میلیونها مهاجر تبدیل کرده است. با این حال، برخی نخبگان و شخصیتهای افغانستان، بدون درک عمیق از شرایط، با اظهارات احساسی و هیجانی به تخریب افکار عمومی دامن میزنند. این رفتارها، بهجای کمک به حل مسائل مهاجرت، به ایجاد اختلاف میان دو ملت منجر شده و روابط دوستانه را تضعیف میکند.
در شرایط کنونی، باید به جمهوری اسلامی ایران حق داد که با توجه به ملاحظات امنیتی، سیاستهای مهاجرتی خود را تنظیم کند، که این امر ضرورت اقدامات پیشگیرانه را توجیه میکند. برخورد با عوامل نفوذی، بخشی از سیاستهای ایران برای حفظ امنیت ملی است که باید با سعه صدر به آن نگریست، زیرا این اقدامات در راستای حفاظت از ثبات داخلی کشور میزبان انجام میشود، در حالی که روابط دوستانه با مردم افغانستان حفظ شده است.
آنچه در این میان ضروری به نظر میرسد این است که نخبگان، شخصیتها و دیگر اقشار جامعه، در چنین شرایطی، با دوراندیشی عمل کرده و از اقدامات نسنجیده که به وحدت و پیوندهای عمیق دو ملت آسیب میزند، پرهیز کنند. باید درنظرداشت که تقویت دیپلماسی و همکاری میان دو کشور، با در نظر گرفتن اشتراکات عمیق، میتواند به کاهش تنشها و مدیریت بهتر مهاجرت منجر شود.
نویسنده: رحمتالله عنایتی-خبرگزاری دید