خبرگزاری دید: استراتژی پاکستان در قبال افغانستان، بویژه در چهار دهه اخیر، بر محور خلق بحران و مدیریت آن به نفع اسلامآباد استوار بوده است. این کشور با اتخاذ سیاستهای دوگانه، همواره در تلاش تضعیف و بیثباتی افغانستان بوده و از هر اهرمی برای تضعیف دولت مرکزی کابل بهره برده است.
پاکستان در تازهترین حرکت سیاسی خود، میزبانی نشستی با حضور مخالفان حکومت طالبان افغانستان را در دستور کار قرار داده است. این نشست که با عنوان «بهسوی اتحاد و اعتماد» معرفی شده و قرار است در اسلامآباد برگزار شود، نمادی از تداوم استراتژی پاکستان در قبال افغانستان محسوب میشود.
این رویداد که به میزبانی موسسه ثبات استراتژیک جنوب آسیا و همکاری گروه «زنان برای افغانستان» صورت خواهد گرفت، بار دیگر پیچیدگیهای روابط دو کشور را به نمایش میگذارد.
حضور برخی شخصیتهای برجسته، مقامهای پیشین و فعالان افغانستانی در این نشست، اهمیت سیاسی رویداد را دوچندان میکند. این چهرههای سیاسی و مدنی که طیف متنوعی از جریانات مخالف طالبان را نمایندگی میکنند، حضورشان نشاندهنده تلاش پاکستان برای ایجاد ائتلافی علیه کابل است.
هرچند مقامات پاکستانی هدف این گردهمایی را «ایجاد اعتماد میان افغانستان و پاکستان و تقویت گفتوگوهای مدنی» اعلام کردهاند، اما تحلیلگران آن را بخشی از فشار فزاینده بر طالبان ارزیابی میکنند.
استراتژی پاکستان در قبال افغانستان، بویژه در چهار دهه اخیر، بر محور خلق بحران و مدیریت آن به نفع اسلامآباد استوار بوده است. این کشور با اتخاذ سیاستهای دوگانه، همواره در تلاش تضعیف و بیثباتی افغانستان بوده و از هر اهرمی برای تضعیف دولت مرکزی کابل بهره برده است.
نقش پررنگ پاکستان در بحرانهای نیم قرن اخیر افغانستان، وجهی از این استراتژی محسوب میشود که از طریق آن نفوذ و سیطره خود را بر بخشهای مختلف نیروهای سیاسی افغانستان حفظ کرده است.
زمانبندی این نشست با تنشهای فعلی میان اسلامآباد و کابل مطابقت دارد. ارتش پاکستان بارها طالبان افغانستان را به پناه دادن به اعضای تحریک طالبان پاکستانی (تیتیپی) متهم کرده و این موضوع به یکی از محورهای اصلی اختلاف تبدیل شده است.
در این بافت، برگزاری نشست مخالفان طالبان میتواند به عنوان پیام روشنی تلقی شود که اسلامآباد قصد دارد به کابل منتقل کند؛ پیامی مبنی بر اینکه پاکستان ابزارهای متعددی برای اعمال فشار در اختیار دارد.
موضوع اخراج مهاجرین افغانستان از پاکستان نیز بعد دیگری از این فشارها محسوب میشود. پاکستان با ترکیب سیاستهای مختلف از جمله بسترسازی سیاسی برای مخالفان کابل، در تلاش است تا موضع خود را در برابر طالبان تقویت کند.
این رویکرد هرچند ممکن است دردسری برای طالبان در قدرت باشد، اما احتمال آن که از چنین نشستهایی اجماع کارآمد و موثری حاصل شود، چندان زیاد نیست.
بیواکنشی طالبان تا کنون نسبت به این نشست، نشاندهنده رویکرد محتاطانه این گروه است. کابل ظاهراً ترجیح میدهد از واکنشهای تند اجتناب کرده و با حفظ آرامش، موضع خود را حفظ کند. این سکوت میتواند نشاندهنده اعتماد به نفس طالبان باشد یا برعکس، نگرانی از تشدید فشارهای خارجی را منعکس کند.
بنابراین، برگزاری این نشست بار دیگر نشان میدهد که پاکستان همچنان بر تداوم نقشآفرینی در معادلات سیاسی افغانستان اصرار دارد. پیام اصلی این رویداد واضح است: اسلامآباد میخواهد به کابل نشان دهد که هنوز در مسائل افغانستان از اهرمهای قابل توجهی برخوردار است و حاضر است از آنها استفاده کند.
این موضوع در حالی اهمیت مییابد که روابط کابل-دهلی نو نیز جزو نگرانیهای پاکستان محسوب میشود و اسلامآباد قصد دارد از طریق فشار بر طالبان، این روابط را نیز سبوتاژ کند.
نویسنده: احمدذکی نویسا-خبرگزاری دید