خبرگزاری دید: سیاستهای ترامپ عمدتاً بر مبنای معاملات تجاری کوتاهمدت، فشار تعرفهای و رویکرد «اول آمریکا» استوار بود. این نگاه، نهتنها هند را از امتیازات اقتصادی پیشین محروم کرد، مانند لغو معافیتهای تجاری تحت نظام GSP)بلکه پیام روشنی به دهلی نو فرستاد: روابط راهبردی جای خود را به منطق معاملهگری آنی داده است.
واحد بینالملل خبرگزاری دید: روابط ایالات متحده و هند طی چند دهه گذشته یکی از مهمترین محورهای دیپلماسی آسیایی ـ اقیانوسیه بوده است. واشنگتن با سرمایهگذاری سیاسی، اقتصادی و امنیتی قابل توجه تلاش کرده تا دهلی نو را به عنوان وزنهای راهبردی در برابر چین و همچنین شریک قابل اعتماد در منطقه هند ـ پاسیفیک تثبیت کند. با این حال، تحولات اخیر نشان میدهد که این مسیر همگرایی، با تصمیمات و رویکردهای غیرمتعارف دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با چالشهای جدی مواجه شده است.
ریشههای تنش اخیر
سیاستهای ترامپ عمدتاً بر مبنای معاملات تجاری کوتاهمدت، فشار تعرفهای و رویکرد «اول آمریکا» استوار بود. این نگاه، نهتنها هند را از امتیازات اقتصادی پیشین محروم کرد، مانند لغو معافیتهای تجاری تحت نظام GSP)بلکه پیام روشنی به دهلی نو فرستاد: روابط راهبردی جای خود را به منطق معاملهگری آنی داده است. این تغییر لحن و محتوا، برای کشوری مانند هند که به استقلال راهبردی خود حساس است، به معنای تضعیف اعتماد دوجانبه بود.
پیامدهای استراتژیک
تضعیف اعتماد دوجانبه میان دهلی نو و واشنگتن، دستکم در سه محور، پیامدهای مهم و استراتژیک دارد:
- تضعیف محور ضد چین: روابط سرد میان دهلی نو و واشنگتن میتواند جبهه واحد علیه نفوذ فزاینده پکن را متزلزل کند.
- چرخش احتمالی هند به سمت چندجانبهگرایی: دهلی نو ممکن است همکاری با اروپا، روسیه و حتی بخشی از ساختارهای بریکس را پررنگتر کند.
- بازتعریف نقش در ائتلافهای امنیتی: هند احتمالاً موضعی محتاطتر در همکاریهای امنیتی مانند «کواد» اتخاذ خواهد کرد.
نگاه تاریخی
روابط هند و آمریکا همواره در طول تاریخ، ترکیبی از همکاری و رقابت بوده است. دوران جنگ سرد شاهد نزدیکی هند به شوروی بود، اما پس از دهه ۹۰ میلادی، با اصلاحات اقتصادی و نگرانی مشترک از چین، همکاریها شتاب گرفت. سیاستهای چند سال اخیر ترامپ اما بخشی از این دستاوردها را زیر سؤال برده است.
جمعبندی
اختلافات کنونی، بیش از آن که صرفاً ناشی از مسائل مقطعی باشد، نتیجه تضاد میان نگاه معاملهگرای ترامپ و رویکرد بلندمدت دیپلماسی سنتی آمریکا است. اگرچه روابط هند و آمریکا ظرفیت بازسازی دارد، اما از دست رفتن سرمایه اعتماد، بهویژه در شرایط ژئوپلیتیکی متغیر، میتواند پیامدهای عمیق و ماندگاری در موازنه قدرت آسیا و سیاست جهانی بر جای بگذارد.
نویسنده: سید رضا موسوی – خبرگزاری دید