خبرگزاری دید: دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در تازهترین گزارش سهماهه خود به مجمع عمومی و شورای امنیت، از نقض فزاینده حقوق بشر، وخامت بحران انسانی و محدودیتهای شدید علیه زنان در کشور ابراز نگرانی کرده است.
این گزارش که روز چهارشنبه (۲۶ سنبله) منتشر شد، نشان میدهد طی ماههای اخیر بیش از ۱.۶ میلیون نفر بهطور اجباری به افغانستان بازگردانده شدهاند و همزمان کاهش بودجههای امدادی و تعطیلی صدها مرکز درمانی، شرایط را بحرانیتر کرده است. برنامه واکنش انسانی سازمان ملل برای سال ۲۰۲۵ با هدف حمایت از ۱۶.۸ میلیون نفر تدوین شده اما تنها ۲۷ درصد از بودجه ۲.۴۲ میلیارد دالری آن تأمین گردیده است.
یوناما تأکید کرده که طالبان با بازداشت دهها هزار نفر، سرکوب اعتراضات و ادامه سیاستهای تبعیضآمیز علیه زنان، فضای مدنی را به شدت محدود کردهاند. زنان و دختران همچنان از تحصیل، کار و مشارکت اجتماعی محروماند و ممنوعیت صدور مجوز وکالت برای آنان پابرجاست. افزون بر این، محدودیتهای فرهنگی و مذهبی، از کنترل رسانهها و محافل عمومی گرفته تا تشدید مقررات پوشش اجباری، زندگی روزمره مردم را بیش از پیش تحت فشار قرار داده است.
از منظر امنیتی نیز طی سه ماه گذشته بیش از ۲۶۵۰ رویداد خشونتآمیز در افغانستان ثبت شده که نسبت به سال گذشته افزایش ۹ درصدی را نشان میدهد. هرچند فعالیت داعش کاهش یافته، اما درگیریهای مرزی طالبان با پاکستان تشدید شده و تهدیدها علیه کارکنان سازمان ملل، بهویژه زنان، ادامه دارد.
این گزارش همچنین به شکنجه، بازداشتهای خودسرانه، قتل مخالفان، ازدواجهای اجباری و سایر نقضهای جدی حقوق بشری اشاره کرده است. دیوان کیفری بینالمللی در همین چارچوب برای رهبر طالبان و قاضیالقضات این گروه به اتهام جنایت علیه بشریت حکم بازداشت صادر کرده است.
از نظر اقتصادی، هرچند رشد ۲.۵ درصدی پیشبینی شده، اما کسری تجاری، کاهش صادرات و بحران بیکاری همچنان ادامه دارد. کاهش کمکهای جهانی باعث توقف بسیاری از پروژههای امدادی شده است. در همین حال، بحران مواد مخدر با تغییر الگوی مصرف به سمت مواد محرک و تزریقی شدت گرفته و دهها هزار نفر در اماکن عمومی به اعتیاد دچارند.
دبیرکل سازمان ملل در پایان هشدار داده است که بازگشت گسترده مهاجران افغان، بدون حمایت جدی کشورهای عضو، میتواند فاجعه انسانی را تشدید کند؛ بهویژه برای زنان بیسرپرست و خانوادههای آسیبپذیر که در برابر این بحران بیشترین آسیب را متحمل میشوند.