نتایج نظرسنجی خبرگزاری دید نشان میدهد ۳۹ درصد از پاسخدهندگان، «همراهی سیاسی با مواضع روسیه و چین علیه غرب» را مهمترین دلیل مخالفت کشورها با بازگشت آمریکا به افغانستان در نشست «فرمت مسکو» میدانند. این نتایج بازتابدهنده تغییر توازن قدرت در منطقه و تلاش بازیگران آسیایی برای بازتعریف نظم امنیتی آسیا بدون مداخله واشنگتن است.
نشست اخیر «فرمت مسکو» که با حضور نمایندگان بیش از ده کشور منطقهای از جمله روسیه، چین، ایران، پاکستان، هند و کشورهای آسیای مرکزی برگزار شد، به صحنهای از مخالفت هماهنگ با بازگشت مجدد آمریکا به صحنه افغانستان تبدیل شد. نظرسنجی انجامشده توسط خبرگزاری دید نشان میدهد که این مخالفت، تنها یک واکنش سیاسی موقت نیست، بلکه ریشه در ساختار جدید قدرت منطقهای و تجربه تلخ دو دهه حضور نظامی آمریکا دارد.
بر اساس نتایج نظرسنجی، ۳۹ درصد از پاسخدهندگان، همراهی با مواضع روسیه و چین علیه نفوذ غرب را عامل اصلی مخالفت کشورها دانستهاند. این رقم نشاندهنده نزدیکی راهبردی میان کشورهای منطقه در چارچوب رقابت ژئوپلیتیک شرق و غرب است. روسیه و چین، از سال ۲۰۲۱ و پس از خروج آمریکا از افغانستان، بارها تأکید کردهاند که هرگونه بازگشت نظامی یا اطلاعاتی واشنگتن به افغانستان را تهدیدی مستقیم برای امنیت خود میدانند.
در جایگاه دوم، ۲۸ درصد از شرکتکنندگان، نگرانی از تکرار بحرانهای امنیتی و مداخلات نظامی گذشته آمریکا را علت اصلی مخالفتها عنوان کردهاند. تجربه تلخ حملات هوایی، عملیات شبانه و شکلگیری گروههای مسلح در دوران حضور آمریکا در افغانستان، هنوز در حافظه جمعی ملتها باقی مانده است. بسیاری از کشورهای همسایه افغانستان بر این باورند که بازگشت واشنگتن میتواند دوباره زمینهساز بیثباتی، مهاجرت گسترده مردم افغانستان و تشدید افراطگرایی شود.
همچنین ۱۹ درصد از پاسخدهندگان تمایل کشورها به تقویت راه حلهای منطقهای بدون مداخله خارجی را عامل تعیینکننده دانستهاند. این دیدگاه بر محور همکاریهای چندجانبه در قالب سازمانهایی مانند «سازمان همکاری شانگهای» و «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» متمرکز است؛ نهادهایی که اکنون به مهمترین بازیگران امنیتی و اقتصادی در پرونده افغانستان تبدیل شدهاند.
در نهایت، ۱۶ درصد از شرکتکنندگان، ناکامی سیاستهای آمریکا در مدیریت بحران افغانستان را دلیل اصلی مخالفت عنوان کردهاند. از دید این گروه، بیثباتی مزمن، فروپاشی نهادهای دولتی و بحران انسانی پس از دو دهه حضور آمریکا، مشروعیت هرگونه بازگشت واشنگتن را زیر سؤال برده است.
بهطور کلی، دادههای نظرسنجی نشان میدهد مخالفت با بازگشت آمریکا صرفاً یک موضع سیاسی نیست، بلکه بازتابی از گذار ژئوپلیتیکی منطقه به سوی نظم جدیدی است که در آن محور شرق ـ متشکل از مسکو، پکن و تهران ـ بهدنبال پایان دادن به دوران تکقطبی و بازتعریف نقش افغانستان در معادلات امنیتی اوراسیاست.