خبرگزاری دید: در پی درگیریهای خونین اخیر میان ارتش پاکستان و نیروهای حکومت طالبان، تهران به سرعت وارد میدان دیپلماسی شد. مقامهای ایرانی با تاکید بر خویشتنداری دو طرف و ضرورت گفتگو، تلاش دارند با بهرهگیری از روابط سنتی و اعتماد متقابل با اسلامآباد و کابل، از گسترش بحران امنیتی در مرزهای شرقی خود جلوگیری کنند.
درگیریهای تازه در مرز افغانستان و پاکستان بار دیگر شکنندگی وضعیت امنیتی جنوب آسیا را آشکار کرده است. تبادل آتش سنگین میان نیروهای دو کشور، مسدود شدن گذرگاههای مرزی و افزایش تلفات نظامی، نگرانیها درباره گسترش بحران را دوچندان کرده است.
در واکنش به این تحولات، ایران از طریق تماسهای دیپلماتیک تلاش کرده تا مانع از تشدید تنشها شود. روز یکشنبه، محمدرضا بهرامی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه ایران، در گفتگوی تلفنی با صادق خان، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان، بر لزوم حفظ آرامش و کاهش تنشهای مرزی تأکید کرد.
به گفته منابع آگاه، تهران با توجه به روابط دیرینه خود با هردو کشور، میکوشد نقش میانجی فعال را برای بازگرداندن ثبات به منطقه ایفا کند. سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز در گفتگویی تلویزیونی اظهار داشت: «ایران با هردو طرف در تماس است و از آنها میخواهد اختلافات را از راه گفتوگو و دیپلماسی حل کنند.»
وی افزود: «ثبات در روابط ایران، پاکستان و افغانستان برای امنیت کل منطقه حیاتی است و تهران آماده همکاری برای بازگرداندن آرامش است.»
اسلامآباد همزمان با بالا گرفتن درگیریها، گذرگاههای مرزی «چمن» و «طورخم» را بسته است. منابع محلی گزارش میدهند که تبادل آتش در مناطق کوهستانی همچنان ادامه دارد و بیم آن میرود که این درگیریها به بحران انسانی و امنیتی گستردهتری منجر شود.
تحلیلگران امنیتی هشدار میدهند که تداوم تنش میان کابل و اسلامآباد میتواند زمینهساز گسترش فعالیت گروههایی چون تحریک طالبان پاکستان (TTP) و داعش شاخه خراسان شود؛ پدیدهای که امنیت مرزهای شرقی ایران را نیز در معرض خطر قرار میدهد. بسته شدن مرزها و اختلال در تجارت منطقهای، علاوه بر فشار اقتصادی بر جوامع مرزی، احتمال افزایش قاچاق اسلحه و مواد مخدر را بالا برده است.
ایران که طی سالهای اخیر کوشیده است روابط کاری اما محتاطانهای با طالبان حفظ کند، اکنون از معدود بازیگران منطقهای است که قادر است با هردو طرف درگیر گفتگو کند. کارشناسان معتقدند دیپلماسی فعال تهران میتواند در سه محور متمرکز شود:
۱. ایجاد کانالهای ارتباطی میان فرماندهان نظامی دو کشور برای جلوگیری از سوء تفاهمهای مرزی،
۲. تقویت همکاریهای اطلاعاتی جهت مهار گروههای افراطی،
۳. و تشویق دو طرف به گفتگوهای سیاسی با نظارت منطقهای.
در شرایطی که رقابت و بیاعتمادی میان کابل و اسلامآباد در بالاترین سطح خود است، بسیاری از ناظران نقش ایران را در جلوگیری از شعلهور شدن یک بحران فراگیر در مرزهای شرقی، حیاتی میدانند.