فقر، کمبود معلمان و زیرساخت فرسوده؛ آموزش افغانستان در مسیر سقوط

خبرگزاری دید: سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل‌متحد (یونسکو) در گزارش ۲۰۲۵ خود هشدار داد که نظام آموزشی افغانستان در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود قرار دارد.

بر اساس تازه‌ترین گزارش یونیسف و یونسکو، سیاست‌های محدودکننده، کمبود بودجه و بحران‌های انسانی پیاپی، پیشرفت‌های دو دهه گذشته را از بین برده و میلیون‌ها کودک – به‌ویژه دختران – را از تحصیل محروم کرده است.

بر بنیاد این گزارش، در سال ۲۰۲۴ شمار دانش‌آموزان ابتدایی به ۶.۷۷ میلیون نفر رسید، اما رشد متوقف شده است. فقر و فشارهای خانوادگی حضور پسران را کاهش داده و در مقاطع بالاتر، دختران به‌طور کامل از تحصیل پس از صنف ششم کنار گذاشته شده‌اند. در مجموع، ۲.۲ میلیون دختر افغانستانی از آموزش بازمانده‌اند.

برنامه‌های آموزش جامعه‌محور (CBE) که پیش‌تر حدود یک میلیون کودک را پوشش می‌داد، اکنون به‌دلیل محدودیت‌های تازه در حال افول است. طرح جدید یونیسف با عنوان «برنامه تداوم یادگیری» می‌کوشد تا انتقال دانش‌آموزان به مدارس دولتی را تسهیل کند.

این گزارش با اشاره به عمیق‌شدن بحران یادگیری خاطرنشان کرده است که بیش از ۹۰ درصد از کودکان ۱۰ ساله قادر به خواندن یک متن ساده نیستند.

گزارش می‌افزاید که در کنار کمبود معلمان زن، ضعف زیرساخت‌ها شرایط را دشوارتر کرده است: نیمی از مکتب‌ها ساختمان ایمن ندارند، ۷۹ درصد بدون برق هستند و بسیاری از آب و سرویس بهداشتی محروم‌اند.

گزارش تاکید می‌کند که بدون سرمایه‌گذاری پایدار، اصلاح سیاست‌های آموزشی و حمایت از معلمان، افغانستان با خطر از دست‌دادن نسل جدیدی از کودکان بی‌سواد مواجه است.