خبرگزاری دید: پلکتیکال مانیتور نوشته است که با بازگشت طالبان به قدرت و تشدید اختلافات مرزی با پاکستان، افغانستان بار دیگر به کانون رقابت قدرتهای بزرگ و منطقهای تبدیل شده است. رقابتهای خارجی و ضعف رهبران داخلی، بازسازی کشور را متوقف کرده و شهروندان را با ناامنی و بحرانهای روزمره مواجه ساخته است.
افغانستان در سالهای اخیر بار دیگر در مرکز بازیهای ژئوپولیتیک قدرتهای بزرگ و منطقهای قرار گرفته است. با بازگشت طالبان در سال ۲۰۲۱، تنشها با پاکستان به دلیل اختلافات مرزی بر سر خط دیورند، حملات هوایی و اتهامات حمایت از گروههای تروریستی تشدید شد. تازهترین اقدام اسلامآباد در پذیرش رسمی مخالفان طالبان در کنفرانس اسلامآباد، موضع دوگانه پاکستان را بیش از پیش نمایان کرده است.
در این خصوص، پلکتیکال مانیتور در گزارشی مینویسد رقابتهای خارجی نه تنها روند بازسازی افغانستان را متوقف کرده، بلکه زیرساختهای موجود را فرسوده ساخته و بار اصلی این بحرانها بر دوش شهروندان عادی افتاده است. تلفات جانی، ناامنی و رنج روزانه، نشاندهنده تأثیر مستقیم این رقابتها بر زندگی مردم است.
با این حال، به نوشته پلکتیکال مانیتور، مشکلات افغانستان تنها به عوامل خارجی محدود نمیشود. ناتوانی رهبران داخلی در تدوین چشمانداز راهبردی، مدیریت موقعیت ژئوپولیتیک و حل شکافهای داخلی، توان کشور برای بهرهگیری از فرصتهای منطقهای را کاهش داده است. تهدید گروههایی مانند داعش خراسان و تنشهای مرزی با ایران و پاکستان، شرایط را پیچیدهتر کرده و سرمایهگذاری و همکاریهای منطقهای را محدود ساخته است.
پلکتیکال مانیتور ادامه داده است که نقش قدرتهای منطقهای مانند چین، هند و روسیه پس از خروج آمریکا از افغانستان پررنگتر شده است. چین با تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی و همکاری در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، و هند با ادامه پروژههای توسعهای، تلاش میکنند تا نفوذ خود را در افغانستان افزایش دهند. پروژههای اتصال منطقهای، از جمله خط لوله تاپی و توسعه بندر چابهار، میتواند درآمد ترانزیتی و اشتغالزایی برای افغانستان فراهم کند، اما ناامنی و محدودیتهای سیاسی مانع تحقق آنها شده است.
به گفته پلکتیکال مانیتور، تحولات بینالمللی و روند چندقطبی شدن جهان، فرصتهایی برای همکاری کشورهای منطقهای ایجاد کرده است؛ اما شرط اصلی بهرهبرداری از این فرصتها، تأمین امنیت داخلی و انسجام توسط طالبان است. آینده افغانستان وابسته به توانایی حکومت در مدیریت روابط منطقهای، جذب سرمایه و ایجاد ثبات داخلی است. در صورت موفقیت، افغانستان میتواند به چهارراه ارتباطی و محور پروژههای اقتصادی منطقهای تبدیل شود؛ در غیر این صورت، چالشها و بحرانها ادامه خواهند یافت و فرصتها به تهدید تبدیل میشوند.