وضعیت زنان در بازار کار افغانستان ۲۰۲۵ | آمار، چالشها و راهکارهای توانمندسازی
خبرگزاری دید: وضعیت زنان در بازار کار افغانستان بازتابی از ساختارهای سنتی، فرهنگی و محدودیتهای قانونی است که حضور زنان را در عرصههای کاری محدود کرده است.
بررسی وضعیت زنان در بازار کار افغانستان در سال ۲۰۲۵؛ نگاهی به سهم زنان در اقتصاد، چالشهای اشتغال، موانع فرهنگی و راهکارهای توانمندسازی آنان برای توسعه پایدار کشور.
مقدمه
زنان افغانستان در دهههای اخیر با چالشهای متعددی در عرصههای اجتماعی و اقتصادی روبهرو بودهاند. وضعیت زنان در بازار کار افغانستان بازتابی از ساختارهای سنتی، فرهنگی و محدودیتهای قانونی است که حضور زنان را در عرصههای کاری محدود کرده است. سهم زنان در بازار کار افغانستان در مقایسه با مردان بسیار پایین است و همین امر موجب شده تا نیمی از ظرفیت انسانی کشور کمتر مورد استفاده قرار گیرد.
در این گزارش، به بررسی وضعیت بازار کار زنان در افغانستان، موانع اشتغال، فرصتهای توانمندسازی و تأثیر مثبت حضور زنان بر رشد اقتصادی کشور میپردازیم.
وضعیت زنان در کارهای اداری افغانستان
در سالهای اخیر، حضور زنان در بخشهای اداری، آموزشی و خدمات اجتماعی افزایش یافته، اما همچنان در مقایسه با مردان فاصله چشمگیری دارد. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد (UN Women)، تنها حدود ۷ درصد از زنان افغانستان در بازار کار فعال هستند، در حالیکه این رقم برای مردان بیش از ۸۰ درصد است.
این آمار نشان میدهد که زنان افغان برای حضور در بازار کار با موانعی چون محدودیتهای فرهنگی، فشارهای اجتماعی، نبود امنیت شغلی و تبعیض جنسیتی مواجهاند. بسیاری از زنان تحصیلکرده نیز به دلیل محدودیتهای اجتماعی، اجازه کار در بیرون از خانه را ندارند.
در شهرهای بزرگ مانند کابل و هرات، وضعیت بازار کار زنان افغانی نسبتاً بهتر است؛ چرا که دسترسی به آموزش و مهارتهای فنی در این مناطق بیشتر است. با این حال، در مناطق روستایی، مشارکت زنان در بازار کار تقریباً به صفر نزدیک است.
چالشهای اصلی زنان شاغل در افغانستان
محدودیتهای فرهنگی و سنتی: باورهای سنتی در بسیاری از مناطق، کار کردن زنان را ناپسند میدانند.
نبود امنیت شغلی و اجتماعی: بسیاری از زنان در محیطهای کاری از حمایت قانونی و امنیتی برخوردار نیستند.
فقدان آموزش و مهارتهای حرفهای: بسیاری از زنان به دلیل محرومیت از آموزش، از ورود به بازار کار بازماندهاند.
نبود سیاستهای حمایتی از سوی دولت و نهادهای کارفرمایی: نبود مرخصی زایمان، تسهیلات مالی و مشوقهای استخدامی، از موانع جدی اشتغال زنان است.
راهکارها و فرصتهای توانمندسازی زنان افغانستان
بهرغم شرایط دشوار، فرصتهایی برای بهبود وضعیت زنان در بازار کار افغانستان وجود دارد. مهمترین این راهکارها عبارتاند از:
آموزش و مهارتآموزی هدفمند: راهاندازی دورههای مهارتی و حرفهای برای زنان در زمینههایی مانند کارآفرینی، فناوری و صنایع دستی.
سرمایهگذاری بر کسبوکارهای کوچک زنان: حمایت از استارتاپها و پروژههای خانگی میتواند نقش مهمی در اشتغالزایی برای زنان ایفا کند.
تغییر نگرش فرهنگی و اجتماعی: از طریق رسانهها، آموزش و فعالیتهای مدنی باید بر اهمیت حضور زنان در اقتصاد تأکید شود.
ایجاد محیط کاری امن و برابر: وضع قوانین شفاف در برابر آزار شغلی و تبعیض جنسیتی.
با اجرای این سیاستها، میتوان وضعیت بازار کار زنان در افغانستان را بهبود بخشید و نقش آنها را در توسعه اقتصادی کشور تقویت کرد.
بررسی تأثیر مثبت توانمندسازی زنان در افغانستان
توانمندسازی زنان تنها یک اقدام انسانی نیست، بلکه اقدامی اقتصادی است. حضور زنان در بازار کار موجب:
۱ – افزایش بهرهوری و نوآوری اقتصادی
۲ – تقویت عدالت اجتماعی و کاهش فقر خانوادگی
۳ – رشد کارآفرینی و فرصتهای جدید اقتصادی
۴ – ایجاد الگوی مثبت برای نسل جوان دختران افغان
به گفته کارشناسان اقتصادی، اگر سهم زنان در بازار کار افغانستان حتی تا ۳۰ درصد افزایش یابد، تولید ناخالص داخلی کشور میتواند تا ۱۵ درصد رشد کند.
پرسشهای متداول درباره زنان در افغانستان
سهم زنان در بازار کار افغانستان چقدر است؟
پاسخ: طبق آمار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴، تنها حدود ۷ درصد از زنان افغانستان در بازار کار فعال هستند.
مهمترین موانع اشتغال زنان در افغانستان چیست؟
پاسخ: مهمترین موانع شامل محدودیتهای فرهنگی، ناامنی، نبود مهارت، و کمبود حمایت قانونی است.
چگونه میتوان وضعیت زنان در بازار کار را بهبود داد؟
پاسخ: از طریق آموزش مهارتهای فنی، حمایت مالی از کارآفرینی زنان، ایجاد محیط کاری امن و تغییر نگرش اجتماعی.
وضعیت زنان در بازار کار افغانستان در سال ۲۰۲۵ همچنان چالشبرانگیز است، اما با وجود محدودیتها، زنان افغان نشان دادهاند که توانایی حضور مؤثر در عرصههای مختلف اقتصادی را دارند. حمایت از آموزش، کارآفرینی و تغییر نگرش اجتماعی، کلید افزایش سهم زنان در بازار کار افغانستان است.
توانمندسازی زنان، نه تنها برای آنان بلکه برای آینده اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افغانستان ضروری است.