زلزلۀ شمال افغانستان؛ آزمونی دیگر برای ملتی در بحران
خبرگزاری دید: واقعیت تلخ این است که افغانستان بهرغم قرارگیری در منطقۀ زلزلهخیز، فاقد سیستم پیشبینی، ساختارهای مقاوم و برنامههای جامع واکنش سریع است.
زمینلرزه مهیب شب گذشته که ولایات شمالی کشور را لرزاند، یکبار دیگر آسیبپذیری عمیق افغانستان در برابر بحرانهای طبیعی را برملا ساخت. این رویداد که با بزرگی ۶.۳ ریشتر در ولسوالی خُلم ولایت بلخ رخ داد، نهتنها جان بیست تن از هموطنان را گرفت و بیش از سیصد و بیست نفر را مجروح کرد، بلکه صدها خانوار را بیسرپناه کرد و فریاد نیاز به همبستگی ملی و بینالمللی را بلندتر از هر زمان دیگری سر داد.
این زلزله در حالی بخشهای وسیعی از شمال کشور از جمله سمنگان، بلخ، کابل، بغلان، سرپل و کندز را تحت تأثیر قرار داد که فصل سرما در راه است و مردم آسیبدیده با تهدید دوگانۀ بیخانمانی و سرمای کشنده روبهرو شدهاند.
تجربه تلخ زلزلههای اخیر در ولایات خوست، کنر و ننگرهار هنوز در حافظۀ جمعی مردم زنده است و این زخم تازه، بار دیگر ضعف زیرساختهای کشور در مدیریت بحران را نمایان میسازد. واقعیت تلخ این است که افغانستان بهرغم قرارگیری در منطقۀ زلزلهخیز، فاقد سیستم پیشبینی، ساختارهای مقاوم و برنامههای جامع واکنش سریع است.
گزارشهای میدانی حاکی از آن است که بیشترین تلفات و خسارات در ولایات سمنگان و بلخ ثبت شده و تیمهای امدادی در شرایط دشوار در حال نجات بازماندگان هستند. شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت، تأکید میکند که آمار تلفات در حال تغییر است و این نشاندهندۀ ابعاد گستردۀ فاجعه است.
در چنین شرایطی، کارآیی و سرعت عمل دستگاههای امدادی میتواند تفاوت میان زندگی و مرگ دهها انسان را رقم بزند و هرگونه تاخیر یا کمکاری، بار مسئولیت تاریخی بر دوش مسئولان خواهد نهاد.
این بحران طبیعی، فراتر از یک حادثه جغرافیایی، آزمونی است برای سنجش ظرفیت همدلی، مسئولیتپذیری و وحدت ملی. حکومت فعلی، نهادهای بینالمللی، سازمانهای غیردولتی، بخش خصوصی و شهروندان، همگی در این لحظۀ سرنوشتساز موظفاند که به کمک هموطنان آسیبدیده بشتابند. تجربۀ جهانی نشان میدهد که کشورهایی که توانستهاند از بحرانهای طبیعی سربلند بیرون آیند، آنهایی بودهاند که دستهای کمکشان بیدرنگ و بدون تبعیض به سوی نیازمندان دراز شده است.
در این میان، نقش رسانهها در اطلاعرسانی دقیق، انتقال نیازهای واقعی آسیبدیدگان و بسیج افکار عمومی برای کمکرسانی، حیاتی است. همچنین، مستندسازی شفاف از نحوه توزیع کمکها و نظارت بر عملکرد نهادهای امدادی، میتواند از سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری کند و اعتماد عمومی را تقویت بخشد. جامعۀ جهانی نیز بایستی فراتر از بیانیههای همدردی، به تعهدات عملی خود پایبند بماند و کمکهای بشردوستانه را بدون هیچگونه شرط سیاسی به دست نیازمندان برساند.
زلزلۀ دیشب، اگرچه قهر طبیعت بود، اما میتواند عرصه نمایش رحمت انسانی باشد. این فرصتی است برای اثبات اینکه ملت افغانستان، با وجود همۀ چالشها و انقسامها، هنوز میتواند در مواجهه با مصیبت، متحد و همدل باشد. آینده نشان خواهد داد که آیا این آزمون را با موفقیت پشت سر خواهیم گذاشت یا خیر.
نویسنده: احمدذکی نویسا- خبرگزاری دید