خبرگزاری دید: افغانستان همزمان با تشدید تنشهای مرزی با پاکستان و خسارات سنگین ناشی از بسته شدن گذرگاههای تجاری بهطور فزایندهای به مسیرهای شمالی روی آورده است.
گزارش تازه رسانه «ترکیه تودی» نشان میدهد که بحرانهای مرزی با پاکستان در کنار رکود اقتصادی، راهبرد تجاری افغانستان را به سمت کشورهای آسیای مرکزی تغییر داده است.
بر اساس این گزارش، بسته شدن مکرر گذرگاههای تورخم و چمن و آسیبپذیری تجارت افغانستان از این مسیر، حکومت سرپرست را وادار کرده تا به دنبال مسیرهای جایگزین و شرکای تازه اقتصادی باشد.
طبق این گزارش، افغانستان در ماههای اخیر فقط از ناحیه توقف حملونقل و صادرات محصولات کشاورزی در مرزهای پاکستان، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار خسارت مالی متحمل شده است. این زیانها، حکومت سرپرست طالبان را به این نتیجه رسانده که وابستگی به مسیرهای جنوبی میتواند خطرات جدی و بلندمدتی بههمراه داشته باشد.
در همین حال، حجم تجارت افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی اکنون به ۱.۷ میلیارد دالر رسیده است.
از این میان، ازبکستان با ۱.۱ میلیارد دلار در جایگاه نخست قرار دارد و هدفگذاری کرده است که این رقم به زودی به ۲ میلیارد دلار افزایش یابد. قزاقستان نیز بازار افغانستان را بهعنوان مقصدی راهبردی تعریف کرده و برای تجارت ۳ میلیارد دلاری نقشه راه طراحی کرده است.
با وجود رشد همکاریها، مسیرهای شمالی هنوز پایدار و رقابتی نشدهاند. حملونقل جادهای زمانبر و پرهزینه، تعرفههای سنگین گمرکی، نبود سردخانههای کافی و دشواری ترانزیت کالاهای فاسدشدنی از مهمترین موانع توسعه تجارت در این مسیر بهشمار میروند.
در برخی موارد، ارسال محصولات از طریق شمال تا ۶۰ روز زمان میبرد؛ رقمی چندین برابر مسیر پاکستان که تنها سه تا چهار شب طول میکشد.
ترکیه تودی تأکید میکند که گرچه مسیر آسیای مرکزی فرصتهای چشمگیری برای کابل ایجاد کرده، تبدیل آن به یک مسیر «پایدار و رقابتی» نیازمند چند اقدام کلیدی است؛ از جمله کاهش هزینههای لجستیکی، اصلاح تعرفههای گمرکی و تکمیل پروژههای راهآهن منطقهای. به باور این رسانه، با وجود چالشها، آینده اقتصادی افغانستان میتواند بیش از گذشته به شمال گره بخورد.