خبرگزاری دید: در ادامه تنشهای مرزی میان کابل و اسلامآباد، حملههای هوایی دوشنبهشب پاکستان بر خوست، پکتیکا و کنر بار دیگر بحث بر سر ماهیت اهداف و هویت قربانیان را داغ کرده است. حکومت طالبان میگوید که «غیرنظامیان» کشته شدهاند، اما منابع دیگر از هدفگرفتن اعضای «جمعیتالاحرار» وابسته به تیتیپی خبر میدهند؛ گروهی که به شبکه حقانی نزدیک دانسته میشود. این ابهام، توجهها را از میدان جنگ به میدان روایتها کشانده است.
حملههای تازه پاکستان بر مناطق مرزی افغانستان، در شامگاه دوشنبه ۳ قوس، یکی از جدیترین دورهای تنش میان دو کشور را رقم زده است. به گفته مقامات حکومت طالبان، جنگندههای پاکستانی منازل مسکونی در خوست، پکتیکا و کنر را هدف قرار دادند و «غیرنظامیان» ـ عمدتاً زنان و کودکان ـ جان باختهاند.
تصاویر منتشرشده از سوی حکومت طالبان، پیکرهای بیجان کودکان را نشان میدهد؛ تصاویری تکاندهنده که واکنشهای گستردهای را در شبکههای اجتماعی و محافل سیاسی برانگیخته است. حکومت طالبان این حملات را «نقض آشکار حاکمیت افغانستان و جنایت علیه غیرنظامیان» خوانده و آن را به شدت محکوم کرده است.
با این حال، روایت دیگری نیز همزمان در گردش است. برخی منابع امنیتی و محلی مدعیاند هدف حملات اخیر، اعضای «جمعیتالاحرار» یکی از شاخههای منشعب از تحریک طالبان پاکستان، بوده است. این گروه که در سالهای آخر بار دیگر به تیتیپی نزدیک شده، گفته میشود در مناطق تحت نفوذ شبکه حقانی در شرق افغانستان فعالیت دارد.
منابع مورد اشاره میگویند در عملیات اخیر پاکستان، چند عضو دونپایه جمعیتالاحرار کشته یا زخمی شدهاند، اما هیچیک از فرماندهان ارشد این گروه در میان قربانیان دیده نمیشود.
همچنین گزارشهایی منتشر شده که حملات تروریستی اخیر در خاک پاکستان نیز توسط همین گروه طراحی یا اجرا شده است؛ موضوعی که میتواند انگیزه اصلی حملات هوایی اسلامآباد را توضیح دهد.
در سوی مقابل، حکومت طالبان هیچگونه اشارهای به هویت دقیق قربانیان نکرده است؛ نه این که آیا آنان شهروندان افغانستان بودهاند و نه این که ممکن است برخی از کشتهشدگان، از خانوادههای اعضای تیتیپی و نیروهای پاکستانی موسوم به «مهاجران وزیرستانی» باشند که در سالهای اخیر در شرق افغانستان سکونت دارند. سابقه حملات مشابه پاکستان نشان میدهد که در گذشته نیز شماری از همین مهاجران هدف قرار گرفتهاند.
با افزایش تنشها، ماموریت یوناما نیز از طرف جامعه جهانی برای تأکید بر «حفاظت از غیرنظامیان» فعالتر شده است. نگرانی اصلی نهادهای بینالمللی، استمرار حملات انتقامجویانه و نبود سازوکاری روشن برای شناسایی اهداف نظامی از غیرنظامی است؛ مسألهای که هر دو طرف برای مدیریت آن تحت فشار قرار دارند.
در حالی که کابل و اسلامآباد یکدیگر را به حمایت از «تروریزم» متهم میکنند، مناطق مرزی افغانستان بیش از پیش به میدان برخورد منافع امنیتی دو کشور تبدیل شده است؛ میدانی که در آن، قربانیان نهایی اغلب غیرنظامیان هستند و روایتها بیش از آن که روشنگر باشند، بر ابهامها میافزایند.
این که حملات اخیر بخشی از راهبرد بازدارندگی تازه پاکستان باشد یا واکنشی موردی، هنوز روشن نیست، اما آنچه مسلم است، تنش مرزی افغانستان و پاکستان وارد مرحلهای شده که هر اشتباه محاسباتی، میتواند پیامدهای گستردهتری برای امنیت منطقه به همراه داشته باشد.