جنگ بدون باروت؛ پروژه اطلاعاتی تازه تحریک طالبان پاکستان

خبرگزاری دید: تحریک طالبان پاکستان اخیراً با انتشار بیانیه‌ای از سوی نهادی موسوم به «اداره اطلاعات» (TIA)نشانه‌های روشنی از یک چرخش راهبردی بروز داده است. این بیانیه که در قالبی رسمی و با ادبیات شبه ‌دولتی منتشر شده، بر جمع‌آوری اطلاعات، مشارکت همگانی شهروندان و تقدس‌بخشی دینی به جاسوسی تأکید دارد؛ رویکردی که از عبور این گروه از جنگ کلاسیک به سمت جنگ اطلاعاتی حکایت می‌کند.

انتشار بیانیه‌ای از سوی واحد تازه‌معرفی‌شده اطلاعاتی تحریک طالبان پاکستان، موسوم به TIAصرفاً یک فراخوان معمول برای جذب نیرو نیست، بلکه نشانه‌ای آشکار از تلاش این گروه برای تغییر زمین بازی امنیتی و عبور از منطق جنگ کلاسیک به سوی جنگ اطلاعاتی است. این بیانیه که در قالب یک فایل رسمی و با ادبیات شبه ‌دیوان‌سالارانه منتشر شده، خود را به‌عنوان «سند تأسیس و فراخوان همکاری» اداره اطلاعات تحریک طالبان معرفی کرده و مخاطبان را به مشارکت مستقیم در جمع‌آوری اطلاعات علیه نهادهای امنیتی پاکستان فراخوانده است.

در متن بیانیه، فعالیت اطلاعاتی نه‌تنها یک وظیفه امنیتی، بلکه «شکل برتر جهاد» معرفی شده است؛ جهادی که به ادعای نویسندگان آن، در شرایط کنونی تأثیری عمیق‌تر و کم‌هزینه‌تر از عملیات‌های نظامی مستقیم دارد. این چارچوب‌بندی، هسته اصلی پیام بیانیه است و نشان می‌دهد تحریک طالبان پاکستان در پی بازتعریف ابزارهای نبرد خود است.

نخستین مانع جدی پیش روی این پروژه، تابوی ریشه‌دار جاسوسی در جامعه سنتی پشتون‌ها است؛ جایی که جاسوسی همواره مترادف خیانت، بی‌ناموسی و نقض اصول پشتونوالی تلقی شده است. بیانیه با درک این حساسیت، دست به یک بازسازی تاریخی و دینی زده است. ارجاع به روایت‌های تاریخی، نقل‌ قول منسوب به صلاح‌الدین ایوبی و هم‌تراز دانستن پاداش فعالیت اطلاعاتی با شهادت، تلاشی هدفمند برای تقدس‌بخشی به جاسوسی و خروج آن از دایره ننگ اجتماعی است. در این روایت، کسی که اطلاعات جمع‌آوری می‌کند، جان خود را در معرض خطر قرار داده و از این رو، جایگاهی هم‌سنگ مجاهد میدان نبرد دارد.

در ادامه، بیانیه با استفاده از واژگانی چون «پټ سپاهیان» (سربازان پنهان) «مدافعان دین» و «حافظان وطن» هویت جدیدی برای جاسوس تعریف می‌کند. این تغییر زبانی صرفاً تزئینی نیست، بلکه بخشی از یک مهندسی معنایی است که هدف آن تبدیل «جاسوس مخفی» به «قهرمان دینی و اجتماعی» است.

در لایه راهبردی، متن بیانیه به‌طور ضمنی به ناتوانی تحریک طالبان در تقابل کلاسیک با ارتش منظم پاکستان اذعان می‌کند. تأکید بر ناکارآمدی «توپ و تفنگ» در برابر ساختارهای نظامی مدرن، نشان می‌دهد رهبری این گروه به واقعیت موازنه قدرت رسیده و به دنبال جبران این شکاف از مسیر اشراف اطلاعاتی است. بر اساس منطق بیانیه، ضربه دقیق و نقطه‌زن که محصول اطلاعات درجه ‌اول است، اثری ویرانگرتر از جنگ‌های فرسایشی دارد؛ رویکردی که می‌توان آن را گذار به «جنگ هوشمند» دانست.

یکی از بحث‌برانگیزترین بخش‌های بیانیه، فراخوان به مشارکت همگانی مردان و زنان است. در متن به‌صراحت آمده که «هر شهروند و هر مسلمان، چه مرد و چه زن» می‌تواند در این جهاد اطلاعاتی سهیم باشد. این موضع‌گیری برای گروهی با پیشینه ایدئولوژیک دیوبندی، یک تابوشکنی جدی محسوب می‌شود. هدف این فراخوان، گسترش شبکه اطلاعاتی به لایه‌هایی از جامعه است که دسترسی نیروهای مرد به آن دشوار یا ناممکن است؛ از محلات مسکونی تا فضای درونی خانواده‌های نیروهای امنیتی. به این ترتیب، تحریک طالبان پاکستان می‌کوشد جامعه را به یک شبکه نظارتی پراکنده و کم‌هزینه تبدیل کند.

با این حال، همین استراتژی می‌تواند به نقطه‌ ضعف ساختاری این پروژه بدل شود. تبدیل کردن/شدن هر شهروند به یک منبع بالقوه اطلاعاتی، به معنای کاهش فیلترهای امنیتی و افزایش احتمال نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی رقیب است. از منظر ضد اطلاعاتی، وسعت شبکه می‌تواند امنیت آن را قربانی کند و داده‌های جمع‌آوری‌شده را در معرض آلودگی و دستکاری قرار دهد.

از منظر سیاسی، معرفی نهادی با عنوان رسمی «اداره اطلاعات» و استفاده از ادبیات سازمانی، بخشی از تلاش تحریک طالبان پاکستان برای القای تصویر یک «دولت در سایه» است؛ نهادی که خود را مسوول امنیت معرفی می‌کند و در مقابل، ارتش پاکستان را با تعابیری چون «ارتش ناپاک» عامل بی‌ثباتی و خشونت می‌خواند. این وارونه‌سازی مفهومی، تلاشی حساب‌شده برای تخریب مشروعیت دولت و بازتعریف مرزهای دوست و دشمن در ذهن مخاطب و از منظرگاه ایدئولوژیک است.

در مجموع، این بیانیه بیش از آن که یک دستورالعمل عملیاتی باشد، یک متن جامعه‌ساز و روایت‌محور است؛ متنی که می‌کوشد هنجارهای فرهنگی حاکم بر جامعه سنتی پشتونی را بازنویسی کند، ترس و ننگ را به انگیزه مذهبی بدل سازد و زیرساخت اجتماعی یک جنگ اطلاعاتی بلندمدت را فراهم آورد. اگر این مسیر ادامه یابد، درگیری‌های آینده در پاکستان کمتر به شکل عملیات‌های کور نظامی بروز خواهد کرد و بیشتر در قالب ترورهای هدفمند، نفوذ اطلاعاتی و جنگ روایت‌ها خود را نشان خواهد داد.

بین الملل – خبرگزاری دید