خبرگزاری دید: محمد علی الحداد، رئیس ستاد ارتش لیبیا، در سفر خود به انقره جان باخت؛ سفری که همزمان با اعلام ادامه حضور نظامی گسترده ترکیه در لیبیا بود. حضور ترکیه در لیبیا و نقش آن در معادلات سیاسی و نظامی کشور بار دیگر زیر ذرهبین قرار گرفته است.
ترکیه از مجموعه مشخصی از نیروها و ساختارهای سیاسی و نظامی حمایت میکند که عمدتاً در غرب لیبیا و حول محور طرابلس متمرکز هستند. هسته اصلی این اردوگاه، «دولت وحدت ملی» است که مقر آن در طرابلس قرار دارد و از سوی سازمان ملل بهعنوان مرجع قانونی لیبیا به رسمیت شناخته میشود.
قدرت واقعی این دولت نه از یک ارتش کلاسیک، بلکه از شبکهای از گروههای مسلح محلی تأمین میشود که ترکیه با آموزش، تسلیح و هماهنگی آنها، ستون فقرات نظامی دولت را تقویت کرده است.
از سال ۲۰۱۹، ترکیه با امضای توافق امنیتی و نظامی، حضور مستقیم نظامی خود را در لیبیا آغاز کرده و با اعزام مستشاران، استقرار پهپادهای رزمی و سامانههای دفاعی، موازنه قدرت در میدان نبرد را تغییر داده است. ترکیه حتی انتقال نیروهای کمکی سوری را تسهیل کرد که نقش تعیینکنندهای در دفاع از طرابلس داشت.
در سوی مقابل، خلیفه حفتر و «ارتش ملی لیبیا» که تحت فرمان او قرار دارد، شرق و جنوب این کشور را کنترل میکند و از حمایت مصر، امارات و روسیه برخوردار است. حمله گسترده حفتر به طرابلس در ۲۰۱۹، نقطه آغاز مداخله مستقیم ترکیه بود؛ هدف انقره جلوگیری از تسلط حفتر و حفظ نفوذ خود در شمال آفریقا بود.
حضور ترکیه در لیبیا همزمان اهداف راهبردی گستردهای دارد: تثبیت نفوذ در شرق مدیترانه، جلوگیری از ظهور حکومتی خصمانه در طرابلس و ایجاد اهرمهای پایدار نظامی و اقتصادی. البته نباید از نقش تعیینکننده نفت لیبیا و تعاملات شرکتهای غربی غافل شد؛ عاملی که در بسیاری از معادلات، پیشزمینه اصلی تحولات است.
با این پیشزمینه و شرایط میدانی، اکنون سقوط هواپیمای رئیس ستاد ارتش لیبیا بار دیگر ترکیه را در موقعیت دشواری قرار داده است؛ موقعیتی که میتواند انقره را به یکی از مظنونان احتمالی در این حادثه معرفی کند.