بلخ یک آدرس است/ یک ولایت نیست

عطامحمد نور که به امپراطور بلخ مشهور است، از جمله فرماندهان جهادی است که در یک و نیم دهه اخیر در سرنوشت سیاسی افغانستان موثریت جدی داشته و همیشه یک طرف قضیایای سیاسی کشور بوده است. حامد کرزی رییس‌جمهور سابق کشور نیز در تمام سه دوره حکومت‌اش تلاش‌های وسیعی را به کار بسته بود که آقای نور را از امپراطوری‌اش زمین بزند، اما نتیجه درپی نداشت.

عطامحمد نور که به امپراطور بلخ مشهور است، از جمله فرماندهان جهادی است که در یک و نیم دهه اخیر در سرنوشت سیاسی افغانستان موثریت جدی داشته و همیشه یک طرف قضیایای سیاسی کشور بوده است. حامد کرزی رییس‌جمهور سابق کشور نیز در تمام سه دوره حکومت‌اش تلاش‌های وسیعی را به کار بسته بود که آقای نور را از امپراطوری‌اش زمین بزند، اما نتیجه درپی نداشت.
قرایین در جو سیاسی کشور نشان می‌دهد که مخالفت‌ها در درون ساختار حکومت وحدت ملی بیش از پیش شدت گرفته است. در دیداری که میان عطا محمد نور والی بلخ و داکتر عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی در کابل انجام شده‌است، سخنان تند میان طرفین رد و بدل شده‌است.
در این دیدار که داکتر عبدالله به نمایندگی از رهبری حکومت وحدت ملی از نور خواسته است که از مقام و لایت بلخ کنار برود و کسی دیگری را به‌جایش معرفی نماید، به شدت از سوی آقای نور رد شده‌است.
آقای نور با اشاره به پشیتبانی وسیع مردمی‌اش گفته است که خواب تکرار یک «انتخابات جعلی» دیگر بر باد رفته است. این در حالیست که شمار از فرماندهان مجاهدین برای یک دیداری مفصل با عطا محمد نور به بلخ سفر کرده‌اند.
هرچند اختلاف‌های درون ساختاری در حکومت وحدت ملی یک امر تازه نیست و پیش از این نیز چنین اختلاف‌های وجود داشته است ولی آن‌چه تازه است این است که در دور جدیدی از اختلاف‌ها، ظاهرا چنین به نظر می‌رسد که داکتر عبدالله با گروه رییس‌جمهور غنی به تفاهم خوبی رسیده‌باشد.
حکومت وحدت ملی که در واقع نسخه جلوگیری از یک بحران کلان ملی سنجیده شده بود و بر مبنای یک توافق سیاسی به‌میان آمده است، از آغاز کار تاکنون به‌طور پیوسته با مخالفت‌ها و بحران‌های سیاسی درون ساختاری همراه بوده‌است.
اجرایی نشدن بخش‌های عمده توافقنامه سیاسی میان دو طرف، جناح رییس‌جمهور غنی و جناح داکتر عبدالله و مجاهدین شمال، آغاز مخالفت‌های درون ساختار در حکومت وحدت ملی بود.
برگزاری لویه‌جرگه تعدیل قانون اساسی، ایجاد کرسی ریاست اجرایی، توزیع شناسنامه‌های برقی، اصلاحات و ریفارم در کمیسیون انتخابات، بخش عمده از توافقنامه سیاسی تشکیل حکومت وحدت ملی بود که میبایست در دو سال آغاز این حکومت اجرایی می‌گردید.
اما تفاهم سری که احتمال می‌رود میان رییس‌جمهورغنی و داکتر عبدالله به وساطت سفارت امریکا و سایر شرکای غربی این حکومت انجام شده باشد، از شدت این اختلاف‌ها میان دو رهبر به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاسته است. ماهاست که داکتر عبدالله از توافقنامه سیاسی حکومت وحدت ملی یاد نمی‌کند و از حق مساوی چیزی نمی‌گوید.
ولی در کنار این مسایل، حضور استاد عطا محمد نور به عنوان والی بلخ، بخش دیگر از اختلاف‌های اساسی بوده است که در سه سال از عمر حکومت وحدت ملی همواره جدال‌های جدی سیاسی را به دنبال داشته است.
حال که داکتر عبدالله ظاهرا به تفاهم پشت پرده‌ای با رییس‌جمهور غنی دست یافته است، لبه تیز تیغ به طرف آقای نور والی قدرتمند بلخ دور خورده است.
عطا محمد نور که به امپراطور بلخ مشهور است، از جمله فرماندهان جهادی است که در یک و نیم دهه اخیر در سرنوشت سیاسی افغانستان موثریت جدی داشته و همیشه یک طرف قضیایای سیاسی کشور بوده است. حامد کرزی رییس‌جمهور سابق کشور نیز در تمام سه دوره حکومت‌اش تلاش‌های وسیعی را به کار بسته بود که آقای نور را از امپراطوری‌اش زمین بزند، اما نتیجه درپی نداشت.
آقای نور در دو انتخابات گذشته ریاست جمهوری، به عنوان یکی از طرف‌های جدی مدعی سیاست و رهبری درافغانستان بازی کرده و در رساندن داکتر عبدالله به کرسی ریاست‌اجرایی نقش کلیدی داشت.
اما با کنار رفتن داکتر عبدالله از منافع تعریف شده توافقنامه سیاسی، دور از واقعیت نخواهد بود که آقای نور در معادلات سیاسی بعدی در میان مردم و به خصوص در گروه قومی تاجیک‌های افغانستان که عمدتا در شمال کشور موقعیت دارند، جایگاه بزرگ‌تری کسب نماید.
درست همین نکته حکم می‌کند که رییس‌جمهور به سراغ مهره‌ای برود که آینده رهبری‌اش را مخدوش می‌نماید. استاد عطا، یک واقعیت عینی سیاست افغانستان است که در شمال افغانستان از نفوذ وسیع مردمی برخوردار است و در سه سال گذشته، با همه فشارهای حکومت مرکزی این فرمانده مقتدر جهادی نه تنها تضعیف نشده که پایگاه‌های سیاسی و اجتماعی‌اش را بیشتر از گذشته تقویت کرده‌است.
حال که داکتر عبدالله باخت را پذیرفته، به سیاست توجیهی روی آورده‌است، شتر بخت و اقبال دم دورازه استاد عطا زانو زده‌است. اعلام آمادگی استاد عطا برای انتخابات بعدی نیز بی‌ربط به اوضاع سیاسی کشور نمی‌باشد.
استادعطا به‌خوبی می‌داند که کنار آمدن عبدالله با اشرف غنی به معنای رها کردن میدان به او می‌باشد و این را نیز می‌داند که از این فرصت چگونه استفاده ببرد.
سفر وی به هرات و دید وبازدیدهای او با شمار از فرماندهان جهادی نیز بیان‌گر این است که او نه تنها به ارگ سر تسلیم‌شدن ندارد که راهبرد سیاست کلانی را در دستور کار دارد.
این‌که در انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری افغانستان استاد عطا یک جهت جدی قضیه خواهد بود، جای شک و تردیدی نیست ولی این‌که حکومت در مدت باقی مانده از عمرش و برای رفتن به انتخابات بعدی با استاد عطا چه برخورد می‌کند، قابل تامل و بحث است.