میلیون‌ها دختر افغانستانی از فرصتی برای شکوفایی استعدادها و تحقق رویاهای‌شان محروم شده‌اند که نسلی را در معرض آسیب‌های بی‌پایان قرار می‌دهد و آینده اقتصادی این کشور را به خطر می‌اندازد. بدتر از آن، آن دسته از دختران و زنانی هستند که برای ادامه تحصیل به پاکستان گریختند، بار دیگر از تحصیل محروم خواهند شد. دولت پاکستان به تازگی دستور اخراج ۱٫۷ میلیون افغانستانی بدون مدرک را صادر کرده که حدود ۷۰۰ هزار نفر از آن‌ها پس از تسلط طا-لبان به این کشور پناهنده شدند
اکنون بیش از دو سال از پایان جنگ چند دهه‌ای ارتش ایالات متحده در افغانستان می‌گذرد و توجه جهان به طور قابل پیش‌بینی به درگیری‌های وحشتناک غزه و اوکراین معطوف شده است. اما آشفتگی به جا مانده از خروج پر هرج و مرج ایالات متحده هنوز پاک نشده است – این کشور خیلی از آن دور است. از زمانی که طا-لبان در اگست ۲۰۲۱ به قدرت بازگشتند، بحران‌های اقتصادی و انسانی این کشور عمیق‌تر و شدیدتر شده است.
شرایط به خصوص برای دختران و زنان افغانستان به سرعت رو به وخامت گذاشته است و امیدهای آن‌ها را در زندگی شخصی و حرفه‌ای از بین برده است. حکومت دین‌سالار جدید به طور سیستماتیک حقوق اساسی انسانی، از جمله تحصیل را از آن‌ها سلب کرده است. در نتیجه، افغانستان به تنها کشوری در جهان تبدیل شده است که در آن دختران پس از سن ۱۱ سالگی از رفتن به مکتب منع می‌شوند.
میلیون‌ها دختر افغانستانی از فرصتی برای شکوفایی استعدادها و تحقق رویاهای‌شان محروم شده‌اند که نسلی را در معرض آسیب‌های بی‌پایان قرار می‌دهد و آینده اقتصادی این کشور را به خطر می‌اندازد. بدتر از آن، آن دسته از دختران و زنانی هستند که برای ادامه تحصیل به پاکستان گریختند، بار دیگر از تحصیل محروم خواهند شد. دولت پاکستان به تازگی دستور اخراج ۱٫۷ میلیون افغانستانی بدون مدرک را صادر کرده که حدود ۷۰۰ هزار نفر از آن‌ها پس از تسلط طا-لبان به این کشور پناهنده شدند.
اما طا-لبان یکپارچه نیستند: برخی از مقامات آن‌ها ظاهراً اهمیت حیاتی بازگشت دختران‌شان به مکتب را می‌دانند. در ماه نوامبر، رنگینه حمیدی وزیر معارف اسبق که به تازگی از افغانستان بازدید کرده بود، پیشنهاد کرد طا-لبان می‌توانند مکاتب متوسطه دخترانه را بازگشایی کنند.
با این حال، برای تحقق این امر، جامعه بین‌المللی باید بسیار فعال‌تر با طا-لبان در تعامل شود و به صدای معتدل‌تر آن‌ها کمک کند تا بر تندروها چیره شود. تجربه حمیدی و تجربه دیگران حاکی از آن است که اختلافات داخلی به شدت در رژیم طا-لبان بر سر تحصیل دختران و زنان وجود دارد.
در این چارچوب، هیئت‌های تحت رهبری مسلمانان باید از افغانستان بازدید کنند و با کابینه حکومت طا-لبان در کابل و شورای رهبری آن – متشکل از رهبران مذهبی – در قندهار دیدار کنند. هدف باز کردن خطوط ارتباطی و ابراز حمایت از لغو ممنوعیت تحصیل دختران خواهد بود.
وضعیت وخیم افغانستان نیاز به اقدام فوری دارد. حتی قبل از قدرت گرفتن مجدد طا-لبان، این کشور یکی از فقیرترین و توسعه نیافته‌ترین کشورهای جهان بود. اکنون که بیش از دو سال از حکومت طا-لبان می‌گذرد، اقتصاد فروپاشیده است و میلیون‌ها افغانستانی نمی‌دانند وعده غذایی بعدی شان از کجا خواهد آمد. برنامه جهانی غذای سازمان ملل هشدار داده است که سوء‌تغذیه حاد در ۲۵ ولایت از ۳۴ ولایت بالاتر از آستانه اضطراری است و انتظار می‌رود بدتر شود. علاوه بر این، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل تخمین زده است که دو سوم جمعیت افغانستان – که رقم خیره کننده ۲۸٫۳ میلیون نفر است – به دلیل شرایط طولانی‌مدت مانند خشکسالی و افت اقتصادی فلج کننده، برای زنده ماندن در سال جاری به کمک‌های بشردوستانه فوری نیاز دارند.
به‌رغم این ارقام بد، رهبری طا-لبان به هک کردن حقوق دختران و زنان، اغلب به استثنای سایر اهداف سیاسی، ادامه داده است. این تبعیض سیستماتیک نه تنها شامل ممانعت از دسترسی دختران و زنان به تحصیلات متوسطه و عالی می‌شود، بلکه همچنین محدودیت آزادی حرکت، آزادی بیان، اجتماع و منع آن‌ها از تقریباً همه اشکال شغلی را نیز شامل می‌شود.
مشارکت زنان در زندگی عمومی به شدت محدود است، زیرا آن‌ها اغلب نمی‌توانند بدون داشتن یک محرم (مرد) خانه‌های خود را ترک کنند. علاوه بر این، طا-لبان عملاً هرگونه امکانی را برای زنان جهت عدالت‌خواهی از طریق سیستم قضایی حذف کرده است.
پس از بازدید کارشناسان سازمان ملل از افغانستان در اوایل سال جاری، دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر (OHCHR) در گزارشی به این نتیجه رسید که سیاست‌های تبعیض‌آمیز و زن‌ستیزانه طا-لبان و روش‌های اجرای خشن «آزار و شکنجه جنسیتی و چارچوب نهادینه‌شده آپارتاید جنسیتی» را به وجود می‌آورد. ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر OHCHR در امور حقوق بشر در افغانستان، آن را به عنوان «جنایت علیه بشریت» توصیف کرد.
تا زمانی که احکام مذهبی دختران و زنان را از حقوق اولیه انسانی خود محروم کند، به رسمیت شناختن دیپلماتیک حکومت طا-لبان کاملا منتفی است، چه رسد به روابط کاملاً عادی. اما این امر مانع از آن نمی‌شود که جامعه بین‌المللی گام‌هایی برای ترویج برابری جنسیتی بردارد.
یکی از این گام‌ها ایجاد کانال‌های ارتباطی جدید – احتمالاً قطر یا امارات متحده عربی – با مقامات طا-لبان است که درک می‌کنند افغانستان به آموزش همه جوانان نیاز دارد. شکاف‌های داخلی در این رژیم، پنجره‌ای هرچند کوچک را باز کرده است. ما باید از این فرصت استفاده کرده و به دختران و زنان تحت ستم در جهان این فرصت را بدهیم تا توانایی‌های خود را درک کنند.
