آواره و اخراج شده؛ سفرهای پرمخاطره افغانستانیها برای بقا
تصمیم پاکستان در اوایل سال جاری برای اخراج افغانستانیهایی که به طور غیرقانونی وارد شدهاند، ضربه سختی وارد کرد. بسیاری از افغانستانیها دهها سال در پاکستان زندگی کردهاند که به دلیل جنگهای پی در پی به این کشور رانده شدهاند
دشتهای بیابانی برهوت در میان کوههای شرق افغانستان پر شده از صدها هزار انسان.
در میان انبوهی از وسایلی که توانستند به زور از پاکستان با خود بیاورند، برخی در چادر، برخی دیگر در فضای باز زندگی میکنند.
بازگشت از طریق گذرگاه تورخم، اردوگاه بزرگ مردمی، آخرین جنبه از جستجوی طولانی و دردناک افغانستانیها برای یافتن خانهای با ثبات است.
بیش از ۴۰ سال جنگ، خشونت و فقر در افغانستان یکی از ریشهکن شدهترین جمعیت جهان را ایجاد کرده است. حدود ۶ میلیون افغانستانی در خارج از کشور پناهنده هستند. ۳٫۵ میلیون نفر دیگر در داخل کشور ۴۰ میلیونی آواره شده اند که به دلیل جنگ، زلزله، خشکسالی یا منابعی که در حال اتمام هستند از خانههای خود رانده شدهاند.
ماهها، عکاس آسوشیتدپرس به سراسر افغانستان از مرز شرقی آن با پاکستان تا مرز غربی آن با ایران سفر کرده و با آوارگان و پناهندگان بازگشته آشنا شده و تصاویر آنها را ثبت کرده است.
افغانستان در حال حاضر یک کشور فقیر است، به ویژه پس از فروپاشی اقتصادی که پس از تسلط طا-لبان در دو سال پیش رخ داد. بیش از ۲۸ میلیون نفر – دو سوم جمعیت – برای بقا به کمکهای بینالمللی متکی هستند.
آوارگان از فقیرترین افراد فقیر هستند. بسیاری از آنها در کمپهای سراسر کشور زندگی میکنند و قادر به تهیه غذا یا هیزم کافی برای گرما در زمستان نیستند. زنان و کودکان اغلب به گدایی روی میآورند. برخی دیگر دختران خردسال خود را به خانوادههایی به همسری میدهند که مایل به پرداخت پول به آنها هستند.
در یک کمپ برای آوارگان داخلی در خارج از کابل، روز عروسی شمیلا ۱۵ ساله بود. او با لباس سرخ روشن در میان زنان خانواده ایستاد که به او تبریک میگفتند. اما دختر بدبخت بود.
شمیلا: «من چارهای ندارم. اگر قبول نکنم، خانوادهام آسیب خواهند دید».
خانواده داماد به پدرش پول میدهند تا بدهیهایی را که او برای تامین هزینههای همسر و فرزندانش دارد، بپردازد.
او گفت: «من میخواستم درس بخوانم و کار کنم، باید به مکتب میرفتم. من باید تمام رویاهایم را فراموش کنم … تا حداقل بتوانم کمی به پدرم و خانوادهام کمک کنم و شاید بتوانم باری از روی دوش آنها بردارم».
تصمیم پاکستان در اوایل سال جاری برای اخراج افغانستانیهایی که به طور غیرقانونی وارد شدهاند، ضربه سختی وارد کرد. بسیاری از افغانستانیها دهها سال در پاکستان زندگی کردهاند که به دلیل جنگهای پی در پی به این کشور رانده شدهاند.
هنگامی که این دستور اعلام شد، صدها هزار نفر از بازداشت ترسیدند و به افغانستان گریختند. آنها میگویند که مقامات پاکستانی از برداشتن هر چیزی جلوگیری میکنند.
اولین توقف آنها اردوگاه تورخم بوده است، جایی که آنها ممکن است روزها یا هفتهها را قبل از فرستادن شان به اردوگاهی در جای دیگر بگذرانند.
بهرغم داشتن غذای کم برای محافظت از آنها در برابر سرمای کوه، بسیاری در کمپ بیمار هستند.
در گوشهای از اردوگاه در پای کوه، فاروق صادق ۵۵ ساله در میان تعدادی از وسایل خود نشسته بود، در حالی که زن و فرزندانش در کنار آن روی زمین بودند.
صادق میگوید که او ۳۰ سال است در شهر پیشاور پاکستان زندگی میکند و خانهای در آنجا دارد. اکنون چیزی نداشتند، حتا یک چادر هم نداشتند و هشت شب گذشته روی زمین خوابیده بودند.
او گفت: «من در افغانستان چیزی ندارم، خانه ندارم، جایی برای زندگی ندارم، پول کافی برای خرید خانه ندارم».
او امیدوار است جایی در افغانستان ساکن شود و ویزای پاکستان بگیرد تا بتواند خانهاش را در آنجا بفروشد و از پول آن برای خانوادهاش استفاده کند.
اخراجها از پاکستان تعداد زیادی از افغانستانیها را که به امید یافتن کار به ایران مهاجر کرده است، افزایش داده است.
هر ماه هزاران نفر از مرز نزدیک زرنج وارد ایران میشوند.
این یک مسیر پرخطر است؛ در تاریکی شب، با کمک قاچاقچیان، با استفاده از نردبان از دیوار مرزی بالا میروند و از طرف دیگر به پایین میپرند.
اکثراً مردان جوان از ۱۲ تا ۲۰ سال از این مسیر استفاده میکنند و قصد دارند در ایران کار کنند و برای خانواده خود پول بفرستند. بسیاری از آنها توسط مرزبانان ایرانی بازداشت و بازگردانده میشوند.
راه دیگر طولانیتر است – ساعتها رانندگی با ماشین تا مرز جنوب غربی افغانستان، جایی که آنها به پاکستان میروند تا از میان کوهها و بیابانها به مرز این کشور با ایران برسند.
در پاکستان، جنگجویان گروه شبه نظامی سنی جندالله اغلب به مهاجران حمله میکنند و شیعیان را در میان آنها میکشند یا میربایند.