از ویانای چهارم تا دوحه سوم! “بدون پشتوانه مردمی “

نویسنده: حفیظ‌الله رجبی

نشست دوحه سوم امروز یک شنبه دهم سرطان با شرکت نمایندگان ویژه کشورهای منطقه و جهان در امور افغانستان از سوی سازمان ملل در دوحه قطر آغاز می شود. براساس گزارشات، نمایندگان سی کشور و سازمان بین المللی در این نشست دو روزه حضور به هم رسانده اند. برخلاف دو دوره قبل، طا-لبان در نشست دوحه سوم حاضر شده اند. هدف از نشست دوحه سوم افزایش تعاملات بین المللی با طا-لبان به عنوان گروه حاکم کنونی افغانستان به صورت منسجم تر، هماهنگ تر و ساختارمند عنوان شده است.

این در حالی ست که چند روز پیش نشست دیگری با عنوان “ویانای چهارم” با حضور نیروهای مخالف طا-لبان در پایتخت اتریش برگزار شد.
در بیانیه پایانی این نشست بر”آزادی افغانستان، تامین عدالت اجتماعی، مبارزه با آپارتاید مذهبی و جنسیتی و دفاع مشروع از وطن” به عنوان اهداف مشترک نیروهای ضد طا-لبان تاکید شد.
نشست ویانا طا-لبان را فتنه خواند و این گروه را منشا افزایش تروریزم در افغانستان قلمداد نمود. در نشست ویانای چهارم تاکید شد روند دوحه از ابتدا و در نفس خود برای افغانستان شوم بوده و موجبات سقوط حکومت جمهوری بیشین در این روند کلید خورده است. نیروهای مخالف طا-لبان نشست دوحه سوم را که در غیاب نمایندگان جبهات مقاومت، جامعه مدنی و از همه مهمتر زنان برگزار می شود را محکوم کردند.
طا-لبان اما در واکنش به اجتماع نیروهای مخالف خود در ویانا، آنها را جماعت سرگردان خواندند.
با نگاهی ساده به هر دو روند “ویانا و دوحه” که از یکی چهاردور و از دیگری سه دور تاکنون برگزار شده به روشنی می توان به این نتیجه رسید جنگ طا-لبان و نیروهای مخالف طا-لبان هردو از نوع جنگ‌های زرگری ست که در آن هر دو طرف به جز سرزنش همدیگر کاری از پیش نبرده اند. یکی طرف دیگر را سرگردان می خواند و طرف دیگر رقیبش را فتنه و شریک تروریست!
در چنین شرایطی و با توجه به پاشنه آشیل هایی که هر دو روند دارند یک نکته اظهرمن الشمس است و آن نادیده گرفته شدن اراده و خرد جمعی مردم افغانستان است.
طالبان برای حضور در نشست دوحه سوم “عدم دعوت از زنان و نمایندگان جامعه مدنی، حذف موضوع حقوق زنان از  اجندای نشست و سپردن نمایندگی دائمی افغانستان در سازمان ملل به این گروه” را به عنوان شرط تعیین کردند.
سازمان ملل به عنوان میزبان نشست و برای تشویق طا-لبان به شرکت در نشست شروط طا-لبان را پذیرفتند. این کرنش سازمان ملل در برابر طا-لبان اما با واکنش های گسترده ای از سوی سازمان های حقوق بشری و چهره های برجسته حکومت پیشین مواجه شد.
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان با انتشار پیامی تازه در شبکه ایکس خود سازمان ملل و طا-لبان را به معامله پنهانی متهم نمود که  در صدد انجام معاملات پنهانی هستند.
رحمت الله نبیل نوشت: «اگر زیر کاسه نیم‌کاسه‌ای نیست، پس چه چیزی سازمان ملل متحد را واداشت تا از اصول اساسی خود در برابر طا-لبان عدول کند؟ بدون تردید، نشست دوحه به رهبری خلیلزاد و دنباله‌های آن، از جمله نشست سوم دوحه، نمایانگر گفتمان‌های نیابتی با گروه‌های نیابتی است. این نشست‌ها به وضوح نشان‌دهنده چانه‌زنی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کسب منافع مخفی/نیابتی خودشان است، نه منافع مردم افغانستان!»
 رحمت الله نبیل برگزاری این گونه نشست‌ها را به سود مردم افغانستان ندانسته و افزوده است که نشست دوحه منافع مردم افغانستان را تامین نمی‌کند.
  به هر صورت پرروشن است که براساس عرف رایج اگر قرار باشد در مورد سرنوشت یک کشور و مردمش تصمیم گرفته شود این اتفاق باید در داخل آن کشور بیفتد، مردم افغانستان بارها و بارها نتیجه تلخ نشست‌های بیرونی را تجربه کرده اند و نسبت به آنها بی اعتقاد شده اند.
نشست دوحه و ویانا یا نشست هایی از این جنس که در مورد افغانستان برگزار می شود زمانی می تواند مفید واقع شود که انعکاس دهنده خواست جمعی تمام مردم افغانستان باشد و به خرد جمعی افغانستانی‌ها احترام بگذارد.
با توجه به شرایط واقعی میدانی طا-لبان و نیروهای مخالف طا-لبان اگر قبل از شرکت در هرگونه نشست منطقه ای و بین المللی به مردم افغانستان مراجعه کنند و مشروعیت خود را از مردم بگیرند به مراتب محکم‌تر می‌توانند عمل کنند. 
اگر فرض را بر این بگذاریم که هدف نیروهای مخالف طا-لبان مبارزه برای احقاق حقوق از دست رفته مردم افغانستان است و به دنبال کسب جایگاه‌ها و دارایی‌های از دست رفته خود نمی باشند، باید در یک همه پرسی نظر مردم را در مورد خود جویا شوند. اگر مردم جبهه مقاومت را برای احقاق حقوق خود انتخاب کنند بدون شک همچون سیلی تمام موانع را از میان برخواهند داشت.

از سویی هم طا-لبان به عنوان گروه حاکم که داعیه حکومت داری دارند نیز قبل از هرچیز می بایست مشروعیت ملی را کسب کنند تا با دل جمع و پشتوانه ای قوی با جامعه بین الملل و کشورهای منطقه تعامل داشته باشند. اگر مردم افغانستان امارت اسلامی را تایید کنند، مشروعیت بین المللی آنها نیز به صورت اتوماتیک تامین می شود.
 بدون مشروعیت ملی نشست هایی از جنس دوحه یا ویانا مصداق ضرب المثل “خانه از پای بست ویران است” می باشد.