اعتدال و آزادی رسانه‌ها در افغانستان؛ از واقعیت تا شعار!
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: حدود ۵۳ درصد از روزنامه‌نگاران شغل خود را از دست داده‌اند. با فراگیر شدن ترس و سرکوب، خودسانسوری به شدت افزایش یافته است. شرایط ایمنی و کار برای خبرنگاران، به ویژه زنان خطرناک شده است. مشت آهنین طالبان، انتشار اطلاعات را کنترول میکند، و با دقت روایتی می‌سازد که مخالفان را خاموش و تصویری زیبا از حکومت آن‌ها ترسیم میکند.
پس از به قدرت رسیدن در ۲۰۲۱، تضمین‌های طا/لبان مبنی بر «اعتدال» و «حکومت‌داری فراگیر» تغییر نسبت به حکومت دین‌سالاری اواسط دهه ۱۹۹۰ را متبارز و نشان می‌داد. در حالی که جامعه جهانی با تفسیر این اظهارات به عنوان استراتژی حساب‌شده این گروه برای رسمیت‌یابی با تردید برخورد کرد؛ اما ماهیت بی‌سابقه آن‌ها از امید حکایت داشت – امید به نرم‌تر شدن ایدیولوژی در پس‌زمینه مجبوریت‌های جیوپولیتیکی.
با این همه، سرکوب سریع نهادهای مستقل مانند رسانه‌ها و آزادی بیان طی دو و نیم سال گذشته، وجهه «طالبان اصلاح‌شده» را از بین برد. برآوردها حاکی از بیش از ۴۵۰ مورد نقض قوانین و مقررات رسانه‌ای است، از جمله قتل سه خبرنگار، ۲۱۹ مورد بازداشت و ۲۳۵ مورد تهدید و خشونت فیزیکی.
در نتیجه، حدود ۵۳ درصد از روزنامه‌نگاران شغل خود را از دست داده‌اند. با فراگیر شدن ترس و سرکوب، خودسانسوری به شدت افزایش یافته است. شرایط ایمنی و کار برای خبرنگاران، به ویژه زنان خطرناک شده است. مشت آهنین طالبان، انتشار اطلاعات را کنترول میکند، و با دقت روایتی می‌سازد که مخالفان را خاموش و تصویری زیبا از حکومت آن‌ها ترسیم میکند.
به‌رغم موافقت ضمنی سخنگوی طا/لبان به قانون موجود رسانه‌ها و دسترسی به اطلاعات، دستورات و اقدامات آن‌ها مرگ آهسته رسانه‌های آزاد و مستقل را رقم زد.
در سپتمبر ۲۰۲۱، طالبان از “۱۱ قانون روزنامه‌نگاری” برای تنظیم و کنترول محتوای رسانه‌ها رونمایی کرد. این قواعد به دلیل ابهام خود مورد انتقاد است. آن‌ها همچنین فاقد چارچوب‌های بین‌المللی است. علاوه بر این، برخی قوانین قبل از انتشار نیاز به تأیید مقامات دارند.
گزارش در مورد موضوعاتی مانند ناامنی، حقوق بشر و فساد نیز ممنوع است.
تا به امروز، ۱۷ دستورالعمل موازی در سراسر افغانستان صادر و اجرا شده است. در حالی که مجازات تخلفات به طور رسمی اعلام نشده است.
علاوه بر این، روزنامه‌نگاران زن با محدودیت‌های تحمیل شده بر تحرک و گشت و گذار دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نداشتن اجازه سفر بدون محرم در مسافت‌های طولانی، تهیه گزارش میدانی را تقریباً غیرممکن میکند. روزنامه‌نگاران زن گزارش داده‌اند که از کنفرانس‌های مطبوعاتی و مصاحبه‌هایی که توسط مقامات طالبان برگزار می‌شود، منع شده‌اند، در حالی که همان‌ها با زنان روزنامه‌نگار غیرافغانستانی همکاری می‌کنند که خود رفتار تبعیض‌آمیز است.
اظهارات متناقض طا-لبان در مورد زنان روزنامه‌نگار، روندی نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد که منعکس‌کننده جنگ قدرت در درون این گروه است.
در نهایت، شاخص جهانی آزادی مطبوعات در ۲۰۲۴، افغانستان را با ۲۶ امتیاز سقوط، در میان ۱۸۰ کشور جهان، در رتبه ۱۷۸ قرار داد و آن را به عنوان یکی از خطرناک‌ترین کشورها برای آزادی رسانه طبقه‌بندی کرد.
در حالی که اعلامیه‌های اولیه برای کسب مشروعیت و ارزیابی واکنش جهان به کار گرفته شد، اکنون با تثبیت کنترول، طالبان انگیزه کم‌تری برای سازش دارند. بنابراین، مسیر پیش رو برای رسانه‌های افغانستان تیره و تار و فضای ترس و سرکوب حاکم است.
نویسنده: وایشالی جیپال
منبع : بنیاد تحقیقاتی آبزرور – ORF
