ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد بی‌ثباتی افغانستان، گسترش سازمان‌های افراطی و فعالیت‌های فرامرزی آن است. ظهور طا-لبان منجر به تشکیل سازمان‌های افراطی دیگر، به‌ویژه دا/عش-خراسان شده است که همچنان چالش‌های امنیتی قابل توجهی را در افغانستان و کشورهای مجاور ایجاد می‌کنند.
افغانستان، کشوری که گرفتار تهاجم، اشغال و درگیری‌های داخلی است، به نقطه عطفی در تاریخ پرتلاطم خود نزدیک می‌شود. پیامدهای دهه‌ها درگیری، همراه با تحولات کنونی، نه تنها در داخل مرزهای این کشور، بلکه در سراسر منطقه احساس می‌شود. از آنجایی که افغانستان با مشکلات مستمر از بی‌ثباتی سیاسی و رکود اقتصادی گرفته تا بحران‌های بشردوستانه و نقض حقوق بشر مواجه است، پیامدهای آن، به‌ویژه برای پاکستان گسترده و پیچیده‌تر می‌شود.
افغانستان در همین اواخر تحت تأثیر چندین موج درگیری و مداخله قرار گرفته است. تهاجم شوروی در سال ۱۹۷۹ دوران طولانی مقاومت و مبارزات داخلی را آغاز کرد که با ظهور طالبان در دهه ۱۹۹۰ به اوج رسید. مداخله تحت رهبری ایالات متحده پس از حملات ۱۱ سپتمبر سعی کرد شبکه‌های تروریستی را مختل و ثبات را احیا کند اما بنا بر اهداف خود روند تولید و تقویت تروریسم را در افغانستان نیمه فعال نگه داشتند. با این حال، با وجود تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌های عظیم جهانی طی دو دهه گذشته، افغانستان همچنان درگیر خشونت و ناامنی است.
خروج نیروهای امریکایی در ۲۰۲۱ باعث بازگشت سریع طا-لبان و سقوط دولت افغانستان شد. این انتقال قدرت نه تنها به ثبات پیش‌بینی شده منجر نشده است، بلکه دوران جدیدی از عدم اطمینان و آشفتگی را به وجود آورده است. الگوی حکومت‌داری خشن و سیاست‌های تبعیض‌آمیز طالبان، بخش عظیمی از مردم افغانستان را از خود بیگانه کرده است این امر مخالفت‌های داخلی را تحریک و فجایع انسانی را تشدید کرده است.
تهدیدات امنیتی و پیامدهای منطقه‌ای
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد بی‌ثباتی افغانستان، گسترش سازمان‌های افراطی و فعالیت‌های فرامرزی آن است. ظهور طالبان منجر به تشکیل سازمان‌های افراطی دیگر، به‌ویژه دا/عش-خراسان شده است که همچنان چالش‌های امنیتی قابل توجهی را در افغانستان و کشورهای مجاور ایجاد می‌کنند.
بی‌ثباتی در سراسر خط دیورند پیامدهای امنیتی فوری برای پاکستان دارد که دارای مرز طولانی با افغانستان است. سیل پناهجویان، قاچاق اسلحه، و رفت و آمد آزادانه شبه‌نظامیان بین دو کشور، همه مسایل امنیتی پاکستان را بدتر می‌کند.
فروپاشی اقتصادی افغانستان، ناشی از کاهش کمک‌های خارجی و اعمال تحریم‌ها، پیامدهای گسترده‌ای دارد. اقتصاد افغانستان که قبلاً ناپایدار بود، دچار بحران شده است. نتیجه آن افزایش بیکاری، فقر گسترده و فاجعه انسانی در حال ظهور است. ناکامی سیستم بانکی افغانستان و کاهش ارزش پول، مصیبت‌های مالی را تشدید و میلیون‌ها افغانستانی را در فقر شدید فرو برده است.
ثبات دیپلماتیک و منطقه‌ای
از نظر دیپلماتیک، پاکستان نقش مهمی در پیشبرد گفتگوها و مذاکرات صلح برای ایجاد ثبات در افغانستان ایفا کرده است. روابط پاکستان با طالبان افغانستان پیچیده است و تحت تأثیر متغیرهای مختلفی از جمله نگرانی‌های امنیتی و ملاحظات ثبات منطقه‌ای است. با این حال، تلاش‌های پاکستان برای میانجی‌گری و تقویت مذاکرات بین دولت افغانستان و طالبان با نتایج نابرابر مواجه شده است که نمایانگر موانع بزرگ‌تر دستیابی به صلح و ثبات بلندمدت در افغانستان است. حمایت پاکستان از توافق‌نامه سیاسی مسالمت‌آمیز و فراگیر در افغانستان همچنان برای ثبات و امنیت منطقه حیاتی است.
به بیان ساده‌تر، آشفتگی دوامدار افغانستان عواقب گسترده‌ای برای همسایه‌های آن در پی دارد. برای رسیدگی به این مشکلات، یک رویکرد هماهنگ منطقه‌ای و همچنین همکاری و حمایت بین‌المللی ضروری است. در حالی که افغانستان به تلاش برای ثبات و بهبودی ادامه می‌دهد، نقش پاکستان به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای همچنان حیاتی است. پاکستان می‌تواند با حل مسایل امنیتی، حمایت از تلاش‌های بهبود اقتصادی و تأکید بر کمک‌های بشردوستانه، به ایجاد صلح و ثبات در افغانستان کمک کند. این امر منافع متقابل و رفاه منطقه را ارتقا می‌دهد. مسیر پیش‌رو پر از مشکلات است، اما تلاش‌های متمرکز و مشارکت مستمر نویدبخش آینده صلح‌آمیزتر و مرفه‌تر برای افغانستان و پاکستان است.
نویسنده: سارا سعید
منبع: اوراسیا ریویو – Eurasia Review
