بحران افغانستان؛ فرار امریکا و فراموشی بایدن – بخش دوم/ آخر
دولت بایدن از اگست ۲۰۲۱ به این طرف سیاست خود را در قبال افغانستان محتاطانه و بی سر و صدا تطبیق کرده است. به احتمال زیاد هم نمی‌خواهد توجه را به رسوایی تسلط طا-لبان و بیهودگی ابزارهایی که قرار بود رفتار طا-لبان را تعدیل کند، جلب کند و نه مسایل سیاسی را تحریک کند
ناکامی اهرم فشار و سیاست واکنشی
پیش‌فرض خروج ایالات متحده از افغانستان و وعده یک سیاست معقول آینده در قبال این کشور، اهرم فشاری بود که ایالات متحده با استفاده از ابزارهای اقتصادی (شامل تحریم‌ها و دسترسی به کمک‌های توسعه‌ای و ذخایر مالی) و ابزارهای دیپلماتیک (مانند به رسمیت شناختن بین‌المللی) بر طا-لبان نفوذ خواهد داشت و برای تعدیل رفتار و رویکرد شان نسبت به حقوق زنان، آنها را تحت فشار قرار خواهد داد. این پیش‌فرض اکنون اشتباه از آب درآمده است؛ نه ابزارهای اقتصادی و نه دیپلماتیک به هیچ وجه رهبری طا-لبان در قندهار را که مسئول احکام سیاست حذف زنان و دختران از عرصه عمومی است، تغییر نداده است. (به نظر می‌رسد که رهبران طا-لبان در کابل میانه‌رو هستند، اما آنها مسئول سیاستگذاری نیستند، دست‌کم در حال حاضر).
با توجه به ناکامی اهرم‌های فشار و پاسخ به بحران‌های اقتصادی و انسانی که پس از خروج پدید آمد، ایالات متحده و سازمان‌های بین‌المللی جدا از استفاده از ابزارهای اقتصادی و دیپلماتیک، واکنش سیاسی بشردوستانه‌ای طراحی کردند که تحریم‌ها را دور زد – عملیات کمک‌رسانی گسترده که به طور مستقیم به مردم افغانستان کمک کرد. این سیاست تا حد زیادی واکنشی بود و از این رو چند ماه به تعویق افتاد، اما در نهایت پاسخ درستی به رفع نیازهای مردم افغانستان و مدیریت معضل ناسازگاری طا-لبان بود. پس از ۲۰ سال جنگ، مردم افغانستان این حق را بالای امریکا داشت. بایدن خود قول داده بود که ایالات متحده پس از خروج، «به حمایت از مردم افغانستان از طریق دیپلماسی، نفوذ بین‌المللی و کمک‌های بشردوستانه ادامه خواهد داد». این رویکرد سیاستی به ایالات متحده این امکان را داده است که با اعمال مجازات‌های دیپلماتیک و اقتصادی علیه طا-لبان (هرچقدر هم که ناکارآمد بوده‌اند) خط ارزش‌ها و حقوق را رعایت کند و در عین حال به نیازمندترین افغان‌ها کمک کند.
با این حال، سیاست کنونی ایالات متحده یک مورد را تا حدی حل نشده رها کرده است: ۷ میلیارد دالر ذخایر مسدود شده بانک مرکزی افغانستان که در اختیار ایالات متحده است و حقاً متعلق به مردم افغانستان است. ایالات متحده نیمی از این مبلغ را به نفع افغان‌ها از طریق ایجاد صندوق امانی در سوییس در دسترس قرار داده است. نیمی دیگر به عنوان بخشی از ادعای حقوقی که توسط خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتمبر مطرح شده است، مسدود است. در حالی که هنوز مشخص نیست آیا این صندوق می‌تواند در عمل موثر واقع شود یا خیر، اما وقتی طا-لبان نتوانستند به ایالات متحده اطمینان دهند که بانک مرکزی افغانستان مستقل خواهد بود، این تنها راه‌حل سازشی بود که تهیه شد. در فبروری ۲۰۲۳، یک قاضی امریکایی درخواست خانواده‌های ۱۱ سپتمبر را برای توقیف ۳٫۵ میلیارد دالر ذخایر رد کرد. دولت بایدن اکنون باید اطمینان حاصل کند که این نیمه دوم ذخایر نیز به صندوق امانی افغانستان می‌رسد.
سیاست ایالات متحده و غرب نسبت به افغانستان در سال گذشته و تعادل سطح پایینی که این واکنش به دست آورد، اکنون با فرمان طا-لبان مبنی بر ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی مورد آزمایش قرار گرفته است. این فرمان‌ها در واقع عملکرد سازمان‌های غیردولتی را تحت فشار قرار داده و عزم تمویل کنندگان را آزمایش می‌کند. اما سازمان‌های کمک‌رسان بین‌المللی می‌گویند که به همکاری با طا-لبان برای یافتن استثناها و راه‌هایی برای اطمینان از رسیدن کمک به دست نیازمندان متعهد هستند. متاسفانه گزینه دیگری وجود ندارد.
وقت اعلام یک بیانیه واضح فرا رسیده است
دولت بایدن از اگست ۲۰۲۱ به این طرف سیاست خود را در قبال افغانستان محتاطانه و بی سر و صدا تطبیق کرده است. به احتمال زیاد هم نمی‌خواهد توجه را به رسوایی تسلط طا-لبان و بیهودگی ابزارهایی که قرار بود رفتار طا-لبان را تعدیل کند، جلب کند و نه مسایل سیاسی را تحریک کند. اما فراتر از محکوم کردن سیاست‌های طا-لبان، دولت امریکا بهتر است رویکرد اصولی خود را برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان ارتقا دهد. مقامات باید به طور علنی معضل سیاسی را که با آن روبرو هستند و فقدان گزینه‌های خوب را شناسایی کنند. آنها باید در مورد اصولی که سیاست فعلی ایالات متحده را در قبال افغانستان تعریف می‌کند، شفاف باشند – به ویژه اینکه کمک‌های بشردوستانه بدون قید و شرط است و باید همین طور باقی بماند.
این بیانیه سیاسی، رویکرد دولت را در سال اول حکومت طا-لبان بهتر توضیح می‌دهد و در سطح بین‌المللی توجه مخاطبان پذیرا را جلب می‌کند. پایداری این رویکرد که در معرض تهدید تصمیم‌های غیرقابل قبول طا-لبان در مورد کار زنان در سازمان‌های غیردولتی و افزایش خستگی کمک‌کنندگان قرار دارد، اکنون حیاتی است. ایالات متحده واکنش سیاستی خود را به تصمیمات اخیر طا-لبان به وضوح بیان نکرده است. از ماه دسمبر به این طرف، کمک‌های بشردوستانه جدیدی نیز اعلام نکرده است. پیش قدم شدن با اعلام بیانیه‌ای مبنی بر اینکه به عنوان بزرگ‌ترین کمک‌کننده بشردوستانه به افغانستان به تضمین بی قید و شرط کمک‌های بشری به افغان‌های نیازمند متعهد است، پیام مهمی را ارسال خواهد کرد. علاوه بر این، این امر کمک می‌کند تا اهدا کنندگان بین‌المللی به درخواست سازمان ملل در سال جاری پاسخ دهند و از وقوع یک فاجعه انسانی بالقوه دیگر در افغانستان جلوگیری کنند.
