جنایات جنگی امریکا؛ درس‌های تلخ از افغانستان

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: ایالات متحده با هدف اعلام شده مبارزه با تروریزم به افغانستان حمله کرد. با این حال، کسانی که بار تهاجم امریکا را متحمل شدند، غیرنظامیان بودند. ارتش امریکا و ناتو مرتباً حملات هوایی بی‌امان بر مناطق پرجمعیت انجام دادند، مردم را بدون محاکمه به زندان انداخته و زندانیان را شکنجه کردند. تعدادی از سازمان‌های غیردولتی مستقل گزارش‌هایی را منتشر کردند که حاوی شواهدی از جنایات جنگی ایالات متحده بود و خواستار محاکمه مسئولین آن شدند.

پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتمبر، آمریکا جنگ جهانی علیه تروریزم اعلام کرد. گروه تروریستی القاعده و رهبر آن اسامه‌بن‌لادن به عنوان دشمن شماره یک امریکا معرفی شدند. در تعقیب تروریست‌ها، ایالات متحده تهاجم به افغانستان را آغاز کرد که به یک جنگ ۲۰ ساله تبدیل شد، طولانی‌ترین جنگ در تاریخ این کشور. خروج عجولانه و پر هرج و مرج نیروهای امریکایی از افغانستان در اگست ۲۰۲۱ اکنون نه تنها برای ایالات متحده، بلکه برای کل غرب مایه شرم‌ساری و تحقیر است. با این حال، عواقب این جنگ برای مردم افغانستان بسیار بدتر است. مردم به حال خود رها شده‌اند، رو در رو با فقر، ویرانی و تروریزم دست و پنجه نرم می‌کنند.
با وجود کمک‌های ناتو به ارتش افغانستان، موقعیت طالبان در این کشور به سرعت در حال تقویت بود. در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که شکاف بزرگی بین دولت فاسد طرفدار آمریکا در افغانستان و مردمی که در فقر زندگی میکنند، وجود داشت.
روش‌های وحشیانه به کار گرفته شده توسط ارتش آمریکا، به اصطلاح تاکتیک‌های حمله شبانه، اعتماد مردم ملکی را به طور جدی تضعیف کرد. توماس جانسون، استاد دانشکده تحصیلات نیروی دریایی ایالات متحده، به بی‌بی‌سی گفت: “موفقیت ما در افغانستان با کیسه‌های بدن سنجیده می‌شد. در همان زمان، طالبان به طور روشمند با مردم محلی کار و ایده‌های آن‌ها را ترویج کردند.”
ایالات متحده با هدف اعلام شده مبارزه با تروریزم به افغانستان حمله کرد. با این حال، کسانی که بار تهاجم امریکا را متحمل شدند، غیرنظامیان بودند. ارتش امریکا و ناتو مرتباً حملات هوایی بی‌امان بر مناطق پرجمعیت انجام دادند، مردم را بدون محاکمه به زندان انداخته و زندانیان را شکنجه کردند. تعدادی از سازمان‌های غیردولتی مستقل گزارش‌هایی را منتشر کردند که حاوی شواهدی از جنایات جنگی ایالات متحده بود و خواستار محاکمه مسئولین آن شدند.
دادستان‌های دادگاه کیفری بین‌المللی در لاهه تلاش کردند تا تحقیقاتی را علیه ایالات متحده آغاز کنند. بر اساس گزارش این دادگاه، پرسونل نظامی آمریکا ممکن در روند بدرفتاری و شکنجه دست‌کم ۶۱ زندانی در جریان عملیات در افغانستان دست داشته باشند.
دادگاه کیفری بین‌المللی همچنین به عوامل سیا مظنون بود که از ۲۷ زندانی از افغانستان، لهستان، رومانیا و لیتوانی در زندان‌های مخفی سیا سوء‌استفاده کرده‌اند. زندانیان تحت «تکنیکهای بازجویی پیشرفته» قرار گرفتند که شامل شکنجه، محرومیت از خواب، غرق شدن شبیه‌سازی شده، تجاوز جنسی، اعدام ساختگی و غیره می‌شد. بسیاری از افغانستانی‌هایی که سازمان‌های اطلاعاتی امریکا مظنون به تروریزم بودند، بعداً به زندان گوانتانامو در کوبا منتقل شدند و سال‌های زیادی را بدون محاکمه گذراندند.
در گزارش دادگاه لاهه آمده است: “جنایت‌های جنگی و سایر سوء‌استفاده‌ها توسط پرسونل نظامی ایالات متحده در بازداشتگاه‌های مخفی سیا در افغانستان ثبت شده است.”
به گفته فاتو بنسودا، دادستان این دادگاه بین‌المللی، موارد ذکر شده در گزارش، قسمت‌های مجزا نبودند، بلکه بخشی از یک تکنیک بازجویی تأیید شده بودند.
اما واشنگتن یافته‌های دیوان کیفری بین‌المللی را رد کرد و چندین مقام این دادگاه را در ۲۰۲۰ تحریم کرد.

با این وجود، جنایات جنگی ایالات متحده همچنان توسط سازمان‌های حقوق بشر و رسانه‌های گروهی گزارش می‌شد. در اکتوبر ۲۰۱۹، دیدبان حقوق بشر گزارشی را منتشر کرد که در آن نیروهای افغانستانی تحت حمایت سیا را به دست داشتن در اعدام‌های غیرقانونی و ناپدید شدن اجباری، حملات هوایی بی‌رویه، حملات به مراکز صحی و سایر موارد نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه و قوانین جنگ متهم کرد.
از سوی دیگر، تلاش‌هایی در کابل و واشنگتن برای به چالش کشیدن یافته‌های گزارش دیدبان حقوق بشر صورت گرفت. سیا عملیات نظامی در افغانستان را مطابق با قوانین بین‌المللی می‌دانست.
از آغاز عملیات نظامی در افغانستان در اکتوبر ۲۰۰۱، گزارش‌های متعددی از حملات هوایی امریکا به کشته شدن غیرنظامیان گزارش شده است. ارتش آمریکا محله‌های مسکونی، مکاتب، شفاخانه‌ها و کمپ‌های پناهندگان را بمباران کرد.
آمریکا در ادامه به هر طریق ممکن سعی کرده جنایات جنگی خود را سرپوش بگذارد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۰، هفت غیرنظامی، از جمله دو زن باردار، توسط ارتش ایالات متحده کشته شدند. به گفته شاهدان عینی، ارتش امریکا برای پنهان کردن آثار جنایت، گلوله‌ها را از اجساد مردگان بیرون کشیده است. در ابتدا، پنتاگون گناه سربازانش را رد کرد، اما بعداً اعتراف کرد که این زنان در جریان حمله نیروهای آن‌ها کشته شده‌اند. هیچ یک از مجرمان هرگز محاکمه نشدند.

ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در ادامه وعده‌های توخالی می‌داد و می‌گفت: «آینده افغانستان در دستان افغان‌ستانی‌ها خواهد بود. اما حمایت ما ادامه خواهد داشت.»
او در بیانیه‌ای در ۱۴ جون ۲۰۲۱، یعنی یک ماه و نیم قبل از خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان، گفته است: «ناتو به حمایت خود از افغانستان پایان نمی‌دهد. ما به آموزش نیروهای امنیتی افغانستان و حفظ زیرساخت‌های حمل و نقل افغانستان به ویژه میدان‌هوایی‌ها ادامه خواهیم داد.»
این‌که چگونه داستان مشارکت امریکا و ناتو با افغانستان به پایان رسید یک واقعیت شناخته شده است. اما واشنگتن به اعتراف به اشتباهات و ابراز پشیمانی عادت ندارد. بنابراین، نباید از سخنان جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده تعجب کرد که گفت: «تاریخ ثبت خواهد کرد که این تصمیم منطقی، عقلانی و درستی بوده است».
به گفته رئیس جمهور امریکا، واشنگتن به اهداف خود، از جمله وارد کردن “ضربه کوبنده” به گروه تروریستی القاعده دست یافت. در سپتمبر ۲۰۲۲، بایدن فرمان اجرایی را امضا کرد که افغانستان را از متحدان اصلی واشنگتن خارج از ناتو حذف کرد.
گذشته از این‌ها، ورود نیروهای امریکایی به افغانستان تنها وضعیت این کشور را به عنوان کانون تروریزم و ​​مرکز تولید و توزیع مواد مخدر تقویت کرد. بیش از دو دهه کمک به اصطلاح غرب، افغانستان هرگز از بحران‌های اقتصادی و سیاسی خود رهایی نیافت. این بدان معنا نیست که ایالات متحده در “پروژه افغانستان” پول سرمایه‌گذاری نکرده است. به گفته دانشگاه براون، ایالات متحده ۲ تریلیون دالر برای جنگ هزینه کرد. اما این سرمایه‌ها به نفع این کشور هزینه نشد. آن‌ها به جیب مقامات فاسد طرفدار امریکا ریخته شد. در نتیجه، این کشور کاملاً به منابع مالی خارجی وابسته شد و فرصت توسعه مستقل را از دست داد.
مردم افغانستان با ویرانی، گرسنگی، فقر و تروریزم تنها ماندند. امروز، این کشور کانون بزرگ‌ترین بحران انسانی در جهان است. حدود ۳۰ میلیون نفر به کمک نیاز دارند. بیش از ۳ میلیون کودک افغانستان و ۸۴۰ هزار مادر باردار و شیرده از سوء‌تغذیه رنج می‌برند. افغانستانی‌های ناامید اعضای بدن خود را می‌فروشند و برخی از خانواده‌ها فرزندان خود را می‌فروشند تا وسیله‌ای برای تغذیه بقیه اعضای خانواده بیابند.
از دیدگاه کاخ سفید، ایالات متحده هر کاری که می‌توانست برای کمک به افغانستان جهت مقابله با تروریزم و ​​در پیش گرفتن یک مسیر جدید توسعه انجام داد. وضعیت کنونی این کشور تماماً تقصیر ارتش افغانستان و مقامات جدید است. واشنگتن ترجیح می‌دهد در مورد این واقعیت صحبت نکند که دو دهه دولت‌های فاسد طرفدار امریکا در افغانستان پول نقد کردند در حالی که مردم عادی در فقر زندگی می‌کردند.
جنگ افغانستان به شکست ایالات متحده تبدیل شد. اما واشنگتن سعی می‌کند از آن دور شده و به یاد نیاورند. کسانی که معتقد بودند ایالات متحده به کشور دیگری می‌آید تا دنیای شگفت‌انگیز جدیدی ایجاد کند، به شدت سرخورده شده بودند.
به گفته بایدن، تصمیم برای خروج نیروها از افغانستان در مورد پایان دادن به دوران عملیات نظامی بزرگ جهت بازسازی سایر کشورها بود. اما ساده لوحانه است که فرض کنیم ایالات متحده از برنامه‌های خود به خاطر “بازسازی” سایر کشورها دست می‌کشد. می‌توان تصور کرد که واشنگتن تاکتیک‌ها را تغییر دهد و به‌جای ارتش امریکا از نیروهای نیابتی در جنگ‌های خود استفاده کند، چنانچه امروز در اوکراین این کار را انجام می‌دهد. اما این امر سرنوشت کشورهایی را که در چنگال واشنگتن هستند، آسان نمی‌کند.

منبع: بلتا -Belta