حذف جنبش ترکستان شرقی از فهرست سازمان‌های تروریستی؛ آغاز جنگ نیابتی جدید؟
منبع: دیلی تایمز
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
در پنجم ماه نوامبر، مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا جنبش ترکستان شرقی را از فهرست سازمان‌های تروریستی حذف کرد، امری که بیان‌گر مرحلۀ جدید آغاز جنگ سرد علیه چین از طریق افغانستان است.
پمپئو در ۲۰ ماه اکتوبر، یک هفته پس از امضای توافق‌نامه جدید امنیتی استراتژیک با هند که با گفت‌وگوهای دوجانبه اندو-ایالات متحده در دهلی‌نو همزمان بود، گفت: «من بدین وسیله نام جنبش ترکستان شرقی را به عنوان یک سازمان تروریستی از فهرست حذف می‌کنم».
در سال ۲۰۰۳، دولت جورج دبلیو بوش جنبش ترکستان شرقی را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت شناخت و از قطع‌نامه سازمان ملل متحد در این رابطه پشتیبانی نمود. به همین مناسبت، مقامات امریکایی با استفاده از ادبیات رسمی چین این اقدام را توجیه کرده و تمام خشونت‌ها را در سین کیانگ طی ده سال گذشته بالای این جنبش انداختند.
گزارش اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌گوید که دست‌کم ۵۰۰ تروریست از اعضای این جنبش در افغانستان، به ویژه در بدخشان فعالیت می‌کنند در حالی که مقامات امریکایی این رقم را ۱۰۰ تن تخمین می‌زنند.
«جیمز میلوارد» نویسنده کتاب‌های متعدد در مورد سین کیانگ و چین، حذف نام جنبش ترکستان شرقی را از فهرست سازمان‌های تروریستی اقدام خوبی خواند، اما با طعنه بیان داشت: «با دزدکی از فهرست خارج کردن امروز، وقتی ایالات متحده سرگرم انتخابات است، اتفاقی نیست»، پمپئو یک پیام واضح به پکن فرستاد. برخی منتقدین این اقدام را «تسلیح نمودن نام‌گذاری‌های ضدتروریزم در عصر جدید جنگ سرد» توصیف می‌کنند. این اقدام واکنش تند رسانه‌ها و مقامات چینی را در پی داشته است.
CGTN سرویس خبری ملی چین در واکنش به این اقدام ایالات متحده چنین نگاشت: « در حالی که جهان متوجه نمایش و جنجال جاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده است، مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده یک حرکت بسیار خاموشانه اما شوم انجام داد».
سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز نسبت به این تصمیم ایالات متحده واکنش تندی نشان داد و گفت: «رویکرد دوگانه دولت فعلی ایالات متحده در رابطه به تروریزم و واکنش آن برای بخشش گروه‌های تروریستی به گونه دلخواه. تروریزم، تروریزم است».
وی افزود که مبارزه با ترکستان شرقی اجماع جامعه جهانی و بخش مهمی از تلاش‌های بین‌المللی علیه تروریزم است. به گفته وی، ایالات متحده باید از ماست‌مالی نمودن سازمان‌های تروریستی خودداری کند و روند معکوس همکاری بین‌اللمللی ضدتروریزم را متوقف کند.
حضور جنبش ترکستان شرقی در شمال افغانستان همچنان در سمپوزیوم پاکستان-افغانستان-چین و در زمینه همکاری‌های امنیتی ضدتروریزم نیز مطرح شد. ترکستان شرقی از جمله ۲۰ گروه تروریستی است که حکومت افغانستان اغلب در کنار داعش و القاعده در مورد آن صحبت می‌کند.
از سویی هم، دو حمله بزرگ مخرب داعش بر نهادهای آموزشی را در کابل چگونه توضیح دهیم؟ آیا ترفندی برای تحت فشار قرار دادن رییس جمهور اشرف غنی برای فضا دادن به طالبان بود؟
این گروه‌ها به حملات خود در افغانستان بدون داشتن کدام توضیح و توجهی ادامه می‌دهند. آیا واقعاً یک گروه مسلح زره‌پوش می‌تواند افغانستان را تصرف کند یا پاکستان را به چالش بکشد؟ آن‌ها ممکن است درد بی‌ثباتی و ترس موقت را ایجاد کنند، اما نمی‌توانند امیدوار به شکست نهادهای دولتی باشند. آخرین توافقات ایالات متحده-هند و حذف ترکستان شرقی از فهرست سازمان‌های تروریستی امریکا سئوالات جدیدی را مطرح می‌کند و شکی باقی نمی‌ماند که علایق شخصی به گروه‌های تروریستی نیابتی برای دستیابی به اهداف جئوپولیتیک است.
چین و پاکستان باید برای دور جدیدی از جنگ شدید نیابتی در منطقه آماده شوند. پمپئو بدون بیان حتی یک کلمه در حمایت از کشمیری‌های تحت اشغال هند یا موج شدید تبعیض علیه مسلمانان در اروپا، این موضوع را (در بیانیه فوق) کاملاً واضح اعلام کرد.
