حقوق زنان در افغانستان؛ نبرد دوامدار
حقوق زنان برای بیش از یک قرن میدان نبرد شدید بین بازیگران مختلف بوده است، با دورههایی از اصلاحات امیدوارکننده که با مقاومت و اغلب معکوس شدن پیشرفتها دنبال شده است
از زمانی که حکومت طا-لبان در اواسط اگست ۲۰۲۱ بر افغانستان مسلط شد، سابقه این کشور در مورد حقوق زنان به گونه برجسته یکی از موضوعات داغ، اگر نگوییم بدترین، در سراسر جهان بوده است. بهرغم وعدهها مبنی بر «حمایت از حقوق زنان در راستای قوانین شریعت»، طا-لبان از همان هفتههای اول حکومت خود، شروع به سرکوب حقوق شهروندان کردند و زنان هدف اصلی محدودیتها بودهاند. طا-لبان علاوه بر ممنوعیت سفر زنان و دختران بدون اقوام مرد، آنها از تحصیلات در دوره متوسطه محروم کردند. طا-لبان آنها را از بسیاری مکانهای عمومی منع و اشتغال آنها را به مراقبتهای صحی و آموزش ابتدایی محدود کردند. در دسمبر ۲۰۲۲، زنان نیز از کار در سازمانهای غیردولتی (NGO) در بیشتر بخشها منع شدند.
این سرکوب حقوق زنان با محکومیت قابل توجه بینالمللی، از جمله کشورهای مسلمان روبرو شده است. در پاسخ به سیاستهای واپسگرایانه، بسیاری اهداکنندگان بینالمللی کمکهای بشردوستانه خود را کاهش داده یا تهدید به توقف آن کردهاند، در حالی که این کشور به شدت به آن متکی است. بیم آن میرود که زنان ناخواسته بیش از همه تحت تأثیر این کاهش یا تعلیق کمکهای بشری قرار گیرند. با این وجود، طا-لبان انعطافناپذیر به نظر میرسند و بازیگران بینالمللی را سر دو راهی – چگونه ادامه دهند – قرار داده است.
اتحادیه اروپا (EU) از اواسط دهه ۱۹۸۰ در افغانستان فعال بوده و پیشبرد حقوق زنان افغان را در اولویت قرار داده است. با آنکه شرایط تعامل و مشارکت خود را تغییر میدهد، اما به ارایه کمکهای بشردوستانه و حمایت از جامعه مدنی ادامه داده است. پارلمان اروپا وضعیت را از نزدیک دنبال کرده و اقدامات بیشتر را برای حمایت از زنان و دختران افغان توصیه کرده است.
این مطلب با نگاهی طولانی به تحلیل وضعیت کنونی حقوق زنان در افغانستان میپردازد. حقوق زنان برای بیش از یک قرن میدان نبرد شدید بین بازیگران مختلف بوده است، با دورههایی از اصلاحات امیدوارکننده که با مقاومت و اغلب معکوس شدن پیشرفتها دنبال شده است. این امر کمک میکند تا توضیح دهیم که چگونه کشوری که در آن زنان در سال ۱۹۱۹ – زودتر از اکثر کشورهای غربی حق رای را به دست آوردند – با زنان به گونهای رفتار میکند که ممکن «جنایت علیه بشریت» قلمداد شود.