درگیری‌های کرَّم : اختلاف بر سر زمین تا جنگ خونین قبیله‌ای در پاکستان
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: کرم، منطقه کوهستانی است که مرز طولانی با افغانستان در ایالت خیبر پختونخوا در شمال غرب پاکستان دارد. این منطقه حدود ۷۰۰ هزار نفر را در خود جای داده است که بیش از ۴۲ درصد آن متعلق به جامعه شیعه است.
پس از درگیری‌های یک هفته‌ای بین قبایل رقیب در منطقه کرم پاکستان که منجر به کشته شدن حداقل ۴۶ نفر و زخمی شدن نزدیک به ۲۰۰ نفر شد، مقامات و بزرگان قبیله اکنون درگیری‌ها را متوقف کرده اند.
مقامات ملکی و امنیتی در یک جرگه بزرگ یا گردهمایی بزرگان قومی در پاراچنار، شهری در ولسوالی کرم، گردهم آمدند. آن‌ها روز چهارشنبه جلسه چند ساعته برگزار کردند که پس از آن آتش‌بس تا ۵ اکتوبر مورد توافق همه طرف‌ها قرار گرفت.
جاویدالله محسود، معاون کمیشنر ولسوالی کرم، گفت که از آن زمان تاکنون تلفات جانی در پی نداشته و دولت از دستیابی به راه‌حلی برای پایان دادن به درگیری مطمئن است.
محسود گفت: «متاسفانه مناقشه‌ای بر سر زمین در این منطقه است که در گذشته نیز منجر به درگیری شده است، اما ما مطمئن هستیم که می‌توانیم این بار به آن پایان دهیم.
کرم کجاست و اوضاع چگونه تشدید شد؟
کرم، منطقه کوهستانی است که مرز طولانی با افغانستان در ایالت خیبر پختونخوا در شمال غرب پاکستان دارد. این منطقه حدود ۷۰۰ هزار نفر را در خود جای داده است که بیش از ۴۲ درصد آن متعلق به جامعه شیعه است.
این شهر از هر شهر بزرگی در پاکستان به کابل نزدیک‌تر است، اما با ولایت‌های خوست، پکتیا، لوگر و ننگرهار افغانستان هم‌مرز است که بهشت گروه‌های مسلح ضد شیعه مانند داعش و طالبان پاکستان (TTP) محسوب می‌شود.
این منطقه سابقه درگیری‌های فرقه‌ای دارد.
به گفته مقامات محلی و رهبران قبایل، درگیری کنونی در ادامه مناقشه بر سر زمین بین قبایل با اکثریت شیعه و سنی ریشه دارد. حادثه مشابهی سال گذشته رخ داد که منجر به کشته شدن حداقل ۲۰ نفر شد.
کمیسیون حقوق بشر پاکستان (HRCP) از دولت خواست تا به برقراری صلح در منطقه‌ای که “خشونت تلفات سنگینی بر شهروندان عادی وارد کرده است” کمک کند.
این کمیسیون از حکومت خیبر پختونخوا خواسته تا اطمینان حاصل کند که آتش‌بس برقرار می‌ماند. این کمیسیون در بیانیه‌ای به تاریخ ۲۹ جولای گفت: “همه اختلافات، چه بر سر زمین و چه ناشی از درگیری‌های فرقه‌ای، باید از طریق مذاکرات صلح‌آمیز توسط حکومت خیبر پختونخوا با حضور همه طرف‌ها حل و فصل شود.”
چه چیزی باعث درگیری‌های اخیر شد؟
محمود علی جان، یکی از اعضای کمیته صلح محلی و بخشی از جرگه که این هفته جلساتی را برگزار کرد، می‌گوید که درگیری بین ملک خیل، قبیله‌ای با اکثریت شیعه، و مادگی کالای، قبیله‌ای با اکثریت سنی، بر سر زمینی در قریه بوشهر واقع در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر پاراچنار، به‌وجود آمد.
جان گفت: “این یک قطعه زمین کشاورزی بود که در اصل متعلق به قبیله شیعه است و آن‌ها آن را برای کشاورزی به قبیله سنی اجاره داده بودند. قرار بود اجاره‌نامه در جولای امسال به پایان برسد، اما وقتی زمان آن فرا رسید، آن‌ها از بازگرداندن زمین خودداری کردند که منجر به درگیری و جنگ شد.
جان می‌گوید که کمیته صلح محلی، که شامل اعضایی از قبایل شیعه و سنی بود، بلافاصله تلاش کرد تا اوضاع را آرام کند و از دولت خواست تا مداخله کند. اما به گفته او، دولت دیر پاسخ داد.
جان مدعی شد: «آن‌ها با وجود حضور شدید پرسونل نظامی و شبه‌نظامی در منطقه، مداخله نکردند و نیرو یا پولیس اعزام نکردند.»
با این حال، نثار احمد خان، افسر پولیس این ولسوالی، ادعاهای عدم اقدام دولت را رد می‌کند و می‌گوید که به محض شروع جنگ، دولت به سرعت اقدام کرد. با این حال، او اذعان داشت که کمبود نیروی انسانی و راه‌های دشوار مانع واکنش سریع دولت شده است.
در هفت دهه گذشته، چندین مورد خشونت فرقه‌ای رخ داده است، اما جدی‌ترین درگیری در سال ۲۰۰۷ آغاز شد که در آن جنگ بین قبایل شیعه و سنی تقریباً چهار سال به طول انجامید. چندین روستا به آتش کشیده شد و هزاران نفر مجبور به ترک منطقه و جستجوی سرپناه در سایر نقاط کشور شدند.
کرم که در آن زمان بخشی از مناطق قبیله‌ای فدرال (FATA) بود، از بقیه کشور جدا شد. در سال ۲۰۱۱ ارتش پاکستان با کمک بزرگان قبایل محلی سرانجام توانست به درگیری‌ها پایان دهد. داده های دولتی نشان می‌دهد که نزدیک به ۲ هزار نفر در درگیری‌ها کشته شدند و بیش از ۵ هزار نفر زخمی شدند.
خان، فرمانده پولیس، گفت که در بسیاری از مناطق این ولسوالی، جوامع شیعه و سنی در صلح و آرامش با هم زندگی می‌کنند.
وی به مراسم راهپیمایی عاشورا در ماه گذشته اشاره کرد که به مناسبت شهادت حسین بن علی، نوه حضرت محمد (ص) برگزار شد.
خان افزود: “در این اواخر مراسم‌های عاشورا داشتیم که در نقاط مختلف کرم برگزار شد. در بسیاری از مناطق، قبایل سنی امنیت شیعیان عزادار را تامین می‌کردند.”
محسود، معاون کمیشنر، گفت که دولت امیدوار است از آتش‌بس برای حل و فصل اختلافات بر سر زمین بین قبایل ملک خیل و مادگی کالای استفاده کند.
او گفت: «ما مکانیزم‌های حل اختلاف زمین خود را داریم و این آتش‌بس به ما این امکان را می‌دهد تا همه طرف‌ها را دور هم جمع کنیم و برای همیشه به این موضوع نقطه پایان بگذاریم.»
وضعیت فعلی چگونه است؟
این درگیری منجر به بسته شدن بیشتر جاده‌های منتهی به کرم شد و گزارش‌هایی منتشر شد که حتی آمبولانس‌ها نیز توسط مردان ناشناس هدف قرار گرفتند.
مکاتب در پاراچنار بسته است، در حالی که بازارها فعالیت اندکی داشتند.
جان، که یک تاجر نیز هست، گفت که بسته شدن جاده‌ها منجر به کمبود مواد غذایی و سایر اقلام ضروری شده است، و برای افرادی که نیاز به ترک شهر در مواقع اضطراری دارند، مشکل به‌وجود می‌آورد.
پس از آتش‌بس، ما امیدواریم که زندگی به حالت عادی بازگردد. در حال حاضر، مردم فقط به صورت کاروانی تردد می‌کنند و پولیس و نیروهای شبه‌نظامی از جاده‌های منتهی به کرم محافظت می‌کنند.
جان همچنین افزود که درگیری منجر به بسته شدن شبکه تلفون‌های همراه شد، اما خطوط ثابت کار می‌کردند.
محسود، مقام دولتی، گفت که پس از وقفه، آرامش نسبی در منطقه حاکم است، اما ابراز امیدواری کرد که به زودی فعالیت عادی در این منطقه از سر گرفته شود.
او افزود: “به طور طبیعی، در حال حاضر فضای ترس وجود دارد و مردم تمایلی به خروج از خانه‌های خود ندارند. با این حال، در دو روز گذشته، ما شاهد برخی از ظواهر عادی هستیم و اوضاع باید بهبود یابد.”
نویسنده: عابد حسین
منبع: الجزیره – Aljazeera
