روابط پاکستان و طا-لبان روی لبه تیغ
از زمان تغییر فرماندهی ارتش، به نظر میرسد تغییر آشکاری در سیاست پاکستان نسبت به افغانستان به وجود آمده است. برخلاف دوره قبلی، دولت فعلی موضع تندرو در قبال تحریک طا-لبان پاکستان اتخاذ کرده است. پاکستان دیگر به دنبال مذاکره با تحریک طا-لبان پاکستان نیست. بسته شدن مرز تورخم اولین نشانهای بود که نشان داد پاکستان مایل است از اهرم فشار اقتصادی علیه رژیم طا-لبان افغانستان استفاده کند. دولتهای قبلی از استفاده از این گزینه اجتناب میکردند
گذرگاه اصلی مرزی پاکستان و افغانستان پس از ۹ روز بسته بودن روز جمعه بازگشایی شد. مرز تورخم که راه نجاتی برای اقتصاد افغانستان است، در ۶ سپتمبر پس از تبادل آتش بین پاکستان و نیروهای امنیتی طا-لبان بسته شد. به گفته پاکستان، درگیریها با ساخت و ساز غیرقانونی یک پوسته در امتداد مرز آغاز شد. اسلامآباد مقامات افغانستان را به تجاوز به قلمرو خود، آغاز درگیری و سپس بستن مرز متهم کرد. با این حال، حکومت موقت طا-لبان با ادعای پاکستان مخالفت کرد. این گزارش میگوید که مقامات در حال تعمیر یک پست قدیمی در خاک افغانستان بودند که طرف پاکستانی آتش گشودند. صدها کامیون حامل کالا برای بیش از یک هفته در دو طرف مرز سرگردان مانده بودند. بسیاری از افرادی که از گذرگاه مرزی برای رفت و آمد بین دو کشور استفاده میکنند نیز آسیب دیدند. این مرز پس از گفتوگوی امیر خان متقی وزیر امور خارجه موقت افغانستان با یک دیپلمات ارشد پاکستانی در کابل بازگشایی شد. از سوی دیگر، سراج الدین حقانی وزیر داخله افغانستان و رییس شبکه حقانی نیز با مقامات پاکستانی تماس گرفت و از آنها خواست مرز را به دلایل انسانی بازگشایی کنند. اکنون مرز بازگشایی شده است اما تنشها هنوز پایان نیافته است.
هر دو طرف ساخت یک پاسگاه در امتداد مرز را علت بسته شدن و درگیری عنوان کردند. اما واقعیت این است که این فقط یک علامت بود و علت اصلی مشکل نبود. ریشه تنش بین دو همسایه تیتیپی TTP است. روزی که نیروهای امنیتی پاکستان و افغانستان در مرز تورخم درگیر شدند، صدها تروریست تحریک طا-لبان پاکستان به دو پاسگاه امنیتی در ولسوالی چترال خیبر پختونخوا کمین کرده بودند. آنها از آن سوی مرز حمله کردند. مقامات پاکستانی گفتند که اطلاعات به موقع از وقوع یک فاجعه بزرگ جلوگیری کرد زیرا آنها توانستند جلوی حمله را بگیرند. با این حال، حداقل ۴ سرباز پاکستانی و ۱۲ تروریست در درگیری کشته شدند. برخوردهای بعدی در چترال بین نیروهای امنیتی و تروریستهای تحریک طا-لبان پاکستان رخ داد که نشان میدهد برخی از آنها توانستهاند مخفیانه به این طرف مرز نفوذ کنند. پاکستان اکنون شکی ندارد که طا-لبان افغانستان به تحریک طا-لبان پاکستان پناه داده است. حمله در چترال به عنوان یک تاکتیک فشار از سوی طا-لبان افغانستان تلقی شد. مقامات در اینجا گفتند که این احتمال وجود دارد که تحریک طا-لبان پاکستان حمله چترال را به دستور طا-لبان افغان انجام داده باشند. گمان میرود که حکومت موقت طا-لبان افغان از سرکوب اخیر پاکستان علیه قاچاقچیان که راه نجاتی برای اقتصاد متزلزل افغانستان است، ناراحت شده است. شاید هدف حمله در چترال، تحت فشار قرار دادن پاکستان از سوی طا-لبان افغانستان بود. گزارش شده است که پاکستان مرز تورخم را بسته نگه داشته است زیرا ابتدا ضمانتهایی از طا-لبان افغانستان خواست مبنی بر اینکه تحریک طا-لبان پاکستان را متقاعد کند از مناطق کوهستانی مرز پاکستان و افغانستان در چترال عقبنشینی کند. گفته میشود که پاکستان پس از تضمین طا-لبان افغانستان با بازگشایی مرز موافقت کرده است.
با این حال، به نظر میرسد که فقط حصول اطمینان ممکن مشکل را حل نکند. تام ویست فرستاده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان در سخنرانی اخیر خود فاش کرد که تحریک طا-لبان پاکستان تحت رهبری طا-لبان افغانستان، احیا شده است. غرب گفت در زمانی که اقدامات طا-لبان افغانستان به طور قابل توجهی گروههایی مانند داعش را تضعیف کرد، تحریک طا-لبان پاکستان با افزایش حملات خود که پاکستان را هدف قرار میدهد، یک تهدید بزرگ برای امنیت منطقه به شمار میرود. این امر به وضوح یک کیفرخواست علیه طا-لبان افغان بود که علناً پناه دادن به تحریک طا-لبان پاکستان را انکار میکردند.
از زمان تغییر فرماندهی ارتش، به نظر میرسد تغییر آشکاری در سیاست پاکستان نسبت به افغانستان به وجود آمده است. برخلاف دوره قبلی، دولت فعلی موضع تندرو در قبال تحریک طا-لبان پاکستان اتخاذ کرده است. پاکستان دیگر به دنبال مذاکره با تحریک طا-لبان پاکستان نیست. بسته شدن مرز تورخم اولین نشانهای بود که نشان داد پاکستان مایل است از اهرم فشار اقتصادی علیه رژیم طا-لبان افغانستان استفاده کند. دولتهای قبلی از استفاده از این گزینه اجتناب میکردند.
به عنوان آخرین راهحل، امکان حملات فرامرزی را نمیتوان رد کرد، اگرچه ممکن است پیامدهای بزرگی داشته باشد.