سفر خلیلزاد به کابل؛ سناریوهای احتمالی صلح چه است؟
در سناریوی سوم، زلمی خلیلزاد از حکومت وحدت ملی احتمالاً خواسته است که در برخی موارد عقب نشینی کند تا طالبان سهیم قدرت شوند و امریکا قوایش را خارج سازد. چنین می‌پندارم که امریکا در تلاش است تا هر دو طرف معادله صلح افغانستان را در مدیریت خویش داشته باشد.
روز گذشته زلمی خلیلزاد نماینده خاص امریکا در امور صلح افغانستان، در کابل با رییس جمهور غنی، داکتر عبدالله و برخی سیاسیون کشور دیدار داشت. این دیدارها بدون شک روی روند صلح و چگونگی آغاز دوباره مذاکرات میان امریکا و طالبان و همچنان مذاکرات میان افغانی بوده است.
اما آنچه در این میان مهم است، رسانه‌ای نشدن محتوای دیدار آقای خلیلزاد با رییس جمهور غنی می‌باشد که از سوی سخنگوی ریاست جمهوری گنگ گذاشته شد.
محتوای دیدار خلیلزاد با رییس جمهوری غنی هرچه بود، سناریوهای احتمالی زیر باید مطرح شود تا وضعیت کنون روند صلح به درستی تحلیل گردد.
۱- انتخابات
۲-اجماع سیاسی
۳- فشار بر دولت در رابطه به مذاکرات صلح
انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان، هرچند با مدیریت نسبتاً خوب برگزار شد، ولی از عدم اشتراک مردم رنج می‌برد و تاکنون اعلام نتیجه ابتدایی و نهایی به دلیل آنچه که کمیسیون مشکلات تخنیکی می‌خواند به تعویق افتاده است. تاکنون دو روایت در قبال انتخابات شکل گرفته است- به دور دوم برود و تقلب گسترده صورت گرفته است.
نظام جمهوری در افغانستان مشروعیت خود را از انتخابات می‌گیرد و اگر نتیجه انتخابات از سوی نامزدی به چالش کشیده شود، همین مشروعیت نیم‌بند نظام نیز از بین رفته و زمینه برای سرنگونی جمهوری فراهم می‌شود؛ چنانچه اکنون نیز مخالفان مسلح بر عدم مشروعیت حکومت تاکید می‌کنند. خطرناک‌ترین روایت در انتخابات روایت تقلب است که می‌تواند در کلیت نظام تاثیر منفی داشته باشد.
در سناریوی اول، زلمی خلیلزاد به کابل آمده تا با رهبران حکومت و سیاسیون صحبت کند که نتیجه انتخابات را به چالش نکشند تا مشروعیت نظام حفظ شود. به نظر می‌رسد در این سناریو هشدار امریکا با سیاسیون افغانستان این است که اگر نتیجه انتخابات به چالش کشیده شد، باید منتظر رژیم «امارتی» باشند.
اجماع سیاسی
جهان و منطقه در مجموع به این توافق و اجماع دست یافته‌اند که منازعه چهل ساله افغانستان باید از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل شود، ولی سیاسیون کشور تاکنون در سطح ملی به اجماع نرسیده‌اند. طرفه آن که حتا طالبان در میان خود اجماع دارند- که یک گروه دگماتیک است- ولی سیاسیون دموکراسی باور کشور نمی‌توانند در مسئله صلح که برای همه سرنوشت ساز است به اجماع دست یابند.
در سناریوی دوم، خلیلزاد به کابل آمده که رهبران حکومت و سیاسیون را برای ایجاد اجماع در روند صلح تشویق کند و نسبت به عدم اجماع هشدار دهد. همان قدر که عدم موفقیت پروسه انتخابات بحران آفرین است، بیشتر از آن عدم اجماع ملی در مورد صلح نیز می‌توند شیرازه نظام جدید سیاسی کشور را از هم بپاشاند. به احتمال قوی، خلیلزاد کوشیده است که به سیاسیون هشدار دهد که در صورت عدم اجماع، جهان بار دیگر «کنفرانس بن» برگزار نخواهد کرد.
فشار بر حکومت در رابطه به روند صلح
حکومت افغانستان برای روند صلح روایت خودش را دارد که در آن حفظ نظام جمهوری، ارزش‌های مدنی و دموکراتیک و همچنان قوای مسلح کشور از اولویت‌ها شناخته می‌شود.
روز گذشته طرح صلح هفت مرحله‌ای رییس جمهور غنی نیز از سوی طلوع‌نیوز رسانه‌ای شد که در آن به موارد یاد شده پرداخته شده است.
هرچند ایالات متحده از حامیان اصلی نظام نوین کشور است، وی مخمصه نزدیک به دو دهه‌ای افغانستان مردم آن کشور و نظامیانش را خسته ساخته و همچنان انتخابات ریاست جمهوری را نیز در پیش دارند که برای کسب رای باید دستاوردی به خورد مردم داده شود، پس در این صورت خروج قوای امریکایی از افغانستان اولویت واشنگتن است و بخواهی نخواهی میان کابل و واشنگتن در این خصوص تقابل دیدگاه خلق می‌شود.
در سناریوی سوم، زلمی خلیلزاد از حکومت وحدت ملی احتمالاً خواسته است که در برخی موارد عقب نشینی کند تا طالبان سهیم قدرت شوند و امریکا قوایش را خارج سازد. چنین می‌پندارم که امریکا در تلاش است تا هر دو طرف معادله صلح افغانستان را در مدیریت خویش داشته باشد.
