لغو ممنوعیت طالبان در روسیه؛ چرا مسکو این تصمیم را گرفت؟
خبرگزاری دید: روسیه به‌طور رسمی طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی‌اش حذف کرد؛ تشریفات قانونی که پس از سال‌ها تعامل عملی با این گروه شبه‌نظامی افغان صورت می‌گیرد.
کارشناسان می‌گویند با آن‌که طالبان از ۲۰۰۳ در روسیه ممنوع شده بود، تصمیم روز پنجشنبه دادگاه عالی به منزله به‌رسمیت شناختن رسمی حکومت آن‌ها نیست. با این حال، این امر نشان‌دهنده‌ی تغییر مداوم مسکو به‌سمت اتحادهای منطقه‌ای جدید پس از تهاجم این کشور به اوکراین است.
از زمانی که این گروه کنترل افغانستان را پس از خروج آشفته نیروهای امریکایی و ناتو در ۲۰۲۱ به‌دست گرفت، اقداماتی را برای عادی‌سازی روابط با طالبان انجام داده است.
روسلان سلیمانوف، کارشناس آسیای مرکزی و جنبش‌های اسلام‌گرا، گفت: «روسیه به‌رغم نام‌گذاری رسمی طالبان به‌عنوان یک سازمان تروریستی، مدت‌ها با طالبان همکاری کرده است.»
یک مقام دولتی روسیه که به‌دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما خیلی وقت است که به‌سمت این تصمیم حرکت کرده‌ایم.»
وی با اشاره به شرکای منطقه‌ای روسیه در آسیای مرکزی گفت: «پرسش این است که این حرکت چقدر با شرکا و متحدان ما هماهنگ است. ما خواهیم دید که شرکای ما چگونه واکنش نشان خواهند داد. این آزمونی برای روابط مان خواهد بود.»
آرکادی دوبنوف، تحلیلگر سیاسی و کارشناس آسیای مرکزی، این اقدام را «قابل انتظار و از نظر سیاسی فرصت‌طلبانه» خواند.
او در پیام‌رسان تلگرام نوشت: «امتناع از برچسب‌زدن طالبان به‌عنوان تروریست به هیچ‌وجه با به رسمیت شناختن سیاسی آن‌ها برابر نیست.»
وی با اشاره به این‌که منافع روسیه در منطقه نیازمند همکاری با کابل است، گفت: «طالبان باید از طریق ابزارهای اقتصادی و عملی تشویق شوند – روندی که سال‌ها طول خواهد کشید. زمان در شرق به کندی در جریان است. اما افغانستان بخشی جدایی‌ناپذیر آسیای مرکزی است.»
یکی از زمینه‌های کلیدی این همکاری امنیت است.
روسیه روز پنجشنبه از طالبان به‌دلیل “عملیات نظامی انجام‌شده” قدردانی کرد، زیرا مسکو و طالبان هر دو برای از بین بردن داعش-خراسان کار می‌کنند. این گروه افراطی مسئول حملات مرگبار متعدد در افغانستان و روسیه است، از جمله قتل‌عام سال ۲۰۲۴ در سالن کنسرت مسکو که منجر به کشته شدن ۱۴۵ نفر شد.
تصمیم لغو ممنوعیت طالبان می‌تواند به مثابه حرکت استراتژیک برای مسکو عمل کند؛ زیرا توانایی این کشور برای تعامل با مقامات در افغانستان می‌تواند به مسکو اهرم فشار بدهد.
به گفته آندری سرنکو، تحلیلگر سیاسی، هنوز مشخص نیست که اقدام روسیه برای احیای طالبان در چه نوع بازی سیاسی قرار می‌گیرد.
سرنکو افزود: مفهومی این بخش به این صورت ترجمه می‌شود: «هنوز مشخص نیست که اقدام روسیه برای مشروعیت‌بخشی به طالبان، در چه نوع بازی سیاسی‌ای قرار می‌گیرد. آیا مسکو قصد دارد تلاش‌ها برای ایجاد اجماع منطقه‌ای درباره افغانستان را، با همکاری کشورهایی مثل ایران و چین، دوباره زنده کند تا در برابر ابتکارات آینده امریکا بایستد؟ یا این‌که کرملین تصمیم دارد حرکتی جسورانه انجام دهد و در بحبوحه احتمال گرم‌شدن روابط با امریکا، تصمیم بگیرد بازی افغانستان را با واشنگتن به‌صورت مشترک پیش ببرد؟»
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: آناستازیا تنیشوا و پیوتر کوزلوف
منبع: مسکو تایمز – Moscow Times