جامعه افغانستان به آرامی و تا حد زیادی به سمت بهتر شدن تغییر کرد. زنان و دختران از حقوق سیاسی و مهم‌تر از آن فرصت‌های تحصیلی برخوردار بودند. یک نسل کامل از زنان افغان از آزادی‌هایی برخوردار بودند که بسیاری از آن‌ها در تجارت، صحت و حکومت‌داری شکوفا شدند
تلاش برای متقاعد کردن مقامات طا-لبان افغانستان برای پذیرش کمک‌های بشردوستانه خارجی به مردم، یک تناقض عمیق به نظر می‌رسد. بنابراین، در حالی که افراد ملکی افغانستان زمستان بی‌رحم را تحمل می‌کنند، حکومت بنیادگرا در کابل تا حد زیادی آژانس‌های کمک‌رسانی بین‌المللی را به دلیل استخدام زنان محدود کرده است. فروپاشی وحشتناک افغانستان در اگست ۲۰۲۱ به دست طا-لبان به دلیل عقب‌نشینی شرم‌آور دولت بایدن، دروازه‌های تراژدی گسترده‌تری را در این کشور رنج کشیده جنوب آسیا باز کرد. علاوه بر این، اشتهای سیاسی رژیم‌های خودکامه را در سراسر جهان برانگیخت. آمنه محمد معاون دبیر کل سازمان ملل متحد و هیئت همراهش برای مأموریت حقیقت‌یاب چهار روزه وارد شدند تا سعی کنند با «مقامات فعلی» صحبت کنند و نقطه مشترکی را پیدا کنند. در حال حاضر ۲۵ میلیون نفر به کمک‌های بشردوستانه خارجی وابسته هستند.
این کمک‌ها با دستور طا-لبان برای منع زنان از کار در مؤسسات کمکی زیر تهدید قرار گرفت. تیم بازدیدکننده سازمان ملل اظهار داشت: این هیئت به طور مستقیم هشدارها در مورد فرمان اخیر منع کار زنان در سازمان‌های غیردولتی ملی و بین‌المللی را اعلام کرد، اقدامی که کار سازمان‌های متعددی را که به میلیون‌ها افغان آسیب‌پذیر کمک می‌کنند، تضعیف می‌کند. هیئت سازمان ملل متحد پیش از ورود به کابل، از کشورهای مسلمان در خاورمیانه و همچنین اندونیزیا، پاکستان و ترکیه بازدید کرد تا نگرش‌ها را نسبت به اقدامات افراطی طا-لبان ارزیابی کند.
تیم سازمان ملل افزود که آخرین «سرکوب زنان شاغل پس از دستورات طا-لبان مبنی بر بستن دانشگاه‌ها به روی دانش آموزان دختر تا اطلاع ثانوی و جلوگیری از حضور دختران در مکتب» صورت گرفت. به این ترتیب، زنان و دختران دستور داده شد استفاده از پارک‌ها و سالون‌های ورزشی را متوقف کنند و از بیشتر بخش‌های نیروی کار منع شده‌اند. به طور جداگانه، شورای امنیت سازمان ملل متحد «به طور عمیق از گزارش‌هایی مبنی بر تعلیق دسترسی زنان و دختران به دانشگاه‌ها» و تعلیق دختران در مکاتب فراتر از صنف ششم ابراز نگرانی کرد.
۱۲۲۳ یا ۲۰۲۳؟
آمنه محمد معاون دبیرکل سازمان ملل گفت: این محدودیت‌ها آینده‌ای را برای زنان و دختران افغان رقم می‌زند که آن‌ها را در خانه‌های شان محبوس می‌کند، حقوق آن‌ها را نقض و جوامع را از خدمات‌شان محروم می‌کند. او از این امر که «افغانستان در حال منزوی شدن است» ابراز تاسف کرد.
از سویی هم، حکومت طا-لبان در افغانستان توسط هیچ یک از اعضای جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است. سیما باهوس رییس اجرایی زنان سازمان ملل متحد هشدار داد، «آنچه در افغانستان رخ می‌دهد، بحران شدید حقوق زنان و زنگ خطر برای جامعه جهانی است.» ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و تعدادی از متحدان دیگر در جریان حضور نظامی خود بهای جانی مالی هنگفتی را برای کمک به این سرزمین متقبل شدند. بیش از ٢ هزار و ٤٥٦ امریکایی در عملیات‌ها کشته و هزاران نفر دیگر زخمی شدند. در جریان خروج عجولانه امریکا از پایگاه هوایی استراتژیک بگرام، میلیاردها دالر تجهیزات نظامی و سلاح به دست طا-لبان افتاد که خود همانا نمکی بر زخم بود.
اما پس از ۲۰ سال حضور نظامی امریکا و متحدانش در افغانستان، جامعه افغانستان به آرامی و تا حد زیادی به سمت بهتر شدن تغییر کرد. زنان و دختران از حقوق سیاسی و مهم‌تر از آن فرصت‌های تحصیلی برخوردار بودند. یک نسل کامل از زنان افغان از آزادی‌هایی برخوردار بودند که بسیاری از آن‌ها در تجارت، صحت و حکومت‌داری شکوفا شدند. اما از زمان بازگشت طا-لبان به اصطلاح اصلاح شده، بسیاری از این حقوق لغو یا محدود شدند. با این وجود، طا-لبان با مقاومت مصمم زنان افغان در داخل و خارج از کشور مواجه هستند.
