محدود ساختن رسانه‌ها، کسب مشروعیت داخلی و بین‌المللی را به تاخیر می‌اندازد!
نویسنده: سلیمان صابر- خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: رسانه و پوشش خبری حوادث کشور هرگز نمی تواند یک تهدید برای حکومت سرپرست قلمداد شود. طالبان که داعیه حکومتداری در سر دارند باید بدانند که انتقاد از اوضاع کشور حق مسلم هر شهروند است و حکومت باید آستانه تحمل خود را افزایش دهد تا پایه‌های یک حکومت پاسخگو مستحکم گردد. از سویی هم تشکیل حکومت همه شمول در افغانستان که می تواند تمام جناح‌ها و جریان‌های افغانستانی را در خانه مشترک‌شان یعنی افغانستان گردهم جمع کند بدون رسانه امکان پذیر نیست و این رسانه است که باعث می شود بشنوی و شنیده شوی!
یکی از دستاوردهای مهم افغانستان در بیست سال حکومت های جمهوری پیشین آزادی بیان بود که به مدد رشد کمی و کیفی رسانه‌ها ممکن شد. این دستاورد نیز همانند ده‌ها دستاورد بزرگ دیگر اینک اما در پرتگاه سقوط قرار گرفته است. براساس گزارشات بیش از نیمی از نزدیک به ۵۴۷ رسانه‌ای که در دولت جمهوری پیشین به ثبت رسیده بود اکنون مسدود شده‌اند و آن تعدادی هم که اکنون فعال هستند نیز در معرض کنترل و نظارت شدید قرار دارند و در نشر اخبار افغانستان و اوضاع کنونی نمی توانند آزادانه عمل کنند.
رسانه بازوی قدرتمند دموکراسی و حکومت‌های مردم سالار می باشد و در این راستا دسترسی به اطلاعات، ضامن بقاء یک رسانه و انجام رسالتش در تنویر افکار عمومی مردم یک کشور به حساب می آید. با در نظرداشت این مهم باید اعتراف کرد رسانه‌های افغانستان هم اکنون وضعیت دشواری را سپری می‌کند و این خود می‌تواند در بلندمدت به حکومتداری خوب و کسب مشروعیت داخلی و بین‌المللی آسیب جدی وارد نماید.
یکی از کارکردهای اصلی رسانه اطلاع رسانی دقیق و بی‌طرفانه می‌باشد و مادامیکه یک رسانه تحت فشار حکومت یا دیگر گروه‌های فشار نتواند اطلاع رسانی دقیق انجام دهد اوضاع کشور در بخش‌های مختلف از دید افکار عمومی داخلی و بین‌المللی دور مانده کشور به عصر حجر سقوط می‌کند و در چنین شرایطی‌ست که فریاد کمک‌خواهی مردم مظلوم افغانستان که در سه سال اخیر از فقر و تنگدستی مرگبار رنج می‌برند شنیده نمی‌شود. با محدود بودن رسانه‌ها میزان کمک‌های انسان دوستانه بین المللی به افغانستان نیز محدود باقی می‌ماند.
بحران‌هایی چون “محرومیت دختران و زنان از تحصیل و کار” و حتی عدم به رسمیت شناختن طالبان از سوی کشورهای منطقه و جهان تا زمانیکه رسانه‌ها در قید و بند باشند امکان پذیر نخواهد بود.
براساس گزارشات دو سوم خبرنگاران و اصحاب رسانه با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان از کشور گریختند و آن عده ای هم که در کشور باقی مانده‌اند و به ویژه خبرنگاران زن در شرایط بسیار اسفناک و در سایه ترس و تهدید به سر می برند و بسیاری از رسانه‌های دیدار و شنیداری و چاپی در حد حمد و ثنای گوی گروه حاکم تنزل مقام پیدا کرده‌اند.
از سویی هم مشکل اصلی رسانه‌هایی که از بیرون از افغانستان تلاش می‌کنند رویدادهای افغانستان را پوشش دهند دسترسی به اطلاعات است: بسیاری از رسانه‌ها سعی دارند با استفاده از اطلاعاتی که کاربران در شبکه‌های مجازی به اشتراک می گذارند رویدادهای داخل کشور را پوشش دهند. روند دسترسی به اطلاعات در داخل کشور بسیار سخت شده و هیچ اطلاعاتی نباید بدون هماهنگی و تایید سیستم استخباراتی گروه حاکم به بیرون درز کند. این در حالی‌ست که اتکا به اطلاعات شبکه‌های مجازی نمی تواند عاری از خطا و کج فهمی باشد. شبکه‌های مجازی به شمول فیس‌بوک، اکس(تویتر سابق) و تلگرام و غیره اغلب عرصه جولان برداشت‌ها و جنجال‌های شخصی و فاقد یک عقلانیت درست می باشد.
حتی رسانه‌های خارجی و خبرنگاران آنها نیز نمی توانند به اطلاعات ضروری و مبتنی بر واقعیت در مورد رویدادهای افغانستان دسترسی داشته باشند و قبل از هرچیز باید سوژه‌های خبری، افراد و چهره‌های هدف و برنامه‌های خود را با طالبان در میان بگذارند و پس از تایید اقدام به پوشش خبری نمایند. فیلترینگ رسانه‌ای حال حاضر در افغانستان درست همانند چیزی ست که در غزه و جنگ روسیه و اوکراین اتفاق می افتد و این در شرایطی ست که بر اساس ادعای خود طالبان افغانستان اکنون در شرایط جنگی قرار ندارد و از امنیت نسبی برخوردار می باشد.
براساس سخن یکی از بزرگان رسانه ای که می گوید “شاید بتوان کشور بدون دولت را تحمل کرد اما دولت بدون رسانه را هرگز نمی توان تحمل کرد” مادامیکه رسانه و گردش اطلاعات در افغانستان در وضعیت کنونی باقی بماند، مسیر تعامل افغانستان و گروه حاکم با دنیا و منطقه نیز مسدود خواهد ماند و این کسب رسمیت بین‌المللی و منطقه‌ای را برای طالبان دشوار می سازد.
رسانه و پوشش خبری حوادث کشور هرگز نمی تواند یک تهدید برای گروه حاکم قلمداد شود. طالبان که داعیه حکومتداری در سر دارند باید بدانند که انتقاد از اوضاع کشور حق مسلم هر شهروند است و حکومت باید آستانه تحمل خود را افزایش دهد تا پایه‌های یک حکومت پاسخگو مستحکم گردد. از سویی هم تشکیل حکومت همه شمول در افغانستان که می تواند تمام جناح‌ها و جریان‌های افغانستانی را در خانه مشترک‌شان یعنی افغانستان گردهم جمع کند بدون رسانه امکان پذیر نیست و این رسانه است که باعث می شود بشنوی و شنیده شوی!
