مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: افغانستان؛ بلندترین میزان قرار گرفتن در معرض سرب را در جهان دارد. میانگین سطح سرب خون مردم این کشور تقریباً سه برابر مردم هند و پنج برابر چین است.
این فرآیند با تکه‌های ضایعات فلزی – عمدتاً قطعات موتر مانند: بدنه گیربکس، لیلِتر، چرخ‌ها و پنل‌های بدنه – که در حیاط بیرون یک کارگاه روی هم ریخته شده‌اند، آغاز می‌شود.
قطعه قطعه، آن‌ها را در یک کوره ذوب می‌کنند. دود غلیظ و سیاه رنگ آن بر فراز این کارخانه در ولایت غور، مرکز افغانستان، به هوا بلند می‌شود.
فیروز احمد ۸ سال در این کارخانه کار کرده است و روزانه ۱۰ ساعت را در این مکان کاری می‌گذراند تا بدنه‌های آلومینیومی ریخته‌گری شده را به دیگ بخار تبدیل کند. تقریباً همه خانواده‌های افغانستان برای تهیه وعده‌های غذایی روزانه‌شان از آن استفاده می‌کنند.
این مرد ۳۹ ساله نمی‌داند که روزانه با ساخت دیگ‌های فلزی پختوپز با نام “کازان” آرام آرام مسموم می‌شود.
وقتی از او می‌پرسند، نگران مسمومیت با سرب است یا خیر، او پاسخ می‌دهد: “مگر خطرناک است؟”
او خنده‌کنان می‌گوید: “سردرد و دردهای مداوم در مفاصلم دارم و گاهی اوقات نفس کشیدن برایم مشکل است – شاید مسموم شده باشم!”
او تنها نیست. بر مبنای اطلاعات و داده‌های موجود، افغانستان؛ بلندترین میزان قرار گرفتن در معرض سرب را در جهان دارد. میانگین سطح سرب خون مردم این کشور تقریباً سه برابر مردم هند و پنج برابر چین است.
مجموعه‌ای از شواهد نشان می‌دهد که “کازان‌ها” و سایر قابلمه‌های پختوپز ساخته شده از آلومینیوم بازیافتی با کیفیت پایین، می‌توانند عامل آن باشند. این دیگ‌های موجود در همه جا اغلب به عنوان هدیه عروسی داده می‌شود و در هر گوشه‌ای از این کشور یافت می‌شود.
در سال‌های اخیر، محققان تلاش کرده‌اند دریابند که چرا سطح سرب خون کودکان پناهنده افغانستانی که به ایالات متحده آمده‌اند، بلند است.
در ۲۰۲۲، محققان در ایالت واشنگتن ده‌ها دیگ آلومینیومی و فولاد ضد زنگ وارداتی را بررسی کرده و “پخت و نگهداری” غذا را شبیه‌سازی کردند.
آن‌ها دریافتند که میزان حداکثری سرب هر قطعه ظروف آلومینیومی اهدایی خانواده‌های پناهنده افغانستانی از حد مجاز اداره غذا و داروی امریکا فراتر رفته است.
بدترین متخلفان ساخته کارگاه “کازان‌ها” بودند. یکی از آن‌ها “۶۵۰ برابر سرب بیش از حد مجاز برای کودکان داشت”.
در مقابل، هیچ یک دیگ‌های بخار ساخته شده از فولاد ضد زنگ، از سطح ایمنی فراتر نمی‌رود.
بلافاصله پس از انتشار این گزارش، چندین ایالت امریکا با ارایه توصیه‌های بهداشتی نسبت به خطرات دیگ بخارهای افغانستان هشدار دادند. در اوایل سال جاری، واشنگتن اولین ایالت امریکا بود که تولید، فروش یا توزیع قابلمه‌های آشپزی آلوده به سرب را ممنوع کرد.
اما به نظر نمی‌رسد که خبر خطر کازان‌ها به افغانستان رسیده باشد.
تلگراف می‌داند که تلاش‌های پنهانی برای تمرکز بر تجهیزات پخت و پز آلوده به سرب در زمان حکومت حامد کرزی وجود داشت، اما زمانی که او قدرت را در ۲۰۱۴ از دست داد، این تلاش‌ها نیز از بین رفت.
ده سال بعد، هیچ یک از مقامات وزارت صحت طالبان که تلگراف با آن‌ها صحبت کرده است، از این مشکل آگاه نبودند و یا طرحی برای مقابله با آن نداشتند.
با این حال، اگر به این مشکل رسیدگی نشود، عواقب آن برای افغانستان می‌تواند شدید و طولانی‌مدت باشد.
مسمومیت با سرب سالانه به حدود پنج و نیم میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان منجر می‌شود. سرب به دلیل آسیب طولانی‌مدتی که به‌وجود می‌آورد، از جمله افزایش خطر فشار خون بالا و آسیب کلیوی در آینده، مشکلات بیماری‌های جهانی قابل توجهی در زندگی به همراه دارد.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، هیچ سطح امنی برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آن وجود ندارد و تصور می‌شود که حدود ۸۰۰ میلیون کودک در سراسر جهان از جمله تقریباً هر کودک در افغانستان تحت تأثیر قرار گرفته‌‌اند.
اثرات مخربی که این فلز سنگین می‌تواند بر سلامت داشته باشد به‌ویژه برای کودکان خردسال و مادران، شدید است.
سرب به مرور زمان در بدن انباشته می‌شود و در دندان‌ها و استخوان‌ها ذخیره می‌شود.
سطوح بلند قرار گرفتن در معرض آن، می‌تواند به شدت به مغز و سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند و باعث تشنج، کما و حتی مرگ شود.
حتی در دوزهای کم‌تر، سرب می‌تواند باعث ناتوانی‌های یادگیری شدید شود. همچنین با بروز خشونت بیشتر و جنایت در بزرگ‌سالی مرتبط است.
دکتر آلیس ایوانز، مدرس ارشد علوم توسعه اجتماعی در کینگز کالج لندن، می‌گوید: “شواهد نشان می‌دهد که مسمومیت با سرب فقط به رشد ادراک و شناختی کودکان آسیب می‌رساند. این‌طور نیست که شما یک روز مریض باشید، بلکه بر نحوه رشد مغز تأثیر می‌گذارد. روشی که اقتصاددانان توانسته اند نشان دهند این است که بچه‌هایی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند پیشرفت خیلی بدی در مکتب دارند.”
او به تلگراف گفت که “احتمال تعلیق آن‌ها در مکتب بیشتر است و به نظر می‌رسد که آن‌ها بیشتر با جنایات خشونت‌آمیز مرتبط هستند.”
کاهش ناگهانی نرخ جرم و جنایت در سراسر جهان صنعتی، به‌ویژه در امریکا در دهه ۱۹۹۰، به حذف سرب از رنگ و بنزین نسبت داده شده است.
در حالی که برخی از دانشمندان هنوز در مورد ارتباط علی بین میزان سرب و جرم – فرضیه جنایت سرب – تردید دارند، اما ارتباط بین کاهش سطح سرب در خون کودکان خردسال و جنایت‌های خشونت‌آمیز شگفت‌انگیز است، چنانچه نمودار نشان می‌دهد:
داستان‌های موفقیت‌آمیز دیگری نیز وجود داشته است.
محققان به تازگی در بنگلادش موفق شدند زردچوبه تقویت‌شده با کرومات سرب زرد را به‌عنوان یکی از دلایل اصلی سطوح بلند سرب در خون، شناسایی کنند.
این کشف باعث شد که سازمان مصئونیت مواد غذایی این کشور، کمپین دوجانبه موفقی را آغاز کند و به مردم در مورد خطرات ادویه‌های آلوده هشدار دهد. آن‌ها با ابزارآلات مجهز با اشعه ایکس سرب در بازارها شناسایی می‌کنند.
رچل بونیفیلد، یکی از اعضای ارشد مرکز توسعه جهانی، می‌گوید که سخت است که مشکل افغانستان را فقط یک مورد مانند “کازان‌ها” بدانیم.
او گفت کشورهایی که متحمل چندین دهه جنگ شده‌اند، مانند افغانستان، منبع بالقوه سطوح بسیار بلند سرب در محیط زیست را دارند.
او می‌افزاید “سرمه” که افغانستانی‌ها از سن بسیار پایین از ان استفاده می‌کنند، نیز منبع بالقوه سرب شناسایی شده است.
گذشته از این، او می‌گوید درک میزان واقعی مشکل مسمومیت با سرب در افغانستان به دلیل کمبود داده‌ها پیچیده است. اما آنچه مشخص است، شدت تأثیری است که می‌تواند داشته باشد.
او در کنفرانس اخیر گفت: “واصح است که پیامدهای مسمومیت با سرب برای سلامت جهانی، برای آموزش کودکان و برای توسعه کلی و رشد اقتصادی، بسیار شدید است.”
تلگراف با صاحب یک کارخانه کازان در مورد خطر احتمالی محصولاتش صحبت کرد.
عنایت که صاحب یک کارخانه تولید دیگ‌های پختوپز در ولایت هرات در غرب این کشور است، گفت “شایعاتی” در مورد مسمومیت با سرب شنیده است.
او به تلگراف گفت: “این‌ها فقط شایعه هستند. ما اکنون مشتریان اروپایی داریم و رقبای ما این شایعات نادرست را در مورد مسمومیت منتشر می‌کنند.”
او گفت: “من ۲۰ سال است که در این کار هستم و هرگز موردی را تجربه نکرده ام.”
وی افزود که در کارخانه او فقط از “آلومینیوم خالص” برای ساخت دیگ‌های بخار استفاده می‌کند.
متقاعد کردن افغانستانی‌ها در مورد خطرات مسمومیت با سرب نیز ممکن یک نبرد دشوار باشد.
آقای احمد، صنعت‌گر در غور که روزانه حدود ۴ پوند حقوق می‌گیرد، گفت که او و همکارانش فقط یک اولویت دارند.
او گفت: “در این‌جا، ما فقط به نان و نحوه پر کردن شکم اهمیت می‌دهیم، این چیزی است که اهمیت دارد و نه چیز دیگر.”
نویسندگان: آرتور اسکات گدس، معاون سردبیر امنیت جهانی بهداشت و اختر ماکویی
منبع: تلگراف – Telegraph
