گفت‌وگوهای دوحه؛ آیا طا/لبان برای صلح بلندمدت آماده‌اند؟
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: در میان مشکلات عمده در افغانستان، ملی‌گرایی به عنوان یک عامل اتحاد برای این کشور جنگ‌زده و جامعه عمیقاً تقسیم‌شده، حیاتی به نظر می‌رسد. به‌رغم تسلط حکومت طا-لبان از نظر امنیتی، منابع اقتصادی و حمایت از جوامع بزرگ پشتون، جنگ‌سالاران و شخصیت‌های محلی که با طا-لبان همکاری نمی‌کنند، نفوذ بسیار بیشتری در مناطق پیرامونی دارند. به این ترتیب، این امر پیشینه خطرناکی به‌وجود می‌آورد و امنیت شکننده داخلی را متزلزل و مانع انجام تعهدات طا-لبان به عنوان یک حکومت مدنی می‌شود.
در ۳۰ جون، هیئت طا-لبان به ریاست ذبیح‌الله مجاهد در نشستی به رهبری سازمان ملل متحد در قطر شرکت کرد. این اقدام پس از یک بن‌بست دیپلماتیک کوتاه بر سر حقوق زنان افغانستان صورت گرفت. در نتیجه، سازمان ملل و سایر کشورها حقوق زنان را از دستور کار حذف کردند تا دیپلماسی را با طا-لبان حفظ کنند. طا-لبان در جنگ لفظی با غرب از دو نشست قبلی به رهبری سازمان ملل حذف شدند.
طا-لبان از زمان به دست گرفتن قدرت با جامعه بین‌المللی دست و پنجه نرم کرده است و جامعه جهانی از به رسمیت شناختن آن به عنوان قدرت مشروع خودداری کرده است. در نتیجه، بسیاری کشورهای پیشرو، به جز برخی از کشورهای منطقه، حکومت جدید را به دلیل قوانین شرعی سفت و سخت در خصوص زنان افغانستان که به عنوان “آپارتاید جنسیتی” شناخته می‌شود، به رسمیت نشناختند. با این وجود، در بحبوحه سرکوب وحشیانه حقوق زنان و اقلیت‌های قومی، تلاش‌های بین‌المللی به رهبری سازمان ملل برای یافتن سازش بین طالبان و جامعه جهانی ادامه دارد.
افغانستان شامل پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها، ازبیک‌ها، ایماق‌ها و بلوچ‌ها است. با این حال، پشتون‌ها عمدتاً در حکومت طا-لبان خدمت می‌کنند، در حالی که سایر گروه‌ها کم‌رنگ و به حاشیه رانده شده‌اند.
در واقع، طا-لبان خود از همکاری با اعضای جامعه مدنی افغانستان یا فعالان حقوق بشر امتناع می‌ورزد، که این امر اعتراض گروه‌ها را برانگیخته است. از این رو، مقامات جدید افغانستان بر این موضع تاکید می‌کنند که این مسایل داخلی هستند و کابل “هر گونه مداخله در امور داخلی را تحمل نخواهد کرد.” از سویی هم، طا-لبان همچنان با چالش‌های امنیتی داخلی مانند گروه‌های نیابتی مرتبط با دا/عش و شبه‌نظامیان مسلح در مناطق مرزی با پاکستان و ایران مواجه است. وجود بلندمدت چنین چالش‌هایی به این ایده اشاره دارد که حاکمان جدید افغانستان باید بر افغانستانی‌ها و کشورهای خارجی که بسیاری آن‌ها در پذیرش طا-لبان به‌عنوان یک مرجع مشروع مردد هستند، پیروز شوند.
در میان مشکلات عمده در افغانستان، ملی‌گرایی به عنوان یک عامل اتحاد برای این کشور جنگ‌زده و جامعه عمیقاً تقسیم‌شده، حیاتی به نظر می‌رسد. به‌رغم تسلط حکومت طا-لبان از نظر امنیتی، منابع اقتصادی و حمایت از جوامع بزرگ پشتون، جنگ‌سالاران و شخصیت‌های محلی که با طا-لبان همکاری نمی‌کنند، نفوذ بسیار بیشتری در مناطق پیرامونی دارند. به این ترتیب، این امر پیشینه خطرناکی به‌وجود می‌آورد و امنیت شکننده داخلی را متزلزل و مانع انجام تعهدات طا-لبان به عنوان یک حکومت مدنی می‌شود.
با این وجود، مقامات جدید افغانستان با کشورهای همسایه مانند ازبیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، هند، ترکیه، ایران و پاکستان با موفقیت مذاکره کرده‌اند. قزاقستان به تازگی رسماً طا-لبان را از فهرست سازمان تروریستی حذف کرده و سفیرش را به کابل اعزام کرده است، در حالی که روسیه نیز احتمالاً به زودی همین اقدام را انجام خواهد داد. رویکرد طا-لبان نسبت به سیاست منطقه‌ای و موضع آن‌ها نشان می‌دهد که کابل مشتاق دریافت «چراغ سبز» از سوی همسایگان نزدیکش است که جنگ را برای به رسمیت‌شناسی بین‌المللی هموار می‌کند. بنابراین، نتایج ملموس اخیر در روابط با قزاقستان، ترکمنستان و روسیه، حکومت طا-لبان را جرأت داد تا پیش از نشست دوحه، درخواست‌های خود را به سازمان ملل افزایش دهد.
به این ترتیب، طا-لبان هرگونه ملاقات با فعالان حقوق زنان افغانستان مستقر در کشورهای غربی را رد و موضعی تندی اتخاذ کرد. با این وجود، مقامات افغانستان خواستار حذف همه تحریم‌ها و محدودیت‌ها، به ویژه محدودیت در نقل و انتقالات بانکی و بازگرداندن همه دارایی‌های مسدود شده در سوئیس هستند. اگرچه سازمان ملل متحد در مورد برخی امتیازات در خصوص حقوق زنان افغانستان کوتاه آمد تا مذاکرات با طا-لبان ادامه یابد، اما بعید است سایر خواسته‌های این گروه در مورد تحریم‌ها در این مرحله نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
با توجه به اقدامات سرکوب‌گرانه شدید طا-لبان علیه زنان، هر گونه تلاش سازمان ملل برای آشتی با خواسته‌های طا-لبان باعث اعتراض و انتقاد شدید سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های حقوق بشری مختلف خواهد شد. در واقع، تاکتیک‌های قدیمی و ظالمانه طا-لبان علیه اقلیت‌ها همچنان مشروعیت آن‌ها را به خطر می‌اندازد.
نویسنده: فواد شهبازوف
منبع: Caliber.Az- کالیبر. ای‌زد
