دهلیز لاجورد؛ احیای پیوندهای تجاری

مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: فغانستان به عنوان یکی از کشورهای محصور در خشکی، پیوسته در تلاش برای یافتن مسیرهای جدید جهت حل مشکلات تجارت و ترانزیت برای رسیدن به آب‌های آزاد است. به‌رغم قراردادهای تجاری و ترانزیتی بین افغانستان و پاکستان، مشکلات امنیتی در مسیر بندر چابهار و تاخیر در بهره‌برداری از آن به عنوان بندر بین‌المللی جهت دسترسی به بازارهای اصلی هند، علاوه بر طی نمودن مسافت طولانی و هزینه‌های بالای حمل و نقل جاده‌ای تا بندرعباس ایران، باعث شده افغانستان به دنبال جایگزینی برای صادرات محصولات خود به بازارهای اروپا باشد.

امروز، کشورهای سراسر منطقه خزر، همراه با اروپا، ترکیه، آسیای مرکزی و چین، مشتاق همکاری با آذربایجان در بخش حمل و نقل و لوجستیک هستند و نقش محوری این کشور را به عنوان یک قطب حمل و نقل منطقه‌ای درک می‌کنند.
این کشور در تقاطع چندین طرح کلیدی جاده ابریشم بزرگ، از جمله مسیر اتحادیه اروپا-قفقاز-آسیا (TRACECA)، طرح کمربند و جاده چین، مسیر حمل و نقل بین‌المللی ترانس خزر (TITR) و لاجورد قرار دارد. این پروژه‌ها با همکاری ترکمنستان، افغانستان و ترکیه قابل دستیابی است. به طور قطع، در تغییرات جیوپولیتیک اخیر در اوراسیا، تقاضای فزایندهای برای حمل و نقل ریلی از طریق آذربایجان وجود دارد. در نتیجه، کشورهای شریک فعالانه روی طیفی از ابتکارات با هدف افزایش ترافیک ترانزیتی در امتداد دهلیز میانی همکاری می‌کنند.

تلاش افغانستان برای مسیرهای تجاری جدید
افغانستان به عنوان یکی از کشورهای محصور در خشکی، پیوسته در تلاش برای یافتن مسیرهای جدید جهت حل مشکلات تجارت و ترانزیت برای رسیدن به آب‌های آزاد است. به‌رغم قراردادهای تجاری و ترانزیتی بین افغانستان و پاکستان، مشکلات امنیتی در مسیر بندر چابهار و تاخیر در بهره‌برداری از آن به عنوان بندر بین‌المللی جهت دسترسی به بازارهای اصلی هند، علاوه بر طی نمودن مسافت طولانی و هزینه‌های بالای حمل و نقل جاده‌ای تا بندرعباس ایران، باعث شده افغانستان به دنبال جایگزینی برای صادرات محصولات خود به بازارهای اروپا باشد. به همین منظور موافقت‌نامه حمل و نقل و ترانزیت مسیر لاجورد توسط وحیدالله ویسی وزیر امور خارجه وقت و وزیر وقت خارجه افغانستان آغاز شد. هدف از این قرارداد تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و ارتباط بین کشورهای افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه است. در نتیجه، روابط اقتصادی و فرهنگی بین اروپا و آسیا گسترش می‌‌یابد. در انجام این کار، این ابتکار به دنبال بهبود زیرساخت‌ها و رویه‌های حمل‌ونقل (از جمله جاده‌ای، ریلی و دریایی)، افزایش صادرات و گسترش فرصت‌های اقتصادی شهروندان در کشورهای دخیل در این دهلیز حمل‌ونقل جدید است. دهلیز لاجورد با توجه به وضعیت کنونی افغانستان، بهینه‌ترین مسیر برای دسترسی بین‌المللی را ارایه می‌دهد.

دهلیز لاجورد؛ پیامدهای جیوپولیتیکی و نیاز به سرمایه‌گذاری
نام این دهلیز حمل و نقل از رنگ ماده معدنی لاجورد گرفته شده است که در قدیم یکی از کالاهای اصلی صادرات از آسیای مرکزی به خاورمیانه، اروپا و شمال آفریقا بوده است. مذاکرات بر سر ایجاد این دهلیز جدید به سال ۲۰۱۲ برمی‌گردد و به دلیل چندین عامل در منطقه، از جمله ناامنی (خشونت رو به رشد خانوادگی)، بی‌ثباتی اقتصادی در سراسر آسیای مرکزی، و میراث شبکه‌های زیرساختی ضعیف، پنج سال می‌شود که ادامه یافته است. کشورهای دخیل پس از تکمیل زیرساخت‌های آذربایجان، از جمله بندر تجاری بین‌المللی باکو- تفلیس- قارص، محموله‌های قزاقستان، چین و سایر نقاط می‌توانند از آذربایجان عبور کنند. این دهلیز را نیز می‌توان سریع‌ترین روش و مسیر ارسال محصولات از چین به بازار اوراسیا دانست. محصول حداکثر تا ۱۲ روز به لندن تحویل داده می‌شود. بنابراین، فرآیند حمل و نقل بار در دهلیز لاجورد از طریق راه‌آهن، دریایی، جاده‌ای و هوایی انجام خواهد شد. بخش مهمی از این مفهوم این است که اگر دهلیز زنگزور باز شود، این مسیر می‌تواند از خاک ارمنستان نیز عبور کند. ارتباط مستقیم بین ترکیه و آذربایجان نیز در چشم‌انداز است. در نتیجه، دهلیزهای لاجورد و زنگزور فرصت ادغام در دهلیزهای حمل و نقل بین‌المللی “شمال-جنوب” و “جاده ابریشم جدید” را مهیا می‌کند.
با توجه به این موضوع، هیچ دلیلی وجود ندارد که محموله‌های افغانستان نیز از طریق آذربایجان منتقل نشود. علاوه بر این، تک تک کشورهایی که در توسعه دهلیز لاجورد شرکت می‌کنند، منافع خود را در خطر می‌بینند. ترکمنستان امیدوار است که اقتصاد خود را متنوع سازد، افغانستان به دنبال یک مسیر تجاری جایگزین است و آذربایجان به دنبال تقویت ارتباط منطقه‌ای است. با توجه به این واقعیت، گسترش بالقوه این مسیر به پاکستان و هند، مزایای اقتصادی حیاتی و دسترسی بی‌حد به اقیانوس هند را به همراه خواهد داشت. با این وجود، رایزنی‌های بیشتر با شرکای بین‌المللی و اهداکنندگان و همچنین افزایش سرمایه‌گذاری برای تحقق پتانسیل کامل این پروژه ضروری است. در نهایت، با بهبود زیرساخت‌ها و اتصال منطقه‌ای، این پروژه ترانزیتی احتمالاً ثبات اقتصادی و سیاسی را در میان کشورهای دخسل و همچنین در مناطقی که آن‌ها در آن فعالیت می‌کنند، افزایش خواهد داد.

نویسنده: اکبر نوروز
منبع: آذر نیوز Azer News