خبرگزاری دید: به دلیل سیاست‌های گزینشی و منفعت‌خواهانه واشنگتن، افغانستان پنج دهه است که در هرج و مرج فرو رفته است. این تاریخ به وضوح نشان می‌دهد که “نفهمی عمدی” دهه‌ها سیاست ایالات متحده در قبال افغانستان بوده است، نه فقط سیاست دولت بایدن.
در ۹ سپتمبر، مایکل مک‌کال، رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا، گزارش تحقیقاتی این کمیته را در مورد خروج عجولانه و نامنظم دولت بایدن در تابستان ۲۰۲۱ از افغانستان منتشر کرد. جمهوری‌خواهان در این گزارش با عنوان “نفهمی عمدی” دولت جو بایدن دموکرات را به خاطر خروج پرهرج و مرج ایالات متحده از افغانستان و بی‌ثباتی متعاقب آن مقصر دانست. این بی‌ثباتی بیش از سه سال است که ادامه دارد.
این گزارش که بیش از ۲۰۰ صفحه دارد، توضیح می‌دهد که خروج نیروهای امریکایی شامل کاهش طولانی‌مدت می‌شود که با دستور «برو به صفر» بایدن در ۲۱ اپریل ۲۰۲۱ آغاز شد و با عملیات تخلیه غیرنظامی در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ به اوج رسید. با این حال، خروج با حمله تروریستی ابی گیت در ۲۶ آگست ۲۰۲۱ که در آن ۱۳ نظامی امریکایی کشته و ۴۵ نفر دیگر زخمی شدند و ۱۷۰ شهروند افغانستان کشته و تعداد بی‌شماری دیگر زخمی شدند، پایان یافت.
در ۳۰ آگست ۲۰۲۱، خروج ایالات متحده به طور رسمی با بیرون شدن آخرین هواپیمای نظامی امریکا از خاک افغانستان به پایان رسید – به این ترتیب، این کشور به طالبان سپرده شد.
جمهوری‌خواهان مجلس، دولت بایدن را به دلیل اولویت ندادن امنیت پرسونل و شهروندان ایالات متحده و همچنین دارندگان گرین کارت و متحدان افغانستانی مقصر می‌دانند. در ادامه این گزارش آمده است که به‌رغم داشتن فرصت و اطلاعات، دولت امریکا اقدامات لازم را برای جلوگیری از فروپاشی دولت افغانستان انجام نداده است. در نتیجه، ایالات متحده مجبور شد به طور نامنظم و بدون پرسونل، تجهیزات و تدارکات مورد نیاز خارج شود؛ امری که به اعتبار ایالات متحده لطمه زد و دشمنان را جسورتر کرد.
این گزارش تمام تقصیرها را در روند خروج عجولانه و آشفته واشنگتن از کابل به گردن دولت بایدن می‌اندازد. با این حال، نمی‌داند که این دولت دونالد ترامپ، رییس جمهور جمهوری‌خواه بود که توافق‌نامه دوحه را با طالبان بدون جلب اعتماد دولت افغانستان امضا کرد. در این گزارش آمده است که دولت ترامپ ۲ هزار و ۵۰۰ سرباز امریکایی را در افغانستان باقی گذاشت که کم‌ترین میزان از زمان آغاز جنگ علیه تروریزم در سال ۲۰۰۱ است، زیرا طالبان به تعهدات‌شان عمل نکردند. اما از ذکر این موضوع خودداری می‌کند که این توافق دوحه بود که سقوط کابل را تسریع کرد. دولت بایدن، در واقع، خروج کامل نیروهای امریکایی را سه ماه به تعویق انداخت. توافق دوحه متعهد شده بود که تا ماه می ۲۰۲۱ خروج کامل و نهایی را انجام خواهد شد.
صرف نظر از بازی سرزنش، لازم است به زمان انتشار گزارش، دو ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری، توجه شود. اگرچه مک‌کال گفت که این گزارش برای او سیاسی نیست، و او ترجیح می‌داد زودتر منتشر شود، اما این واقعیت که در این گزارش مدام از «دولت بایدن و هریس» یاد می‌شود، نشان می‌دهد که این گزارش به نحوی هم بایدن و هم معاون او را هدف قرار داده است. این گزارش ضمن تمجید از ترامپ، که بار دیگر نامزد جمهوری‌خواهان برای ریاست جمهوری است، اشاره‌ای به مایک پنس، معاون رییس جمهور وقت وی، نکرده است.
علاوه بر این، این گزارش عمیقاً به اظهارات بایدن در زمانی که معاون اوباما بود، اشاره می‌کند. اظهاراتی که حمایت از حقوق زنان را در افغانستان رد می‌کند، گزارش به ریچارد هالبروک، نماینده ویژه وقت امریکا در امور افغانستان و پاکستان، اشاره کرده که به نقل از بایدن می‌گوید: «این چیزی نیست که سربازان [ایالات متحده امریکا] به خاطرش آنجا هستند.» با این حال، این گزارش اشاره‌ای به توافق‌نامه دوحه نمی‌کند که در آن به حمایت از حقوق زنان اشاره‌ای نشده است در مجموع، این گزارش، به‌رغم واقعیت‌ها عینی، اشتباهات دولت ترامپ، عمدتاً در رابطه با توافق دوحه را نادیده می‌گیرد.
عنوان گزارش، “نفهمی عمدی”، نشان می‌دهد که دولت بایدن بدون در نظر گرفتن هرج و مرج حاصل از آن، تصمیم به خروج از افغانستان داشته است. با این حال، «نفهمی عمدی» تاریخ دولت‌های گذشته ایالات متحده در مورد افغانستان، از جمله دولت ترامپ، را در نظر نمی‌گیرد.
احمد رشید در کتاب خود با عنوان “طالبان: داستانی از جنگ‌سالاران افغان” نوشت که ایالات متحده به‌رغم تعهدش برای مبارزه در برابر نیروهای اتحاد جماهیر شوروی ، این کشور را پس از خروج شوروی ترک کرد. واشنگتن برای سیر کردن مردم گرسنه یا کمک به برقراری صلح در افغانستان آمادگی لازم را نداشت و خلاء ایجاد شده را به قدرت‌های منطقه‌ای واگذار کرد. افغانستانی‌ها به شدت از ایالات متحده که در کنار آن جنگیده بودند، ناراحت شدند.
این وضعیت شباهت‌های آشکاری با خروج ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ دارد.
حتی در سال ۲۰۰۱، زمانی که کتاب رشید منتشر شد، او به این نکته اشاره کرد که ایالات متحده از تجربه قبلی‌اش چیز زیادی نیاموخته است. به دلیل سیاست‌های گزینشی و منفعت‌خواهانه واشنگتن، افغانستان پنج دهه است که در هرج و مرج فرو رفته است. این تاریخ به وضوح نشان می‌دهد که “نفهمی عمدی” دهه‌ها سیاست ایالات متحده در قبال افغانستان بوده است، نه فقط سیاست دولت بایدن.
به‌رغم انتقاد این گزارش از خروج فاجعه‌بار نیروهای امریکایی از افغانستان توسط دولت بایدن، خروج واشنگتن، در واقع، اقدامی نجات بخش بود. پس از دهه‌ها جنگ در افغانستان، طالبان – دشمنی که ایالات متحده علیه آن می‌جنگید – کنترل بیشتری بر این کشور داشت. بنابراین، تنها گزینه واشنگتن خروج از افغانستان و در عین حال تلاش برای حفظ عزت و آبرویش بود.
این خروج با توافق ۲۰۲۰ دوحه آغاز شد که دولت ترامپ به‌طور مستقیم با طالبان امضا کرد. دولت بایدن چاره‌ای جز ادامه این روند – که با رییس جمهور باراک اوباما آغاز و توسط ترامپ تقویت شد – نداشت تا تلفات را کاهش داده و افغانستان را ترک کند.
نویسنده: محمد مراد
منبع: دیپلمات – Diplomat
