بازتعریف دیپلماسی قزاقستان در روابط با افغانستان

مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: مقامات قزاقستان با تغییر رییس نمایندگی دیپلماتیک‌اش در کابل، قصد دارد وضعیت روابط با حکومت سرپرست طالبان را از نظر کیفی بهبود بخشند. انتصاب رییس جدید سفارت قزاقستان نماد صفحه جدیدی در روابط خواهد بود. به احتمال زیاد، بر اساس رویه شناخته‌شده بین‌المللی، یک دیپلمات نه در مقام سفیر فوق‌العاده و تام الاختیار، بلکه به عنوان کاردار قزاقستان به حکومت سرپرست طالبان معرفی می‌شود.

در ۹ سپتمبر ۲۰۲۴، قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان، فرمانی مبنی بر عزل علی‌خان یاسن‌گلدی‌اف از سمت سفیر قزاقستان در افغانستان را امضا کرد. یاسن‌گلدیف از اپریل ۲۰۱۸ در این سمت بود. رسانه‌های محلی هنوز در مورد انتصاب سفیر جدید گزارشی منتشر نکرده‌اند.
پیش از این، آستانه گام‌های دیپلماتیک جسورانه‌ای در جهت عادی‌سازی روابط با افغانستان تحت حاکمیت طالبان برداشته است. به عنوان مثال، قزاقستان دیپلمات‌های حکومت سرپرست طالبان را در اپریل ۲۰۲۳ تأیید کرد و در دسمبر ۲۰۲۳، طالبان را از فهرست سازمان‌های ممنوعه خود حذف کرد. در ۲۱ آگست سال جاری، قزاقستان رییس هیئت دیپلماتیک افغانستان را به عنوان کاردار در این کشور تأیید نمود.
آستانه به افزایش همکاری‌های تجاری، اقتصادی و بشردوستانه با مقامات حکومت سرپرست ادامه می‌دهد و فعالانه در بسترهای مختلف بین‌المللی با هدف ابتکارات در افغانستان مشارکت داشته است.
علاوه بر این، رییس جمهور توکایف موضع قزاقستان را در مورد وضعیت افغانستان درست یک ماه پس از تصرف کابل توسط طالبان، زمانی که جهان در شوک بود، تشریح کرد.
وی افزود: “قزاقستان افغانستان آینده را به عنوان یک کشور مستقل و متحد می‌بیند که در صلح با خود و همسایگانش زندگی می‌کند. در این لحظه حساس تاریخی، مردم چندملیتی افغانستان نباید در برابر مشکلات بی‌سابقه تنها بمانند.”
به نظر می‌رسد که مقامات قزاقستان با تغییر رییس نمایندگی دیپلماتیک‌اش در کابل، قصد دارد وضعیت روابط با حکومت سرپرست طالبان را از نظر کیفی بهبود بخشند. انتصاب رییس جدید سفارت قزاقستان نماد صفحه جدیدی در روابط خواهد بود. به احتمال زیاد، بر اساس رویه شناخته‌شده بین‌المللی، یک دیپلمات نه در مقام سفیر فوق‌العاده و تام الاختیار، بلکه به عنوان کاردار قزاقستان به حکومت سرپرست طالبان معرفی می‌شود.

این اصل برابری را حفظ خواهد کرد و با توجه به اختلافات بین‌المللی پیرامون به رسمیت شناختن طالبان قابل درک خواهد بود. به طور کلی، گام‌های سیاست خارجی قزاقستان همواره با ثبات و تمرکز تزلزل‌ناپذیر بر قوانین بین‌المللی مشخص شده است.
به نظر می‌رسد که جهان به عنوان یک کل در حال حاضر با ایده گفت‌وگوی عملی با مقامات کابل خو گرفته است، زیرا احساس می‌کنند تماس‌های دیپلماتیک دوجانبه و چندجانبه دایمی با آن‌ها باید حفظ شود.
به تاریخ ۲۷ سپتمبر، بنا به درخواست رسمی دولت بریتانیا، سفارت جمهوری اسلامی سابق افغانستان در لندن رسماً فعالیتش را متوقف خواهد کرد. ساختمان سفارت به طالبان یا هیچ نمایندگی سیاسی دیگری واگذار نخواهد شد. سفارت در اسلو به نمایندگی از دولت سابق در افغانستان نیز به درخواست مقامات آن کشور از ۱۲ سپتمبر فعالیتش را متوقف کرده است. نه مقامات بریتانیا و نه مقامات ناروی در حال حاضر در مورد این وضعیت اظهار نظر نکرده‌اند.
دویچه وله چند روز پیش گزارش داد که وزارت خارجه آلمان درخواست مقامات کابل را برای به رسمیت شناختن سرکنسولگری آن‌ها در مونیخ به عنوان تنها مرکز ارایه خدمات کنسولی در آلمان پذیرفته است.
در ماه جولای، وزارت خارجه حکومت سرپرست طالبان اعلام کرد که اسناد صادر شده توسط ۱۴ نمایندگی افغانستان در خارج از کشور غیرقانونی است. این نمایندگی‌ها در بریتانیا، برلین و بن آلمان، بلژیک، سوئیس، اتریش، فرانسه، ایتالیا، یونان، لهستان، آسترالیا، سوئد، کانادا و ناروی قرار دارند. در حال حاضر، طالبان تنها پنج نمایندگی دیپلماتیک را در اروپا تایید می‌کنند. این نمایندگی‌ها در هالند، اسپانیا، بلغارستان، چک و کنسولگری مونیخ است.
اقدامات لندن، اسلو و برلین با مکانیزم به رسمیت شناختن یکجانبه حکومت طالبان هیچ ارتباطی ندارد، بلکه به طور غیرمستقیم تاثیر مثبتی بر وجهه آن دارد. سید رسول موسوی، رییس اداره غرب آسیای وزارت امور خارجه ایران، این گام‌های اروپایی را آغازی برای نزدیکی با طالبان ارزیابی کرد.
ابتدا نمایندگی‌های افغانستان از چنگ مقامات حکومت پیشین خارج می‌شوند و پس از مدتی دوباره برای ارایه خدمات کنسولی با هماهنگی حکومت سرپرست بازگشایی می‌شوند.
نمایندگی‌های دیپلماتیکی که در حال حاضر در افغانستان فعالیت می‌کنند، سفارت‌های جمهوری آذربایجان، اتحادیه اروپا، اندونزیا، ایران، قزاقستان، قطر، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، ازبیکستان، جاپان و همچنین یک گروه فنی از هند و نمایندگان رسمی سرویس‌های اطلاعاتی ایتالیا هستند.
تنها شش ماموریت توسط سفیران فوق‌العاده و تام الاختیار هدایت می‌شوند: سفارت‌های آذربایجان، چین، روسیه، ترکمنستان، ازبیکستان و جاپان(قزاقستان نیز ممکن افزوده شود). ذکر این نکته ضروری است که این سفرا قبل از روی کار آمدن طالبان استوارنامه‌شان را به مقامات نظام جمهوری تقدیم کردند، تنها استثناء سفیر چین بود که در ۱۳ سپتمبر ۲۰۲۳ توسط طالبان پذیرفته شد.

نمایندگی‌های اتحادیه اروپا، اندونزیا، قطر، ایران، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، قطر و ترکیه توسط کاردار موقت این کشورها اداره می‌شود. ماموریت هند با سرپرست تیم فنی و ماموریت ایتالیا با نماینده رسمی سرویس های ویژه هدایت می شود. بنابراین، در حال حاضر، از جمله هیئت‌های دیپلماتیک خارجی در کابل تنها یک از سوی امارت اسلامی تایید شده است: سفیر چین.
منابع دیپلماتیک گزارش می‌دهند که سفارت‌خانه‌های مصر، اسپانیا، ایتالیا، مالزیا، امارات و عربستان سعودی نیز ممکن است به زودی در افغانستان شروع به کار کنند.
روابط قزاقستان با طالبان نشان‌دهنده سیاست خارجی چند بعدی رییس‌جمهور توکایف است، که منجر به پیگیری و برجسته‌شدن یک رویکرد متعادل شده است. این امر از یک سو با تضمین هر چه بهتر منافع این کشور همراه است و از سوی دیگر ملت قزاقستان را در زمان نااطمینانی جهان به عنوان یک پل مهم بین شرق و غرب قرار داده است. این دیدگاه عمل‌گرا که توسط آریل کوهن، عضو ارشد غیرمقیم شورای آتلانتیک، به عنوان «پیشرو و روشن‌بین» توصیف شده است، منجر به ظهور قزاقستان به عنوان یک قدرت میانه، هم از لحاظ تجارت و هم از لحاظ دیپلماسی گردیده است.

نویسنده: آیدار بورنگازیف
منبع: تایمز آف سنترال آسیا -Times of Central Asia