همسایگان افغانستان خواهان جنگ داخلی دیگری نیستند

مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: همسایگان افغانستان علاقه‌ای به جنگ داخلی دیگری در افغانستان ندارند، زیرا خشونت و پناهجویان از مرزهای این کشور سرایت می‌کند و باعث نابسامانی اقتصادی و ناآرامی تا اروپا می‌شود.

احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، به‌تازگی اعلام کرده است که “با وصف همه مشکلات” طالبان را شکست خواهد داد.
برای این‌که مسعود علیه طالبان تهدید نظامی ایجاد کند، به همکاری جمهوری‌های آسیای مرکزی، ایران یا پاکستان (و سایرین) نیاز دارد. با این حال، همسایگان افغانستان علاقه‌ای به جنگ داخلی دیگری در افغانستان ندارند، زیرا خشونت و پناهجویان از مرزهای این کشور سرایت می‌کند و باعث نابسامانی اقتصادی و ناآرامی تا اروپا می‌شود.
پس از دو دهه آشوب تحت حمایت ایالات متحده در هندوکش، تنها چیزی که منطقه می‌خواهد این است که فرصت‌های از دست رفته «دهه‌های از دست رفته» ۲۰۰۱-۲۰۲۱ را جبران کند.
هیچ یک از همسایگان افغانستان، طالبان را بر هیچ گروه دیگری ترجیح نمی‌دهند، اما علیه سیاست‌ها در قبال زنان و عدم حضور نمایندگان تمامی اقشار جامعه افغانستان در این حکومت اعتراض دارند. با توجه به این امر، رهبران این کشورها باید مشکلات امروز را با وجود بیزاری از روش‌های واپس‌گرایانه طالبان حل کنند.
رویکرد این جمهوری‌ها نسبت به کابل مدت‌هاست که «همسایه‌های همیشگی» یا برای بدبین‌ها، «اسیران جغرافیا» بوده است. قزاقستان در دسمبر ۲۰۲۳ طالبان را از فهرست تروریستی‌اش حذف کرد. ازبیکستان هرگز طالبان را یک گروه افراطی اعلام نکرد و در سال ۲۰۱۸ علناً طالبان را تشویق کرد تا مذاکرات با نظام جمهوری را آغاز کنند. ترکمنستان در راستای سیاست بی‌طرفی دایمی‌اش در موضوع طالبان نقش اول را داشت. در سپتمبر ۲۰۲۴، رییس سرویس امنیتی تاجیکستان برای گفت‌وگوهایی که “پربار” توصیف شد به کابل سفر کرد و در همان ماه جمهوری قرقیزستان طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی‌اش حذف کرد.
افغانستان و همسایگان آسیای مرکزی‌اش برای تسهیل تجارت و حمل و نقل؛ بازسازی جاده‌ها و راه‌آهن افغانستان؛ کمک به افغانستان در بهبود پروژه‌های آب‌یاری؛ انتقال گاز طبیعی از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند؛ ساخت خط آهن از ازبیکستان تا بنادر پاکستان؛ و ساخت دهلیز حمل و نقل چندوجهی از قزاقستان به پاکستان که به امارات متحده عربی ختم می‌شود، همکاری می‌کنند.
رشد اقتصادی به تامین آب کافی بستگی دارد. کوه‌های هندوکش افغانستان سرچشمه حوضه‌های منطقه را تشکیل می‌دهند.
در مارچ۲۰۲۲، طالبان ساخت کانال ۲۸۵ کیلومتری قوش تپه را آغاز کرد که سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب آب را از رودخانه آمودریا منحرف می‌کند در حالی که ازبیکستان و ترکمنستان دچار کمبود آب است. این کشورها با کاهش ۱۵ درصدی عرضه فعلی مواجه خواهند شد. این پروژه ۶۸۴ میلیون دالری هزینه خواهد داشت، اما ۲ هزار و ۱۰۰ مایل مربع را آب‌یاری و ۲۵۰ هزار شغل ایجاد می‌کند. کابل احساس می‌کند که تامین امنیت غذایی برای امارت بسیار مهم است.
تاشکند و عشق‌آباد از این پروژه ناراضی هستند، اما ازبیک‌ها به افغانستان کمک فنی ارایه کردند تا اطمینان حاصل شود که ساخت و ساز “بر اساس معیارهای بین‌المللی” انجام می‌شود. اکنون زمان مناسبی برای دعوت از افغانستان جهت پیوستن به سازمان مدیریت آب‌های منطقه‌ای آسیای مرکزی است.
افغانستان همچنین مشکلات حل‌ناشده آب با ایران و پاکستان دارد. این پروژه‌ها با جنگ داخلی به خطر یا بیشتر به تخیر می‌افتند.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، اکنون ۷.۶ میلیون افغانستانی در ایران و پاکستان زندگی می‌کنند که بیشتر آن‌ها پناهنده هستند. در ۲۰۲۳، پاکستان بیش از ۵۴۰ هزار پناهجوی افغانستان را اخراج کرد و در مرحله بعدی این طرح ممکن است  ۸۰۰ هزار افغانستانی دیگر اخراج شوند. افزایش خشونت احتمالاً این روند را معکوس می‌کند و بار را بر دوش ایران و پاکستان می‌گذارد. دو کشوری که نمی‌توانند از پس هزینه حمایت از پناهندگانی کنونی برآیند.
چین به تازگی به پاکستان هشدار داده است که باید کنترل خشونت‌هایی را که دهلیز اقتصادی چین و پاکستان به ارزش ۶۲ میلیارد دالر را به خطر می‌اندازد، در دست بگیرد. خشونت بیشتر در شمال خط دیورند، این دهلیز را بیشتر به تاخیر می‌اندازد؛ امری که ممکن به عنوان یک “برد” راهبردی در واشنگتن تلقی شود، اما به آسیای مرکزی و جنوبی آسیب خواهد رساند.
در اپریل ۲۰۲۲، طالبان کشت خشخاش و تولید مت‌آمفتامین را ممنوع کرد. این امر به نفع ایران است که بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بالاترین میزان مصرف‌کننده تریاک را در جهان دارد. بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد، «بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ مقام ملی مجری قانون طی سه دهه گذشته در عملیات‌های مبارزه با مواد مخدر کشته و بیش از ۱۲ هزار نفر معلول شده‌اند.»

این خبر خوبی است، اما اگر افغانستان باید جنگ علیه گروه‌هایی مانند جبهه مقاومت ملی (و هم پیمانان خارجی آن) را تامین مالی کند، ممکن است ممنوعیت مواد مخدر از کار بیافتد.
در واقع، اگر طالبان به دست داشتن یک کشور خارجی در حملات مشکوک شوند، آیا القاعده و داعش را تشویق به حمله به اهداف خارجی خواهد کرد؟ به‌طور حتم، این امر توافق‌نامه  آوردن صلح به افغانستان را نقض می‌کند، جایی که طالبان موافقت کردند «خاک افغانستان علیه امنیت ایالات متحده و متحدانش استفاده نخواهد شد»، اما طالبان به تعهدات امریکایی‌ها توجه خواهند کرد. «ایالات متحده و متحدان آن از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی افغانستان یا مداخله در امور داخلی این کشور خودداری خواهند کرد.»
آیا طالبان منزوی شده اند؟ خیر، ۱۷ کشور، به‌شمول هر کشوری که با افغانستان و اتحادیه اروپا هم‌مرز است، در کابل حضور دیپلماتیک دارند. آرون زلین گزارش می‌دهد که «طالبان بین آگست ۲۰۲۱ تا ۲۲ فبروری ۲۰۲۴، هزار و ۳۸۲ نشست دیپلماتیک با دست‌کم ۸۰ کشور را به طور علنی اعلام کرده است».
چین و امارات متحده عربی استوارنامه سفیر طالبان در پایتخت‌های‌شان را پذیرفته اند.
صرف نظر از این‌که دولت‌ها یا شهروندان‌شان در مورد سیاست‌های طالبان چه فکری می‌کنند، پراگماتیزم ممکن برنده باشد.
وقتش رسیده است که مردم محلی رهبری کنند، اگرچه واشنگتن و بروکسل می‌توانند با تسهیل حمایت دیپلماتیک و اقتصادی به پروژه‌های سودمند کمک کنند. امریکایی‌ها به‌جای وسواس در مورد آنچه که ممکن است وجود داشته باشد، برای درک نیازها و فرصت‌های منطقه به یک روزنه باز نیاز دارند.
پس از امپراتوری روسیه (۱۷۱۳-۱۹۱۷)، مداخلات بریتانیا (۱۸۳۹-۱۹۱۹)، امپراتوری شوروی (۱۹۱۷-۱۹۹۱). و امپراتوری امریکا (۲۰۰۱-۲۰۲۱)، شکست ایالات متحده و ناتو ممکن است پایان دوره امپراتوری‌ها در آسیای مرکزی و افغانستان باشد.
به‌نظر می‌رسد که برخی افراد قصد دارند اندکی سود کنند، اما برای خسارات ناشی از تلاش‌ برای اصلاح فرهنگ افغانستان در جنگ پسا-۱۱ سپتمبر امریکا علیه تروریزم، این هزینه‌ای است که باید پرداخت کرد تا «نخستین آزمایش بزرگ جهانی قرن بیست‌ویکم» ترمیم شود.

نویسنده: جیمز دورسو

منبع: هیل – Hill