چیستی محاکمه طالبان در دیوان بین‌المللی!
مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: با توجه به این‌که هیچ یک از کشورهایی که طالبان را به دادگاه می‌برند، آن را به عنوان حکومت قانونی به‌رسمیت نمی‌شناسند، پرسش‌های پیرامون صلاحیت دادگاه مطرح می‌شود. طالبان همچنین کرسی افغانستان را در مجمع عمومی سازمان ملل در اختیار ندارد. طالبان همچنین می‌توانند به سادگی از پذیرش صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری خودداری کنند. طالبان در انجام این کار تنها نیستند، زیرا اسرائیل به‌طور مکرر از احکام دادگاه در مورد حمایت از فلسطینیان در جنگ علیه حماس در غزه سرپیچی کرده است.
پس از تصمیم دولت‌های غربی برای کشاندن طالبان به دادگاه بین‌المللی دادگستری به‌خاطر تبعیض جنسیتی و وادار کردن آن‌ها به احترام به حقوق‌بشر، فشارها بر طالبان افزایش یافته است.
هالند، کانادا، آلمان و آسترالیا این اقدام را روز چهارشنبه در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کردند و این دومین بار است که کشوری به دلیل نقض کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان به دیوان بین‌المللی دادگستری فرستاده خواهد شد.
کاسپار ولدکمپ، وزیر امور خارجه هالند، گفت که وضعیت “دلخراش” است، در حالی که پنی وانگ، وزیر امور خارجه آسترالیا گفت چهار کشور طالبان را به خاطر رفتارشان با زنان در افغانستان “مسئول خواهند دانست”.
از زمان بازگشت به قدرت در آگست ۲۰۲۱، طالبان با زنان و دختران رفتار افتضاحانه داشته است. طبق گزارش سازمان ملل، ۲.۵ میلیون دختر مکتبی از حق آموزش محروم در حالی که زنان از کار در سازمان‌های کمک‌رسانی و نهادهای سازمان ملل منع شده‌اند.
طالبان همچنین قوانین امر به معروف و نهی از منکر را وضع کرده‌اند که زنان را از صحبت کردن یا نشان دادن چهره‌شان در ملاء‌عام و همچنین از نگاه مستقیم به مردان غریبه یا گرفتن تاکسی بدون همراه مرد منع می‌کند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که طالبان آرایشگاه‌ها را ممنوع کرد؛ اقدام ظالمانه که برای حذف زنان از مکان‌های عمومی طراحی شده است.
زنان همچنین با فرهنگ خشونت شدید روبرو هستند. در ماه مارچ، طالبان اعلام کرد که سنگسار به عنوان مجازات به افغانستان باز خواهد گشت. در ماه آگست، یک زن در ولایت بلخ به سنگسار محکوم شد. نهاد افغان وتنس بیش از ۳۰۰ مورد کشته شدن زنان توسط مردان را از زمان به دست گرفتن قدرت توسط طالبان گزارش داده و فاش کرده است که این‌ها “فقط نمونه‌ای” از چنین وضعیتی است.
وضعیت زنان افغانستان به قدری بد شده است که سازمان ملل اعلام کرد سال گذشته بدترین وضعیت در سطح جهان بود. گزارش‌گر ویژه سازمان ملل اقدامات طالبان را “آپارتاید جنسیتی” نامید.
جامعه بین‌المللی احساس می‌کند گزینه‌های اندکی دارد، زیرا حتی چشم‌انداز وسوسه‌انگیز به‌رسمیت شناختن بین‌المللی، طالبان را متقاعد نکرده که به زنان احترام بگذارند. پس از سپردن زنان و دختران به دست طالبان از آگست ۲۰۲۱، پاسخگو کردن آن‌ها حداقل کاری است که دولت‌ها می‌توانند، انجام دهند.
از قضا، حکومت قبلی تحت ریاست حامدکرزی، کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان CEDAW را در سال ۲۰۰۳ تصویب کرد. به این معنی که هر کسی که افغانستان را اداره کند در صورت نقض اصول این کنوانسیون مسئول است. این امر نشان می‌دهد که این گروه برای پاسخگویی به رفتارشان با زنان، پرونده‌ای دارد.
اما با توجه به این‌که هیچ یک از کشورهایی که طالبان را به دادگاه می‌برند، آن را به عنوان حکومت قانونی به‌رسمیت نمی‌شناسند، پرسش‌های پیرامون صلاحیت دادگاه مطرح می‌شود. طالبان همچنین کرسی افغانستان را در مجمع عمومی سازمان ملل در اختیار ندارد. این چهار کشور ممکن استدلال کنند که طالبان اداره دفاکتوی افغانستان است و در واقع توسط کشورهایی مانند چین به طور غیررسمی به رسمیت شناخته شده است، اما این خطر قابل توجه که دادگاه این پرونده را رد کند نیز وجود دارد، زیرا این گروه به طور گسترده و به‌گونه رسمی به رسمیت شناخته نشده است.
طالبان همچنین می‌توانند به سادگی از پذیرش صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری خودداری کنند و در هیچ روند دادگاهی شرکت نکنند و از اقداماتی که این دادگاه برای حمایت از زنان و دختران افغانستان دستور دهد، پیروی نکنند. طالبان در انجام این کار تنها نیستند، زیرا اسرائیل به‌طور مکرر از احکام دادگاه در مورد حمایت از فلسطینیان در جنگ علیه حماس در غزه سرپیچی کرده است.
اما امید این است که حتی اگر طالبان از اعتراف به صلاحیت دادگاه امتناع کند، یک حکم می‌تواند سایر کشورها را از مشروعیت بخشیدن به طالبان از طریق روابط دیپلماتیک منع کند، زیرا انتظار می‌رود امضاکنندگان دادگاه جهانی از احکام آن تبعیت کنند.
این‌جاست که چین می‌تواند در حمایت از زنان و دختران افغانستان نقش ایفا کند.
موضع چین در مورد زنان در افغانستان با موضع گسترده‌تر جامعه بین‌المللی مطابقت دارد و از طالبان می‌خواهد به حقوق زنان و دختران احترام بگذارد. اما این امر باعث نشد که پکن به دنبال روابط نزدیک‌تر با طالبان نباشد.
در ماه جنوری، چین اولین کشور بزرگی بود که میزبان فرستاده منصوب شده طالبان بود. چند ماه پس از آن، پکن اولین دولتی بود که سفیر جدیدی را در کابل تعیین کرد. به رسمیت شناختن حکومت دفاکتو از سوی چین فقط به جسور کردن طالبان و تقویت موضعش در قبال زنان کمک کرد.
اما چین یکی از امضاکنندگان دیوان بین‌المللی دادگستری است و یک کرسی دایمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد، به این معنی که می‌تواند در رای‌گیری از طریق هر اقدامی که توسط دادگاه جهانی صادر شود، نقش مهمی ایفا کند و آن را به قطع‌نامه‌های الزام‌آور قانونی تبدیل کند.
چین همچنین میراث پرافتخاری در مورد حقوق زنان دارد، زیرا قانون اساسی آن در سال ۱۹۵۴ برابری زن و مرد را تایید کرد و دولت بیش از ۱۰۰ قانون و مقررات را وضع کرد که از حقوق زنان محافظت می‌کند. چین همچنین در سال ۱۹۸۰ کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان را تصویب کرد و یکی از اولین کشورهایی بود که این کار را انجام داد.
این امر چین را در موقعیت قدرتمندی قرار می‌دهد تا بر طالبان در مورد نحوه رفتار با زنان تاثیر بگذارد. به جای مشروعیت بخشیدن به طالبان، پکن می‌تواند از نفوذ سیاسیاش برای متقاعد کردن کابل جهت تغییر سیاست‌های وحشیانه‌اش استفاده کند. اگر طالبان همچنان تسلیم نشوند، چین باید با جامعه بین‌المللی همکاری کند تا اگر دادگاه بین‌المللی دادگستری دستور اقداماتی را علیه طالبان صادر کند، این گروه را پاسخگو نگه دارد.
مائو تسه تونگ با اشاره به نقش مهمی که در جامعه چین ایفا می‌کند، گفته معروفی دارد مبنی بر این‌که “نیم آسمان روی دست زنان ایستاده است”. زنان و دختران در افغانستان امیدوارند که پکن هنوز هم آن احساسات را به خاطر داشته باشد.
نویسنده: کریس فیتزجرالد
منبع: SCMP – سوات چاینا مورنینگ پست
