زوال سیاست انزوای افغانستان؛ هند باید بزرگ بیاندیشد

مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: دهلی‌نو باید ایده‌های بزرگی در سر داشته باشد. اکنون فرصت مهیا است، زیرا مسیر حمل و نقل از طریق چابهار و دهلیز حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب، با امضای پیمان امنیتی تاریخی روسیه و ایران در جریان اجلاس سران بریکس، اتصال منطقه‌ای را تقویت می‌کند.

سومین سالگرد حاکمیت طالبان بر افغانستان در حالی سپری شد که مسیر دیپلماتیک در پس‌زمینه جنگ‌های اوکراین و غرب آسیا پرجنب‌وجوش بود و واشنگتن در پی یافتن نقاط فشار علیه روسیه و ایران است. به‌طور حتم، حکومت طالبان آمده تا بماند. 
اعتماد به نفس حکومت سرپرست طالبان زمانی هویدا شد که کابل برای پیوستن به بریکس و حضور در نشست این بلوک به تاریخ ۲۲ تا ۲۴ اکتوبر در کازان روسیه، علاقه‌مندی‌اش را ابراز کرد. احتمالا باید منتظر ماند تا بریکس به اجماع برسد. در همین حال، آنچه قابل توجه است این است که طالبان تصمیم گرفته حرکتش را این گونه منطقی سازد: «کشورهای دارای منابع عمده و بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان با مجمع بریکس مرتبط هستند، به‌ویژه روسیه، هند و چین. در حال حاضر، روابط اقتصادی و مبادلات تجاری خوبی با آن‌ها داریم. ما مشتاقیم روابط خود را گسترش دهیم و در مجامع اقتصادی بریکس شرکت کنیم.”
سه سال پس از تصرف کابل، هیچ‌کس انتظار چنین ابتکار جسورانه‌ای را نداشت. تصویر هواپیماهای امریکایی حامل افراد تخلیه‌شده از میدان‌هوایی کابل در حالی که افغانستانی‌ها ناامیدانه به بال‌های آن چسبیده‌اند هنوز در خاطره‌ها زنده است. کانگرس ایالات متحده نگران این است که چرا اصلا شکست تحقیرآمیز ایالات متحده رخ داد.
بر اساس تحقیقات اخیری که توسط موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک منتشر شده است، شکی نیست که سیاست منزوی ساختن افغانستان روبه زوال است، زیرا تعداد بی‌شمار دولت‌ها در حال برقراری تماس‌های رسمی یا غیر‌رسمی با حکومت طالبان هستند. این‌ها دولت‌ها فقط روسیه، چین، هند و ایران نیستند، بلکه کشورهای غربی مانند ناروی، بریتانیا و سوئیس را نیز شامل می‌شوند. در واقع، خود طالبان تخمین می‌زنند که به‌رسمیت شناختن رسمی از سوی جامعه بین‌المللی ممکن مدتی طول بکشد، اما آن‌ها باید با زمان نیز بازی کنند و روی تعامل با همسایگان نزدیک تمرکز کنند.
این رویکرد با اعلام مسکو مبنی بر این‌که تصمیم حذف طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی «در بالاترین سطح» در کرملین گرفته شده است، نیز تایید می‌شود. امیرخان متقی، وزیر امور خارجه حکومت سرپرست، برای استقبال از این خبر بزرگ در مسکو حضور داشت. چهارم اکتوبر نه تنها برای حکومت طالبان بلکه برای امنیت منطقه‌ای نیز نقطه عطفی بود، زیرا مسکو انتظار دارد طالبان هرگز به پایگاه‌های نظامی خارجی در کشورش اجازه حضور ندهد؛ امری که تقاضای مداوم هند را نیز بازتاب می‌دهد.
نکته مهم این است که چهارمین اقتصاد بزرگ با معیار برابری قدرت خرید – دقیق‌ترین شاخص «تولید ناخالص داخلی واقعی» – در حال تبدیل شدن به شریک افغانستان در همکاری‌های اقتصادی است. این امر تاکنون طبق قوانین روسیه مجاز نبود. این بدان معناست که سه اقتصاد از پنج اقتصاد بزرگ جهان – چین، هند و روسیه – به شرکای کلیدی افغانستان تبدیل می‌شوند. افغانستان پس از چهار دهه حاکمیت روایت جنگ داخلی، نور امید را می‌بیند.
در چنین سناریوی دراماتیکی، هند چه باید بکند؟ سیاست هند به خوبی با این تغییر سازگار شد، اما میتوان اقدامات بیشتری را به طور فعال انجام داد. تنها نشستن و لذت بردن از لحظه‌ای که مقامات طالبان، پاکستان را به آموزش عناصر داعش در اردوگاه‌های مستونگ بلوچستان متهم کردند، کافی نیست.
دو چیز باید توجه را جلب کند. اول، ایالات متحده از این بی‌تفاوتی تقلید می‌کند، اما در واقعیت خود را وارد پارادایم در حال ظهور می‌سازد. روسیه برای انجام تعامل سازنده با حکومت طالبان فشار می‌آورد. غرب با کشاندن افغانستان به دادگاه بین‌المللی عدالت در حال عقب‌نشینی است. پست نماینده ویژه ایالات متحده برای افغانستان که برای تعامل با مقامات طالبان ایجاد شده بود، هفته گذشته پایان یافت و مقامی که از اکتوبر ۲۰۲۱ این سمت را بر عهده داشت، برای نظارت بر تحریم‌ها در وزارت امور خارجه منصوب شد!
دوم، اجیت دووال، مشاور امنیت ملی هند، که در مسکو از احترام بالایی برخوردار است، باید گفت‌وگوی سازنده‌اش را با همتایان روسی برای بررسی راه‌ها و ابزارهای عملی ادغام تجارت و صنعت هند در اجرای نقشه‌راهی که مسکو ترسیم کرده است، احیا کند.
شکی نیست که تسریع همکاری اقتصادی روسیه-افغانستان به هدف برقراری ثبات در این کشور، برای امنیت روسیه بسیار مهم است. طالبان از همکاری روسیه و هند استقبال خواهند کرد.
افغانستان دارای پایگاه منابع چندتریلیون دالری (دست‌نخورده) است و آرشیوهای روسیه گنجینه‌ای منحصر به فرد از نقشه‌های زمین‌شناسی است. حکومت طالبان وظیفه‌اش را با جدیت انجام می‌دهد. پول افغانی ثبات یافته است. صدای آمریکا گزارش داد که کار روی یک جاده از طریق دهلیز واخان به طول ۳۵۰ کیلومتر تا مرز چین تکمیل شده است.

دهلی‌نو باید ایده‌های بزرگی در سر داشته باشد. اکنون فرصت مهیا است، زیرا مسیر حمل و نقل از طریق چابهار و دهلیز حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب، با امضای پیمان امنیتی تاریخی روسیه و ایران در جریان اجلاس سران بریکس، اتصال منطقه‌ای را تقویت می‌کند. افغانستان دیگر  در بازی بزرگ فقط یک صفحه سری و مبهم نیست که در آن “ارتش‌های نادان شب‌هنگام با هم درگیر شوند.”

نویسنده: ام‌. کی. بهادرا کومار، دیپلمات سابق هند
منبع: دکن هرالد